پرسش: شنیده‌ام نمک‌هایی که روی بسته‌بندی آنها درج شده «صادراتی – صنعتی» را نباید خریداری کرد چون اغلب دارای ترکیب های زیانبار هستند و تصفیه هم نشده‌اند. آیا این موضوع صحت دارد؟
پاسخ دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس:
اگر نمک را برای مصرف خوراکی تهیه می‌کنید، باید روی بسته‌بندی آن کلمه «نمک طعام» یا «برای مصرف خوراکی» را ببینید. ضمن اینکه دلیلی برای خرید نمک صنعتی برای مصارف خانگی وجود ندارد.
نمک طعام به 2 صورت تصفیه‌شده و تصفیه‌نشده در بازار وجود دارد که هر 2 آنها برای مصارف خانگی استفاده می‌شوند اما نمک تصفیه‌شده قیمت بالاتری دارد.
توجه داشته باشید که نمکهای صنعتی ناخالصی بالایی دارند وگاهی اوقات حاوی فلزات سنگین و خطرناک، شن و ماسه و ... هستند و مصرفشان در طولانی‌مدت می‌تواند برای بدن خطرناک باشد.
بنابراین باید هنگام خرید نمک به چند نکته توجه کنید؛ از خرید نمکهای باز و بدون بسته‌بندی برای مصارف خوراکی خودداری کنید.
هنگام خرید نمک بسته‌بندی‌شده اطلاعات ثبت‌شده روی آن را به دقت بخوانید. بسته نمک باید دارای مهر استاندارد، مجوز بهداشت، پروانه ساخت، تاریخ تولید و انقضا و ترجیحا یددار باشد.
پرسش: آیا این باور درست است که پنیرهای خامه‌ای حاوی روغن پالم هستند و نباید آنها را مصرف کرد؟
پاسخ دکتر سیدامیرمحمد مرتضویان، متخصص صنایع غذایی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
در بسیاری از محصولات لبنی ممکن است چربی گیاهی جایگزین چربی شیر شود و این مساله مهمی نیست و این کار در همه دنیا انجام می‌شود.
به آنچه جایگزین چربی شیر می‌شود چربی جایگزین می‌گویند. در واقع بخشی از چربی شیر یا همه آن با چربی نباتی جایگزین می‌شود و علت آن را هم معمولا عوارض چربی حیوانی، وجود کلسترول یا چربی اشباع و... ذکر می‌کنند. این موضوع باید حتما روی بسته‌بندی محصول قید شود تا مصرف‌کننده بداند و با اطلاع قبلی محصول مورد نظر را خریداری و استفاده کند اما اگر کارخانه تولیدکننده‌ای این کار را انجام بدهد و روی بسته‌بندی قید نکند، مصرف‌کننده را فریب داده و کارش تقلب است و باید با آن برخورد کرد.
از طرفی، ما استانداردهای ملی داریم که برخی از تولیدکنندگان فراورده‌های لبنی مجاز هستند به جای چربی حیوانی از چربی گیاهی استفاده کنند.
روغن پالم هم یک نوع چربی گیاهی است که می‌تواند جایگزین چربی حیوانی برخی فراورده‌های لبنی شود.
علت حساس شدن وزارت بهداشت روی روغن پالم این بود که برخی از واحدهای تولیدکننده محصولات لبنی بدون اینکه روی بسته‌بندی محصولاتشان قید کنند روغن پالم را جایگزین چربی حیوانی می‌کردند.
در حال حاضر نظارت ارگان‌هایی مانند وزارت بهداشت روی روغن‌های گیاهی قوی است و محصولات لبنی مرتب در آزمایشگاه‌های مواد غذایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
روغن پالم هم یک روغن گیاهی است و وجود آن در برخی فراورده‌های لبنی جای نگرانی ندارد. ضمن اینکه تمام کارخانه‌های معتبر لبنی زیر نظر سازمان غذا و دارو و اداره استاندارد نظارت می‌شوند و در صورت هرگونه تخلفی به مراجع قانونی و مردم معرفی خواهند شد بنابراین کارخانه‌های لبنی معتبر که پس از سال‌ها تلاش اسم و رسمی برای خود کسب کرده‌اند معمولا از انجام هرگونه تقلبی می‌پرهیزند.
دکتر مینو محرز/متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و رئیس مرکز تحقیقات ایدز
برخی از والدین در سراسر دنیا از تزریق واکسن به فرزندانشان خودداری می‌کنند زیرا معتقدند واکسن عوارض جانبی بسیاری دارد که از آن جمله می‌توان به اختلال اوتیسم اشاره کرد که به تازگی در گوشه و کنار جهان بحث در مورد آن بالا گرفته است. واقعیت این است که این نوع عوارض بسیار نادر است و در برابر فوایدی که واکسیناسیون می‌تواند داشته باشد اصلا به چشم نمی‌آید.
