می‌دوم، می‌دوی، می‌سوزد...
هریک ساعت دویدن با سرعت متوسط باعث سوزاندن حدود 300 کیلوکالری انرژی می‌شود و بیشتر افراد هم ترجیح می‌دهند با همین ورزش سبک، از شر اضافه‌وزن خود خلاص شوند. دویدن جزو ورزش‌های هوازی است و می‌تواند باعث چربی‌سوزی در بدن شود. به‌همین دلیل هم افراد مبتلا به چاقی‌های موضعی مانند چاقی شکمی یا چاقی پهلوها می‌توانند با تنها 45-30 دقیقه ورزش کردن در طول روز، به مرور زمان از دست چربی‌های اضافی خود راحت شوند. دویدن هم مانند هر ورزش دیگری، اصولی دارد که اگر آنها را رعایت کنیم، می‌توانیم نتیجه بهتری از آن بگیریم. از این‌رو، در «پوستر سلامت» این هفته به نکته‌هایی درباره راه و رسم درست دویدن، اشاره‌ای خواهیم داشت.
سرعت زندگی مدرن و صنعتی امروزی، مردم را به سوی غذاهایی سوق داده که وقت کمتری برای درست کردنشان صرف کنند و حتی برای خوردن آنها نیز زمان زیادی نیاز نباشد. نتیجه می‌شود فست‌فودهای پرکالری و غذاهای نیمه‌آماده و ساندویچ‌های فراوری‌شده که هیچ کدام ارزش تغذیه‌ای چندانی ندارند و مضراتشان بیشتر از فوایدشان است. این قضیه در تمام دنیا در حال گسترش است و فقط مختص کشور ما نیست و کم‌کم مصرف غذاهای سنتی در تمام دنیا کمرنگ شده
و روز به روز بر رونق فست‌فودها اضافه می‌شود. سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد یعنی فائو سال 2016 را سال جهانی حبوبات نامگذاری کرده تا از این طریق کشورهای مختلف را نسبت به فواید مصرف حبوبات آگاه کند و از آنها بخواهد نسبت به ترویج مصرف غذاهای سنتی به‌خصوص غذاهایی که با حبوبات پخته می‌شوند، تلاش کنند، اما اینکه اهمیت مصرف حبوبات در سبد غذایی مردم چقدر است که فائو یک سال را به نام حبوبات کرده، موضوعی است که با دکتر زهرا عبداللهی، متخصص تغذیه و رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در موردش گفت‌وگو کرده‌ایم.
بیش از 70 درصد دانش‌آموزان کشور درجاتی از کمبود ویتامین D را دارند و به غیر از دانش‌آموزان در سایر گروه‌های سنی نیز این کمبود مشاهده می‌شود. متخصصان تغذیه معتقدند غذاهای ایرانی ویتامین D کمی دارند و منابع مهم این ویتامین مانند نور آفتاب نیز در کشور ما به‌دلیل آلودگی هوا و اینکه اکثر افراد در طول روز در معرض آن نیستند کمکی به تامین ویتامین D مورد نیاز بدن نمی‌کند. از آنجایی که ویتامین D یکی از ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن است و کمبود آن با بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر مانند پوکی استخوان و ام‌اس ارتباط دارد، لازم است در سطح کلان به فکر رفع کمبود آن باشیم. غنی‌سازی همان راهی است که برای جبران کمبود مواد مغذی بدن توصیه می‌شود. اخیرا دکتر مجید حاجی‌فرجی، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه کشور، از غنی‌سازی نان با ویتامین D خبر داده و گفته در حال حاضر نان‌های لواش تهران با ویتامین D غنی‌سازی می‌شوند. درباره جزییات این غنی‌سازی با ایشان گفت‌وگویی کرده‌ایم که می‌خوانید.
