پرسش: آیا مصرف مکمل‌های پروبیوتیکی برای کسی که مدام نفخ می‌کند، مناسب است؟ هنگام مصرف این مکملها چه نکته‌هایی را باید رعایت کرد؟
پاسخ دکتر حسین ایمانی متخصص تغذیه عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
مصرف مکمل‌های پروبیوتیکی برای کسانی که از نفخ رنج می‌برند، مفید است. همان‌طور که می‌دانید همه انسان‌ها میکروارگانیسم‌های مفیدی در دستگاه گوارششان دارند که به هضم مواد غذایی کمک می‌کند. مکمل‌های پروبیوتیکی به‌خصوص در افرادی که تحت درمان با آنتی‌بیوتیک هستند بسیار مفید است زیرا آنتی‌بیوتیک علاوه بر اینکه باکتری‌های مضر و بیماری‌زا را از بین می‌برد، باکتری‌های مفید دستگاه گوارش را هم نابود می‌کند.
به همین دلیل جایگزین کردن باکتری‌های خوب دستگاه گوارش برای بدن ضروری است، اما یادتان باشد از مکمل‌هایی استفاده کنید که تعداد سوش باکتری بیشتری داشته باشد. به عبارت دیگر، هر چه تعداد انواع گونه باکتری‌های مفید در یک مکمل بیشتر باشد، بهتر است. به علاوه، فراموش نکنید نباید بیش از 2 قرص مکمل در روز میل کنید.
از علل و علایم تا پیشگیری و درمان بیماری
دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده
رئیس انجمن متخصصان پوست ایران، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
پسوریازیس نوعی بیماری اتوایمیون یا خودایمنی است که اغلب در حد فاصل 15 تا 35 سالگی (دوران جوانی) شروع می‌شود و در آن سلول‌های پوستی به شکلی کنترل‌نشده و بسیار سریع تکثیر می‌شوند. این موضوع باعث بروز پلاک‌هایی روی پوست می‌شود که زمینه التهابی و قرمز دارند و روی آن پوسته‌هایی سوار است. این پلاک‌ها معمولا روی دست‌ها، آرنج، زانو، کمر، صورت و کف سر به‌وجود می‌آیند.
بخندید، به پهلو بخوابید، زبان دوم بیاموزید، ورزش کنید و...
21 سپتامبر، برابر با 30 شهریور هر سال، روز جهانی آلزایمر نامگذاری شده است. بیشتر ما می‌دانیم که مصرف حجم کافی از اسیدهای چرب امگا3، خواب کافی، رژیم غذایی سالم، پرهیز از زیاده‌روی در مصرف چربی‌ها و ورزش مناسب، راه‌های ساده‌ای برای پیشگیری از آلزایمر محسوب می‌شوند اما شاید برخی از ما، با راه‌های ساده‌تر اما ناشناخته‌تر پیشگیری از این بیماری قرن، آشنا نباشیم. در «پوستر سلامت» این هفته به معرفی برخی از همین راه‌های پیشگیری از آلزایمر پرداخته‌ایم.
6 مهر، جهانی بیماری هاری است
دکتررضا پاکزاد
اپیدمیولوژیست
هاری، یک بیماری حاد ویروسی است که در حیوانات خونگرم بروز می‌کند و باعث التهاب مغزی حاد (آنسفالیت) می‌شود. عامل بیماری هاری یک ویروس از خانواده رابدوویروس و از جنس لیزاویروس است. یکی از ویژگی‌هایی که هاری را مهم کرده میزان کشندگی بالای آن است به‌طوری که بعد از بروز علائم بیماری تقریبا صددرصد موارد فوت می‌کنند. هر چند راه‌های متفاوتی برای انتقال بیماری از جمله استنشاق افشانه‌های حاوی ویروس و پیوند قرنیه و سایر بافت‌های آلوده وجود دارد اما مهم‌ترین راه انتقال آن به انسان گزش حیوانات آلوده است.
هاری معمولا دارای 4 مرحله است:
1) دوره نهفتگی که حدود 90-20 روز طول می‌کشد.
2) دوره مقدماتی که حدود 10-2 روز طول می‌کشد.
3) دوره نورولوژیک حاد که 7-2 روز طول می‌کشد.
4) دوره اغما که14-1 روز طول می‌کشد.
