پرسش: مردی 54 ساله هستم. وقتی صبح‌ها برای ورزش به پارک می‌روم اشک زیادی از چشم‌هایم می‌آید. گاهی اوقات هم وقتی سرکار هستم این‌طور می‌شوم. تعمیرکار اتومبیل هستم و در محیط باز کار می‌کنم.
پاسخ دکتر محمود بابایی، جراح و متخصص چشم‌پزشکی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی بقیه‌‌الله(عج):
شایع‌ترین علت این مشکل می‌تواند حساسیت نسبت به نسیم و هوای پارکی که در آن ورزش می‌کنید یا آلاینده‌هایی که با آن در تماس هستید، باشد.
این حساسیت موقتی است اما برای اطمینان از این مساله بهتر است از چشمانتان بیشتر مراقبت کنید.
توصیه میشود عینک آفتابی بزنید یا هنگام کار عینک محافظ داشته باشید.
اگر با وجود مراقبت از چشم‌ها مشکل همچنان ادامه پیدا کند به احتمال زیاد به تنگی کانال مجرای اشکی مبتلا شده‌اید که در این صورت باید حتما به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا تحت بررسی و پیگیری قرار بگیرید و با توجه به تشخیص درمان شوید.
پرسش: در داروخانه‌ها وسایل کوچک مکنده‌ای به فروش می‌رسند که مخصوص تخلیه ترشحات بینی کودکان هستند. آیا استفاده از این وسایل به مخاط بینی کودکان آسیبی وارد نمی‌کند؟
پاسخ دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
اگر این کار با احتیاط کامل انجام شود به‌طوری که وسیله را خیلی وارد بینی کودک نکنید مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و می‌توانید به این منظور استفاده کنید.
پرسش: آقایی 31 ساله هستم. مدتی است خون‌دماغ می‌شوم. دلیلش چیست و چه کار باید کرد؟
پاسخ دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
پاسخ: خون‌دماغ شدن علت‌های بسیار زیادی دارد که از جمله آنها می‌توان به خشکی مخاط بینی، انحراف تیغه بینی، توده‌های داخل بینی، وضعیت مخاط بینی، اختلال‌های خونی مانند اختلال انعقادی، فشار خون بالا، بیماری‌های خونی و... اشاره کرد.
خونریزی از بینی فقط یک علامت است و در صورتی که تکرارشود حتما باید زیر نظر پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مورد بررسی و آزمایش قرار بگیرد تا پس از تشخیص علت، درمان شود.
بعضی از درمان‌ها، موضعی هستند. مثلا فردی را که به‌دلیل انحراف شدید تیغه بینی دچار خونریزی میشود باید جراحی کرد یا اگر خونریزی به‌دلیل باز بودن رگ مشخصی در بینی ایجاد شده باشد، باید آن رگ را سوزاند ولی اگر فردی به‌دلیل مشکلات انعقادی دچار خونریزی شود باید زیر نظر متخصص هماتولوژی یا خون درمان شود.
پرسش: شنیده‌ام لیموترش قند بالایی دارد و برای کسانی که دیابت دارند، توصیه نمی‌شود. این موضوع را تایید می‌کنید؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
لیموترش جزو میوه‌هاست و همه میوه‌ها قند دارند اما میزان آن در میوه‌های مختلف تفاوت دارد.
به علاوه، یک عدد لیموترش هیچ افزایشی در تغییر میزان قندخون ندارد در حالی که یکی از منابع خوب تامین‌کننده ویتامین C است.
به عبارت دیگر، میوه‌هایی که مانند لیموترش اندیس گلایسمی پایینی دارند مشکلی برای مصرف‌کننده مبتلا به دیابت ایجاد نمی‌کنند.