: معمولا گفته می‌شود لبنیات برای غنی‌سازی ویتامین D، بهترین گزینه است. چرا برای غنی‌سازی، نان را انتخاب کردید؟
تحقیقات مختلف نشان داده‌اند کمبود ویتامین D با بیماری‌های ماهیچه‌ای و استخوانی ارتباط دارد و افرادی که در عرض جغرافیایی بالا (کشورهایی که به قطب نزدیک‌ترند) زندگی می‌کنند و نور آفتاب موثر کمتری می‌بینند، دچار کمبود ویتامین D می‌شوند و بیماری‌هایی مانند ام‌اس در آنها شایع‌تر است. علاوه بر این، کمبود ویتامین D می‌تواند باعث بیماری‌های التهابی شود که این بیماری‌ها منجر به بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، ریوی و کلیوی خواهد شد. در ضمن، بیماری آرتریت روماتوئید نیز در نتیجه کمبود ویتامین D می‌تواند ایجاد شود.
مچ‌درد یکی از شایع‌ترین دردهاست و اغلب بر اثر کشیدگی و شکستگی ایجاد می‌شود. البته می‌تواند دلایل دیگری مانند فشارهای مکرر، آرتروز و نشانگان تونل مچ دست هم داشته باشد.
از این رو، بعضی اوقات تشخیص دقیق علت اصلی آن دشوار می‌شود و نباید فراموش کرد برای درمان درست، تشخیص دقیق نیاز است. در این میان، بیشتر مچ‌دردهای اکثر هنرمندانی که کارهای ظریف با دست انجام می‌دهند (مانند مینیاتوریست‌ها، خیاط‌ها و...) مربوط به فشارهای مکرر (RSI) بر اثر حرکات بسیار ریز در درازمدت است.
بنابراین، این عارضه با نشانگان تونل مچ دست کاملا متفاوت است. در واقع، نشانگان تونل مچ دست بر اثر گرفتگی و فشرده شدن عصب میانی دست است که در انگشتان شست، اشاره و میانه باعث احساس مورمور، سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی می‌شود اما در RSI عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و اعصاب مورد آسیب قرار می‌گیرند و فرد احساس درد، حساسیت، بی‌حسی، گرفتگی عضلات و سفتی در مچ دست، کف و پشت دست می‌کند. برای فرو نشاندن دردهای مچ بر اثر فشارهای مکرر می‌توان 7 تمرین یادشده در ادامه را انجام داد.
یکی از عوامل بروز سیاهی و تیرگی زانو یا سر آرنج‌ها، اصطکاک مداوم پوست این ناحیه با مبل، فرش و البسه است و بیشتر در افرادی دیده می‌شود که زیاد روی زمین می‌نشینند. به مرور این عادت، باعث ضخیم شدن پوست ناحیه و تیرگی آن می‌شود. رعایت‌نکردن بهداشت و تجمع سلول‌های مرده به‌خصوص در کودکان، تماس مرتب با نور آفتاب، خشکی پوست و برخی بیماری‌ها مانند نشانگان آدیسون یا تخمدان پلی‌کیستیک و تغییرهای هورمونی در بارداری نیز عامل تیرگی پوست زانوهاست. برای بهبود و رفع این تیرگی می‌توان ضمن برطرف کردن مسایل زمینهای از کرم‌های لایه‌برداری خفیف استفاده کرد.
لب و پوست دور دهان از جمله اعضایی هستند که پوست آنها بسیار حساس است و با افزایش سن احتمال آسیب‌دیدن پوست این نواحی بیشتر هم می‌شود. با دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه بقیه‌ا... در مورد شیوه مراقبت از لب و پوست اطراف آن به‌خصوص بعد از 50 سالگی گفت‌وگو کردیم.
: با افزایش سن به‌خصوص بعد از 50-45 سالگی چه تغییرهایی در پوست لب و دور دهان ایجاد می‌شود؟
یکی از مهم‌‌ترین تغییرهایی که در لب ایجاد می‌شود، خشکی پوست آن است. در فصل سرد سال به دلیل وزش باد و سرمای هوا این خشکی بیشتر می‌شود.