سرطان خون در گفت‌وگو با دکتر غلامرضا توگه فوق‌تخصص خون و سرطان بالغان
«دستاوردهای علم پزشکی از جنبه سرطان‌شناسی و درمان آن در یکی‌دو دهه اخیر انقلابی بزرگ در علم پزشکی محسوب می‌شود و تقریبا 50 درصد از بیماران جان سالم به در می‌برند اما همچنان نیمی دیگر از بیماران به‌دلیل شدت بیماری جان می‌سپارند.» اینها بخشی از گفته‌های دکتر غلامرضا توگه، فوق‌تخصص خون و سرطان بالغان و دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران است که در گفت‌وگوی این هفته «درمانگاه» پای حرف‌های او درباره همین بیماری نشسته‌ایم.
دانستنی‌های 4 بیماری مرتبط با مغز و اعصاب در دوران سالمندی
دکتر فرهاد عصارزاد‌گان
متخصص مغز و اعصاب، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی
سالمندی دوره‌ای حساس از زندگی است که فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌های زیادی می‌کند. بروز بسیاری از بیماری‌ها را می‌توان با معاینه‌های دوره‌ای به تاخیر انداخت یا به خوبی آنها را کنترل کرد ولی بیماری‌هایی هم هستند که دانشمندان با وجود سال‌ها مطالعات و تلاش، هنوز نتوانسته‌اند مانع بروز آنها شوند. در «سالمندان» این هفته اشاره‌ای داریم به 4 بیماری عمده مرتبط با سیستم مغز و اعصاب که انسان‌ها را در سنین بالا گرفتار می‌کنند. بیماری‌های مغز و اعصاب به 2 گروه عمده تقسیم می‌شوند؛ بیماری‌هایی که مغز و نخاع را درگیر می‌کنند (مانند سکته مغزی، پارکینسون و زوال عقل) و بیماری‌هایی که اعصاب محیطی را درگیر می‌کنند (مانند ALS). در هر 2 گروه بیماری‌هایی وجود دارد که بروزشان در سنین بالاتر بیشتر است.
گزارش اول
هفته گذشته در تهران همایشی برگزار شد که میزان شیوع دیابت را در کشور بررسی می‌کرد. دکتر علیرضا استقامتی در این همایش از ابتلای 9 میلیون ایرانی به دیابت تا 15 سال آینده خبر داده بود. این در حالی است که در سال 89 در راستای فاز دوم برنامه کشوری دیابت، 440 هزار نفر از افراد بالای 30 سال در 6 کلان‌شهر بزرگ کشور مورد ارزیابی قرار گرفتند که در آنها عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیری مانند دیابت بررسی شده بود. دکتر شهین یاراحمدی، رئیس اداره غدد و متابولیسم وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «سلامت» در مورد نتایج این بررسی توضیح می‌دهد: «در مطالعات ما مشخص شد 13 درصد افراد بالای 30 سال دچار بیماری دیابت هستند و 13 درصد نیز وضعیت پردیابت دارند یعنی قند خون ناشتای آنها 100 تا 125 است و اگر قندشان کنترل نشود، به دیابت مبتلا می‌شوند. همچنین 14 درصد کلسترول بالا و 11 درصد فشار خون بالا داشته و 37 درصد دچار اضافه وزن بودند (BMI آنها بین 25 تا 5/27 بود). ضمنا 20 درصد چاق بودند و تنها 35 درصد از افراد سالم بودند، بقیه 1 یا 2 علامت خطر بیماری دیابت را داشتند.»
گزارش «سلامت» از سمینار نقش پرستاران در کنترل دیابت
پرنیان پناهی
افرادی که سابقه بستری در مراکز درمانی دارند، می‌دانند که پزشک شاید در طول روز فقط یک یا دو بار بر بالین بیمار حضور پیدا کند. حتی گاهی ویزیت‌ها به صورت مجازی و تلفنی انجام می‌شود و این پرستاران هستند که همواره در کنار بیمارند و به نیازهای او پاسخ می‌دهند. نقش پرستاران در بهبود بیماران آنقدر پررنگ است که شاید بدون وجود آنها درمان دشوار به نظر برسد. در این راستا اولین سمینار رایگان «اهمیت نقش پرستاران در کنترل و درمان دیابت» در هتل پارسیان آزادی تهران با مشارکت سازمان نظام پرستاری و با حضور پرستارانی از بیمارستان‌های سراسر تهران برگزار شد. در این جلسه یک‌روزه، متخصصان دیابت از جمله دکتر سعید کلباسی (فوق‌تخصص غدد، فلوشیپ دیابت و دانشیار دانشگاه شهیدبهشتی)، دکتر امیرکامران نیکوسخن (متخصص دیابت و مدیرعامل انجمن دیابت ایران)، دکتر مهریار خسروشاهی (متخصص دیابت و مدیر بخش شمال غرب انجمن دیابت ایران)، دکتر هما یادگاری (فوق‌تخصص غدد و عضو انجمن متخصصان غدد درون‌ریز) و دکتر فاطمه شکیبافر (متخصص تغذیه و مدیر پروژه دهکده دیابت در سال 93) به تازه‌های دیابت، عوارض بیماری، دارودرمانی و اهمیت نقش پرستاران و آموزش در پیشگیری و کنترل این بیماری پرداختند.