پرسش: آیا نوشیدنی‌های کربوهیدرات‌داری که به صورت پودر هستند و باید با شیر یا آب مخلوط و مصرف شوند برای افراد مبتدی که بدنسازی کار می‌کنند، ضرری ندارد؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
گرچه نوشیدنی‌های کربوهیدرات‌دار انرژی‌زا هستند ولی مصرف دائم و زیاد آنها پانکراس را برای ترشح انسولین تحریک می‌کند و در بلندمدت می‌تواند باعث آسیب‌رسیدن به پانکراس شود و در افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلا به دیابت نوع 2 را دارند مشکل‌ساز میشود و دیابت نوع 2 زودرس در آنها ایجاد می‌کند.
وقتی فردی از راه تغذیه متنوع، متعادل و متناسب می‌تواند نیازهای بدنش را برآورده کند چرا از منابعی استفاده کند که انرژی مصنوعی ایجاد می‌کنند؟
در بسیاری از این مواد علاوه بر قندهای تصفیه‌شده، از ترکیب‌های محرکی مانند کافئین استفاده شده که برای سلامت هیچ فردی مفید نیستند.
اگر ورزشکاری می‌خواهد مایعات پرانرژی بخورد می‌تواند برای جایگزین کردن آبی که هنگام ورزش از بدنش خارج میشود از یک ترکیب خانگی شامل آب، عسل، کمی نمک و مختصری جوش شیرین استفاده کند تا هم توانش را افزایش دهد و هم از افت فشارخونش جلوگیری کند.
شربت‌های خانگی مثل شربت آلبالو، سکنجبین، خاکشیر و... نیز نوشیدنی‌های طبیعی بسیار خوبی هستند که نه‌تنها به بدن آسیب نمی‌رسانند بلکه مفید هم هستند.
پرسشی که اینجا مطرح میشود این است که چرا افراد مبتدی که تازه کار بدنسازی را شروع کرده‌اند گرایش زیادی به مصرف کربوهیدرات و حتی پروتئین دارند و می‌خواهند ره صد ساله را یک‌شبه طی کنند.
پاسخ اینجاست که اگرچه پروتئین برای ادامه حیات و زندگی لازم است و در ساخت آنزیم‌ها، بهبود سیستم دفاعی، تامین نیازهای بدن به اسید آمینه‌های ضروری و... شرکت دارد اما استفاده فراتر از حد نیاز آن می‌تواند به کلیه‌ها فشار وارد کند.
وقتی کلیه‌ها بیش از توانشان کار کنند به‌تدریج آسیب می‌بینند و کارکردشان را از دست می‌دهند و از نظر فیلتراسیون مواد و تنظیماتی که برای اسمولاریته و آب بدن برعهده دارند دچار اشکال می‌شوند.
از آنجا که کلیه‌ها و کبد مهم‌ترین اعضای بدن برای سم‌زدایی و تنظیم pH مایعات بدن هستند بیشتر در معرض تهاجم پروتئین‌های اضافی قرار می‌گیرند. به‌خصوص اگر این مواد تقلبی و مورد تایید نباشند عوارض بیشتری در بدن ایجاد خواهند کرد که حتی می‌تواند باعث از بین رفتن کبد و در نهایت مرگ ورزشکار شود.
در اینجا از همه مربیانی که دانش تغذیه‌ای لازم را ندارند می‌خواهم ورزشکاران را به مصرف پروتئین ترغیب نکنند و این کار را به متخصصان فیزیولوژی ورزشی، پزشکی ورزشی یا متخصصان تغذیه‌ای که دانشی در زمینه تغذیه بدنسازان دارند، بسپارند.
پرسش: آیا با ریختن سبزی‌ها داخل سرکه و تهیه ترشی خواص آنها از بین می‌رود؟ آیا چاقو زدن به سبزی یا خرد کردن آن باعث از بین رفتن ویتامین C سبزی میشود؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
وقتی مواد غذایی تازه را از حالت تازگی خارج و با آنها ترشی درست می‌کنیم ویتامین‌های آنها تا حد زیادی از بین می‌روند اما املاح معدنی و فیبر آنها باقی می‌مانند.