: چطور از این مساله پیشگیری کنیم؟
زانوها جزو اندام‌هایی هستند که آرایش کردن آنها برای پوشاندن لک یا چروکی که دارند، محال است. از سوی دیگر، اگر زانوهایتان دچار مشکل ظاهری باشند، مجبورید در خانه نیز شلوار و جوراب ضخیم پایتان کنید یا دامن بلند بپوشید. اما برای داشتن زانوهایی با پوست صاف و لطیف هم تدابیری وجود دارد که برخی از آنها را با هم مرور می‌کنیم.
1) از کرم‌های اسید میوه استفاده کنید
مرطوب کردن روزانه پوست کاری موثر است که بسیاری از افراد آن را فراموش می‌کنند. مرطوب کردن به ساخت کلاژن در پوست و پیشگیری از خشک و خراشیده‌شدن آن کمک می‌کند. زانو نوعی مفصل و مرتب در حال حرکت است. به همین دلیل، پوست آن باید کشسانی خود را حفظ کند. کرم‌های اسید میوه با 10 درصد اوره کرم‌های خوبی هستند که به لایه‌برداری سطحی پوست و نرم و لطیف‌شدن این ناحیه کمک می‌کنند. سعی کنید هر روز یا حداقل یک روز در میان و به‌خصوص بعد از حمام، پوست زانو را مرطوب کنید.
پوست لب‌ها نیز همانند نواحی دیگر پوست، بافتی است که به رطوبت نیاز دارد و برای زیبایی لب‌ها باید در کنار استفاده از مرطوب‌کننده که بهتر است حاوی ویتامین A و D باشد، از مواد مغذی و برخی ویتامین‌های خوراکی (مانند ویتامین B و C و K) هم بهره برد. ویتامین C از جمله ویتامین‌هایی است که برای ترمیم کلاژن لازم است و منبع آن در میوه و سبزی‌هایی از جمله فلفل دلمه، کلم، اسفناج و مرکبات است.
پرسش: آن دسته از تولیدکنندگان روغن های سرخ کردنی که ادعا می کنند میزان روغن پالم موجود در محصولشان را کاهش داده اند، از چه طریقی نقطه دود روغن را بالا برده اند؟
پاسخ دکتر آراسب دباغ مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی:
روغن سرخ کردنی باید بتواند 200 درجه سانتیگراد حرارت را تحمل کند و به نقطه دود نرسد زیرا به محض اینکه روغن دود می کند ترکیب‌های سرطانزایی در آن ایجاد می شود.
روغن مقاومی که می‌تواند در برابر این حرارت مقاومت کند، روغن پالم است. به همین دلیل هم پایه اصلی و 80 درصد روغنهای سرخکردنی روغن پالم است.
بعد از ماجراهای روغن پالم برخی از تولیدکنندگان ادعا کردند پالم روغنهای خود را کم کرده‌اند و به جای آن از روغنهای مقاوم به حرارت استفاده می کنند.
قطعا این روغنها نمیتواند روغن سویا، آفتابگردان، ذرت، کانولا، زیتون و... باشد زیرا این روغن ها هم مقاومت حرارتی خیلی زیادی ندارند و برای این کار مناسب نیستند بنابراین تا زمانی که تولیدکنندگان روغنهایی که ادعا می‌کنند میزان روغن پالم را در محصولاتشان کاهش داده‌اند، مدارک و مستندات کافی در این زمینه ارائه ندهند نمیتوان به ادعای آنها اعتماد کرد.
درست است که مصرف زیاد و طولانی مدت روغن پالم عوارضی مثل گرفتگی رگها و مشکل‌های قلبی- عروقی را دنبال خواهد داشت اما حذف یا محدود کردن پالم در روغنهای سرخکردنی باعث کاهش نقطه دود روغن می‌شود و عوارضی مانند سرطان را پیش خواهد آورد بنابراین باید تعادلی بین مصرف کردن یا نکردن آن برقرار شود.