نگاه متخصص تغذیه
دکتر فاطمه شکیبافر
مدیر پروژه دهکده دیابت
پرستاران باید اطلاعات خود را به‌روز کنند
در کشور ما فقط 2 انجمن در زمینه آموزش دیابت فعالیت می‌کنند؛ انجمن دیابت ایران و انجمن دیابت گابریک. هر دوی این انجمن‌ها غیردولتی و مردم‌نهاد هستند. به عبارتی، وزارت بهداشت هنوز سازمان مشخصی را موظف به آموزش دیابت به دیابتی‌ها نکرده است. فعالیت این دو انجمن نیز بیشتر در تهران است و در شهرستان‌ها کمتر به این امر پرداخته می‌شود. به این ترتیب نمی‌توان تمام بیماران دیابتی کشور را پوشش داد. پس رسالت همه پرستاران این است که به افراد دیابتی کمک کنند در مورد بیماری خود آموزش ببینند. در حال حاضر، دیابتی‌ها در تمام بخش‌های بیمارستان‌ها بستری هستند. این افراد بیشتر از پزشک با پرستاران ارتباط دارند و پاسخ خیلی از سوال‌های خود را از آنها جویا می‌شوند و از آنجا که علم دیابت روز به روز در حال تغییر است، آموزش ندادن منظم به پرستاران ممکن است باعث شود اطلاعات نادرست به بیماران بدهند بنابراین همان‌طور که پزشکان مرتب در سمینارها، کنگره‌ها و جلسات دانشگاهی و... شرکت می‌کنند، برنامه‌های آموزشی باید برای پرستاران نیز تدارک دیده شوند تا بتوانند علم خود را به روز کنند. این جلسه نیز با همین رسالت برگزار شد.
نگاه متخصص دیابت
دکتر امیرکامران نیکوسخن
مدیرعامل انجمن دیابت ایران
خشت اول کنترل دیابت آموزش است
طبق آمار فدراسیون بین‌المللی دیابت، در سال گذشته بیش از 400 میلیون نفر دیابتی در دنیا داشته‌ایم. اگرچه شیوع دیابت در ایران نسبت به کشورهای منطقه کمتر است ولی آمار آن در کشور ما اصلا کم نیست. ایران در حال حاضر جمعیت جوانی دارد و با افزایش خانواده‌های تک‌فرزندی، جمعیت میانسال در نسل بعد افزایش پیدا خواهد کرد بنابراین اگر شیوه زندگی افراد همین‌طور بماند، شیوعی انفجاری در جمعیت دیابتی‌ها خواهیم داشت. از طرفی، درآمد سرانه کشور پایین است و هزینه‌ای که صرف درمان دیابت می‌شود، بسیار اندک. خوشبختانه امروزه بیشتر داروهای دیابت در ایران موجود هستند اما هنوز هم وضعیت دیابت اسفبار است و روز به روز به تعداد افرادی که بر اثر عوارض دیابت از جمله پای دیابتی بستری می‌شوند، افزوده می‌شود زیرا آموزش در زمینه دیابت در ایران تقریبا برابر با صفر است.
آموزش دیابت در وهله اول باید همگانی و عمومی و سپس اختصاصی برای مبتلایان به دیابت انجام شود. مطالعات در این زمینه نشان داده‌اند فقط با تغییر شیوه زندگی می‌توان 40 تا 60 درصد خطر ابتلا به دیابت را کاهش داد. علاوه بر اینها، پزشکان، پرستاران، مسوولان سلامت و سیاستگذاران بهداشتی نیز باید به مساله آموزش اهمیت دهند، برای افراد دیابتی وقت بگذارند و آنها را به پیشگیری از عوارض دیابت تشویق کنند. مورد بعدی در امر آموزش، رسانه‌ها هستند که متاسفانه امروزه اطلاعات و تبلیغات کافی برای مردم ندارند. سازمان‌های بیمه‌گر نیز باید به این باور برسند که هزینه‌های دیابت را بپردازند، همان‌طور که در سایر کشورهای پیشرفته این کار انجام می‌گیرد. پرداخت هزینه‌های پیشگیری خیلی بهتر از پرداخت هزینه‌های عوارض است اما بسیاری از بیمه‌ها در کشور ما هزینه تست قند خون را نمی‌دهند اما مجبورند هزینه پیوند کلیه را تامین کنند. این موضوع از نظر هیچ دانش بیمه‌ای درست نیست. در سوئد هر فردی که دیابت می‌گیرد، باید ظرف 2 هفته به یکی از آموزشگاه‌های محلی دیابت مراجعه کند تا به این ترتیب تشویق شود وارد مسیر صحیح کنترل دیابت شود. افراد دیابتی باید بدانند که پزشک و دارو معجزه نمی‌کنند. متاسفانه در ایران خط اول و آخر درمان دیابت، دارو است، در حالی که اولین و مهم‌ترین قدم آموزش است. هر دیابتی باید دفترچه کنترل روزانه داشته باشد و مرتب قند خود را ثبت کند تا در زمان مراجعه به پزشک نیز از آن بهره گیرد. مساله مهم دیگر حمایت روانی و اجتماعی از فرد است. بعد از آن هم تغذیه، ورزش و در آخر دارو.