البته نوع سرکه‌ای که برای تهیه ترشی به کار می‌رود در افزایش یا کاهش ارزش تغذیه‌ای ترشی بسیار مهم است. استفاده از سرکه برای نگهداری طولانی‌مدت سبزی‌هایی که عمر کوتاهی دارند و زود فاسد می‌شوند مشکلی ندارد و این کار در گذشته که یخچال و فریزر در دسترس نبوده انجام می‌شده است.
درگذشته مردم سرکه را از باقیمانده میوه‌ها به‌خصوص انگور، سیب و خرما تهیه می‌کردند البته می‌توان از هر میوه‌ای که قابلیت تخمیر داشته باشد سرکه تهیه کرد، اما امروزه بیشتر سرکه‌ها به صورت سنتتیک یا مصنوعی و از منابع سلولزی تهیه می‌شوند.
مصرف میزان مشخصی از سرکه‌های خانگی سیب و انگور نه‌تنها برای بدن مضر نیست بلکه برای افزایش اشتها و تامین بعضی منابع معدنی بدن مفید است اما سرکه‌های صنعتی اسیدیته تندی دارند و خواص سرکه طبیعی را هم ندارند.
سبزی‌ها دارای بافت زنده هستند اما به محض اینکه بریده می‌شوند ویتامین‌های مفیدی که داخل سلول‌ها حفاظت می‌شوند از جمله ویتامین C آن در معرض هوا و اکسیژن قرار می‌گیرند و از بین می‌روند و فقط فیبر و برخی مواد معدنی درون سبزی‌های خردشده باقی می‌مانند.
متاسفانه برخی افراد ابتدا سبزی را پاک و سپس خرد می‌کنند و بعد آنها را می‌شویند. این کار بسیار اشتباه است زیرا آب سبزی با شستشو از آن خارج میشود و عملا بسیاری از مواد مفید آن از بین می‌رود، بنابراین توصیه می‌کنیم سبزی‌ها را اول پاک کنید، بشویید و بعد خرد کرده و بلافاصله مصرف کنید.
پرسش: با توجه به فرا رسیدن فصل پاییز چه تغییرهایی باید در رژیم غذایی‌مان ایجاد کنیم تا سلامتمان به خطر نیفتد؟
پاسخ دکتر حسین ایمانی،متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
با توجه به اینکه در فصل پاییز هوا رو به سردی می‌رود خطر سرماخوردگی افزایش می‌یابد بنابراین باید منابع غذایی 3 ریزمغذی مهم را که باعث تقویت سیستم ایمنی میشود در رژیم غذایی‌تان بیشتر بگنجانید.
سعی کنید ویتامین C بیشتری مصرف کنید که منابع اصلی آن شامل مرکبات، فلفل دلمه‌ای و سبزی‌های برگ سبز است.
دومین عاملی که در تقویت سیستم ایمنی نقش دارد، ریزمغذی زینک یا روی است.روی بیشتر در منابع غذایی گوشتی و مغزها وجود دارد.
ریزمغذی دیگر سلنیوم است. سلنیوم هم در تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی ایفا می‌کند و اصلی‌ترین منابع آن شامل غذاهای دریایی و غذاهای گوشتی است.
نکته دیگر اینکه هر چه سرمای هوا بیشتر شود میزان آلودگی هوا هم افزایش می‌یابد، بنابراین باید سعی کنید از مواد غذایی مفیدی که حاوی آنتی‌اکسیدان بالایی هستند، استفاده کنید.
توصیه میشود حتما هر روز صبحتان را با یک لیوان آبمیوه طبیعی و تازه که غنی از ویتامین C است، شروع کنید و فراموش نکنید که هر چه صبحانه نخورید و با معده خالی سرکار بروید جذب سرب هوا در بدنتان بیشتر خواهد شد.
پرسش: شنیده‌ام نمک‌هایی که روی بسته‌بندی آنها درج شده «صادراتی – صنعتی» را نباید خریداری کرد چون اغلب دارای ترکیب های زیانبار هستند و تصفیه هم نشده‌اند. آیا این موضوع صحت دارد؟
پاسخ دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس:
اگر نمک را برای مصرف خوراکی تهیه می‌کنید، باید روی بسته‌بندی آن کلمه «نمک طعام» یا «برای مصرف خوراکی» را ببینید. ضمن اینکه دلیلی برای خرید نمک صنعتی برای مصارف خانگی وجود ندارد.