در بسیاری از کشورهای دنیا واکسیناسیون اجباری نیست. در کشورهای همسایه ما نیز برنامه واکسیناسیون در حد مطلوب اجرا نمی‌شود اما خوشبختانه در کشور ما خدمات رایگان و در دسترس است.
واکسیناسیون در ایران اجباری و ارائه کارت واکسیناسیون حین ثبت‌نام در مدرسه ضروری است.
پنتاوالان از جمله واکسن‌های بسیار خوبی است که با تلاش وزارت بهداشت به صورت رایگان در دسترس خانواده‌ها قرار گرفته و در 2 نوبت تزریق، کودکان را در برابر 5 بیماری خطرناک دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، هپاتیت و هموفیلوس آنفلوانزا مصون میکند.
متاسفانه به‌دلیل عدم اطلاع‌رسانی خوب، برخی خانواده‌ها فکر می‌کنند بیماری‌هایی مانند دیفتری و سیاه‌سرفه ریشه‌کن شده اما حقیقت اینجاست که هیچ بیماری‌ای تاکنون ریشه‌کن نشده و حتی هنوز نمونه‌هایی از ابتلا به سرخجه و سرخک که برنامه ریشه‌کنی آن از سوی سازمان جهانی بهداشت آغاز شد و کشور ما هم در آن شرکت داشت، گزارش می‌شود.
اگر به صورت مرتب با واکسیناسیون در برابر این بیماری‌ها مصونیت ایجاد نکنیم، احتمال همه‌گیری آنها نیز وجود دارد.
برنامه واکسیناسیون باید طبق دستور وزارت بهداشت اجرا و برای کاهش ترس مردم از واکسیناسیون اطلاع‌رسانی لازم انجام شود. به‌عنوان مثال خانواده‌ها باید بدانند که تب عارضه تمام واکسن‌هاست و تنها پنتاوالان تب نمی‌دهد. تب را نیز به کمک مسکن‌ها و تب‌برها می‌توان کنترل کرد و مساله‌ای نگران‌کننده نیست.
پرسش: آیا نوشیدن آب ولرم باعث افزایش سوخت‌وساز بدن می‌شود؟
پاسخ دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی ایران:
نه، نوشیدن آب ولرم هیچ ارتباطی به سوخت‌وساز بدن ندارد و تاکنون در هیچ یک از منابع علمی مطلبی در این خصوص به اثبات نرسیده است.
پرسش: روغن های زیتون سرخ کردنی که در فروشگاه های بزرگ به فروش می رسند با روغن زیتون های معمولی چه تفاوتی دارد؟ آیا در این روغن ها، روغن پالم وجود دارد؟
پاسخ دکتر محمدحسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید مدرس:
روغن‌های زیتون سرخ‌کردنی باید خالص و تصفیه‌شده باشند و بو و رنگ آنها تا حدودی گرفته شده باشد. بنابراین نباید روغن دیگری با روغن زیتون مخلوط شود.
اگر روغن دیگری با روغن زیتون مخلوط شده باشد، باید حتما روی بسته‌بندی آن قید شود تا مصرف‌کننده بداند چه محصولی را خریداری میکند. برای اطمینان از این مساله بهتر است از خرید روغن‌های بی‌نام‌و‌نشان و نامعتبر بپرهیزید.
باید مراقب باشید دمایی بیش از 150 تا 200 درجه سانت یگراد به آن ندهید.
البته روغن زیتون های بکر و فرابکر، تصفیه‌نشده‌اند و بو، رنگ، طعم و مزه مخصوصی دارند و از نظر ارزش تغذیه‌ای بهتر هستند و می‌توان آنها را در انواع سس و سالاد استفاده کرد.
پرسش «سلامت» از مسوولان درباره شایعه‌ای که این روزها در شبکه‌های مجازی دست‌به‌دست می‌شود
مهدیه آقازمانی
بیماری وبا در کشور ما قدمت هزارساله دارد و حتی در اشعار شاعران بنام کشورمان نیز به آن اشاره شده است. چند سالی است که از همه‌گیری گسترده وبا در کشور خبری نیست ولی همه‌ساله با شروع فصل گرما نگرانی در مورد شیوع آن در کشور وجود دارد؛ نگرانی‌ای که بنا به گفته مسئولان وزارت بهداشت با وجود آب آشامیدنی تصفیه‌شده بسیار کمرنگ شده است. با وجود این، باز هم شایعاتی در مورد ابتلای چند نفر به وبا در کشور مطرح شده که رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «سلامت» آن را رد کرده است.