دکتر سعید کلباسی/فوق‌تخصص غدد، فلوشیپ دیابت/دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی
پرستاران ساعت‌ها با بیماران در ارتباط هستند اما پزشک فقط در عرض 3 تا 7 دقیقه بیمار را ویزیت می‌کند و وقت کافی برای آموزش به او ندارد بنابراین نقش پرستار نه‌تنها کمتر از پزشک نیست، چه بسا می‌تواند خیلی هم بیشتر باشد زیرا نگاه بیمار همیشه به پرستار است. پرستاران باید ضمن مراقبت از بیمار دیابتی به او آموزش دهند که درمان دیابت فقط مصرف قرص و انسولین نیست، بلکه دارو در کنار تغذیه، ورزش و مسائل روانی فقط بخشی از درمان را تشکیل می‌دهد. پایه اصلی درمان دیابت، آموزش است. متاسفانه بسیاری از افراد دیابتی با بیماری خود و اصول درمان آن آشنایی کافی ندارند. حتی بعضی از آنها هنوز معنی هموگلوبین A1C (معیاری برای سنجش میانگین قند 3 ماهه اخیر) را نمی‌دانند و درمان را فقط در مصرف داروهای خارجی و گرفتن وقت ویزیت از پزشکان بنام می‌دانند؛ این در حالی است که ایران 2 برابر جمعیت کل سوئیس بیمار دیابتی دارد!
البته نه‌تنها در ایران بلکه در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا نیز کمتر از 50 درصد بیماران دیابتی مناسب درمان می‌شوند. با یک نگاه به اقوام و اطرافیان خود متوجه می‌شوید که چقدر شیوع دیابت افزایش یافته است. دلیل آن نیز در تغییر شیوه زندگی، کم‌تحرکی، مصرف فست‌فودها و افزایش استرس خلاصه می‌شود. دیابت نوع 2 یک بیماری پیشرونده است و اغلب زمانی تشخیص داده می‌شود که
3 تا 5 سال از شروع آن گذشته است.
نکته مهم برای پرستاران این است که بدانند هر بیمار دیابتی باید براساس سن و شرایط خود درمان شود.
گزارش اول
هفته گذشته در تهران همایشی برگزار شد که میزان شیوع دیابت را در کشور بررسی می‌کرد. دکتر علیرضا استقامتی در این همایش از ابتلای 9 میلیون ایرانی به دیابت تا 15 سال آینده خبر داده بود. این در حالی است که در سال 89 در راستای فاز دوم برنامه کشوری دیابت، 440 هزار نفر از افراد بالای 30 سال در 6 کلان‌شهر بزرگ کشور مورد ارزیابی قرار گرفتند که در آنها عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیری مانند دیابت بررسی شده بود. دکتر شهین یاراحمدی، رئیس اداره غدد و متابولیسم وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «سلامت» در مورد نتایج این بررسی توضیح می‌دهد: «در مطالعات ما مشخص شد 13 درصد افراد بالای 30 سال دچار بیماری دیابت هستند و 13 درصد نیز وضعیت پردیابت دارند یعنی قند خون ناشتای آنها 100 تا 125 است و اگر قندشان کنترل نشود، به دیابت مبتلا می‌شوند. همچنین 14 درصد کلسترول بالا و 11 درصد فشار خون بالا داشته و 37 درصد دچار اضافه وزن بودند (BMI آنها بین 25 تا 5/27 بود). ضمنا 20 درصد چاق بودند و تنها 35 درصد از افراد سالم بودند، بقیه 1 یا 2 علامت خطر بیماری دیابت را داشتند.»