نمک طعام به 2 صورت تصفیه‌شده و تصفیه‌نشده در بازار وجود دارد که هر 2 آنها برای مصارف خانگی استفاده می‌شوند اما نمک تصفیه‌شده قیمت بالاتری دارد.
توجه داشته باشید که نمکهای صنعتی ناخالصی بالایی دارند وگاهی اوقات حاوی فلزات سنگین و خطرناک، شن و ماسه و ... هستند و مصرفشان در طولانی‌مدت می‌تواند برای بدن خطرناک باشد.
بنابراین باید هنگام خرید نمک به چند نکته توجه کنید؛ از خرید نمکهای باز و بدون بسته‌بندی برای مصارف خوراکی خودداری کنید.
هنگام خرید نمک بسته‌بندی‌شده اطلاعات ثبت‌شده روی آن را به دقت بخوانید. بسته نمک باید دارای مهر استاندارد، مجوز بهداشت، پروانه ساخت، تاریخ تولید و انقضا و ترجیحا یددار باشد.
پرسش : آیا خوردن چای غلیظ، کاکائو، چربی و رنگهای خوراکی باعث ایجاد کیست و توده در پستان یا رحم میشود؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
چای خود منبعی از آنتی‌اکسیدان‌هاست که کارشان پیشگیری از انواع سرطان است. البته به شرط اینکه مانده یا خیلی داغ نباشد.
کاکائو در انواع تلخ و خالصش نیز حاوی مواد مفیدی از جمله آنتی‌اکسیدان و فلاونویید است که می‌تواند میزان کلسترول بد، فشارخون بالا، احتمال سکته قلبی و ابتلا به دیابت را پایین بیاورد.
همچنین کاکائو نشاط‌آور است و استرس را کاهش می‌دهد اما چربی‌ها و رنگهای خوراکی مصنوعی برای بدن مضرند و می‌توانند تشدیدکننده بیماری‌ها باشند.
به عبارت دیگر، این مواد عامل اصلی ایجاد توده در بدن نیستند اما کنار عوامل مساعدکننده دیگر می‌توانند احتمال ایجاد توده را افزایش دهند.
پرسش: کودک 2 سال و 4 ماهه‌ای دارم که اجازه نمی‌دهد مسواک را داخل دهانش ببرم و کار تمیز کردن دندان‌هایش را با انگشتم انجام می‌دهم. آیا این کار تاثیری دارد؟
پاسخ دکتر احمد جعفری، متخصص دندان‌پزشکی اطفال و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
این کار مشکلی ایجاد نمی‌کند اما کودک باید یاد بگیرد که مسواک بزند.
اگر دندان کودک بپوسد، مگر غیر از این است که دندان‌پزشک او را به زور می‌نشاند و دندانش را پر می‌کند؟ پس به جای اینکه دندان‌پزشک به زور کار پرکردن دندان را انجام دهد شما با زبان خوش و ترفندهای مناسب او را ترغیب کنید مسواک بزند.
برای این کار می‌توانید همراه همسر یا سایر اعضای خانواده جلوی فرزندتان مسواک بزنید تا او ببیند و بفهمد که همه این کار را انجام می‌دهند و او هم باید این کار را یاد بگیرد.
مسواک را دستش بدهید تا خودش با دیدن شما تقلید کند و مسواک را روی دندان‌هایش بکشد.
این کار نیازمند صبر و حوصله است که باید با جدیت ادامه پیدا کند اما مراقب باشید هنگام آموزش عصبانی نشوید زیرا در این صورت کودک بیشتر از مسواک زدن امتناع خواهد کرد.
در ضمن مسواک زدن باید ساعت خاصی داشته باشد. وقتی کودک بفهمد این کار بعد از هر وعده غذایی اتفاق می‌افتد به تدریج عادت خواهد کرد و از این کار ناراحت نخواهد شد.