دکتر محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در مورد شایعات مطرح‌شده در مورد شیوع بیماری وبا در کشور گفته بود که امسال تاکنون موردی از وبا مشاهده نشده است و هرگونه آمار مطرح‌شده در این زمینه صحت ندارد: «هنوز فصل شیوع وبا فرا نرسیده است چون معمولا وبا دو اوج دارد و احتمال همه‌گیری آن یکی در ماه‌های خرداد و تیر و دیگری در شهریور و مهر قوت می‌گیرد.»
پرسشی از دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه
ندا احمدلو
این روزها تبلیغ یک چای لاغری جدید در شبکه‌های اجتماعی، بار دیگر نام این محصول را سر زبان‌ها انداخته است. به‌طور کلی این روزها که توجه بیشتری به کاهش وزن و داشتن تناسب‌اندام می‌شود، برخی تولیدکنندگان محصولات غذایی از این مساله استفاده یا سوءاستفاده کرده‌اند و با تولید و عرضه گروهی از موادغذایی مانند انواع چای‌های لاغری به بازار، نظر بسیاری از مصرف‌کنندگان را به خود جلب کرده‌اند. اما مصرف روزی یک یا چند لیوان چای واقعا می‌تواند باعث لاغری شود؟ اصلا مواد تشکیل‌دهنده این چای‌ها چه هستند؟ آیا مصرف چنین محصولاتی، برای سلامتمان ضرر یا عارضه‌ای ندارد؟ دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، به این پرسش‌ها پاسخ داده است.
دکتر پیام فرح‌بخش، متخصص تغذیه، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی زابل
یکی از خبرهایی که این روزها در برخی از شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، این است که مصرف برخی از خوراکی‌ها مانند گوجه‌فرنگی به کاهش وزن کمک میکند. در این خبر تاکید شده که اگر یک خوراکی خاص با مقدار انرژی 200 کیلوکالری مصرف کنید، در ازای این 200 کیلوکالری دریافتی، بدنتان حدود 500 کیلوکالری انرژی خواهد سوزاند، یعنی 300 کیلوکالری منفی.
این ادعا، چندان درست نیست. واقعیت این است که بین خوراکی‌های مختلف، آنهایی که اثر گرمازایی بیشتری دارند، می‌توانند باعث افزایش سوخت وساز در بدن شوند و قدری کاهش وزن را برای فرد در پی داشته باشند.
مثلا مصرف ادویه‌هایی مانند فلفل و خردل می‌تواند اثر گرمازایی را در بدن افزایش بدهد. مصرف این ادویه‌ها می‌تواند حدود 13 درصد اثر گرمازایی را در بدن بیشتر کند و باعث بالا رفتن سوخت‌وساز بدن شود.
یعنی اگر عادت به مصرف فلفل و خردل داشته باشید و بدنتان در حالت عادی، 2 هزار کیلوکالری در طول روز بسوزاند، با مصرف این ادویه‌ها، میزان سوخت و ساز بدن شما به حدود 2260 کیلوکالری در طول روز خواهد رسید.
البته این 13 درصد به قدری چشمگیر نیست که بتوانیم برای کاهش وزن روی آن حساب کنیم و هر چقدر که دلمان خواست، غذا بخوریم و به افزایش سوخت و ساز با مصرف فلفل یا خردل، امید داشته باشیم. از طرف دیگر، این درست است که برخی خوراکی‌ها مانند گوجه‌فرنگی، کالری پایینی دارند (حدود 25 کیلوکالری) اما این به معنای لاغر شدن با مصرف آنها در طول روز نیست.
یعنی شاید مصرف طولانی‌مدت برخی مواد غذایی بتواند قدری بر افزایش سوخت‌وساز بدن تاثیر بگذارد اما این تاثیر و کاهش وزن ناشی از آن به اندازه‌ای نیست که بتوانیم برای کاهش وزن چشمگیر و اصولی، روی آن حساب باز کنیم.
مقایسه پنج فیلتر تصفیه آب
آب تـهـران بـهـتر از آب ویـن
10 نکته مهم که در مورد آشامیدن آب باید بدانید
آب تهران تصفیـه خانگی نمی‌خواهـد
آیا مصرف آب معدنی به جای آب خانگی برای کسی که مشکل سنگ کلیه دارد، بهتر است؟
اطلاعیه مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در خصوص افزودن وایتکس به آب آشامیدنی
دوش ویتامینC اثر دارد؟
بطری های آب معدنی نباید در معرض آفتاب قرار گیرد
بطری های یک بار مصرف آب را در فریزر قرار ندهید
9 پاسخ به 9 پرسش درباره آب
سلامت آب از نظر ترکیبات جانبی کلرزنی و آلودگی نفتی
12 راه آسان برای صرفه‌جویی در مصرف آب
هشدار درباره بحران کم آبی در ایران
