پرسش: «فیشور سیلانت» که برای محافظت از دندان کودکان انجام می‌شود دقیقا چیست؟ در چند سالگی باید انجام داد؟ حدودا چقدر هزینه دارد؟
پاسخ: دکتر احمد جعفری متخصص دندانپزشکی کودکان عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
فیشور به معنای شیارهای عمیق و گیردار روی دندان است که غذا می‌تواند در آنها گیر کند و باعث پوسیدگی دندان شود. در فیشور سیلانت، دندان‌پزشک با استفاده از موادی این شیارهای عمیق را کمعمق می‌کند به طوری که هم غذا در آن گیر نکند و هم سطح جونده دندان با مسواک زدن به راحتی تمیز شود و از پوسیدگی پیشگیری کند.
انجام فیشور سیلانت به چند عامل بستگی دارد؛ اول اینکه آیا دندان پوسیدهای در دهان وجود دارد یا نه؟ اگر دندان‌ها کاملا سالم باشند احتمال پوسیده‌شدن دندانی که دارای شیارهای عمیق است کاهش می‌یابد اما اگر چند دندان پوسیده در دهان وجود داشته باشد داشتن شیارهای عمیق روی دندان امکان پوسیده شدن دندان را تسریع می‌کند. فیشور سیلانت معمولا برای دندان‌های دائمی انجام می‌شود.
مهم‌ترین نکته‌ای که برای انجام فیشور سیلانت لازم است همکاری کودک حین کار کردن دندان‌پزشک است زیرا اصلیترین رکن این کار خشک بودن کامل دندان است. اگر کودکی نتواند همکاری لازم را داشته باشد و دندان موردنظر خشک نماند، فیشور سیلانت انجام‌شده هیچ ارزشی نخواهد داشت بنابراین انجام این کار در سن پایین به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. در سنین 6 سالگی به بعد با رویش اولین دندان‌های دائمی معمولا کودک می‌تواند با دندان‌پزشک همکاری کند.
انجام فیشور سیلانت برای دندان‌های شیری توصیه نمی‌شود اما اگر والدین بخواهند این‌کار را برای فرزندشان انجام دهند در صورتی که کودک همکاری لازم را داشته باشد منعی برای این‌کار وجود ندارد.
برای اینکه والدین بدانند دندان‌های کودکشان به فیشور سیلانت نیاز دارد یا نه باید داخل دهان کودکشان را به خوبی ببینند و وضعیت دندان‌ها را بررسی کنند. اگر تعدادی از دندان‌های کودک پوسیده یا حتی پرکردگی داشته باشد احتمال اینکه دندان‌های دائمی در حال رویش پوسیده شوند افزایش می‌یابد. در این صورت بهتر است والدین برای انجام فیشور سیلانت دندان‌های کودکشان اقدام کنند، اما اگر دندان‌ها سالم باشند با مسواک زدن می‌توان جلوی پوسیدگی یا پیشرفت آن را گرفت.
هزینه فیشور سیلانت در مراکز مختلف با هم تفاوت دارد و حدودا کمتر از 100 هزارتومان است.
پرسش: آیا استفاده از خمیر دندان معمولی برای فرزند 4 سالهام در صورتی که با مسواک زدن آن را قورت ندهد، اشکال دارد؟
پاسخ دکتر احمد جعفری متخصص دندانپزشکی کودکان عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
استفاده از خمیردندان‌های معمولی بزرگسالان برای مسواک زدن دندان کودکان مشکلی ایجاد نمیکند. اتفاقا باتوجه به اینکه میزان پوسیدگی در کودکان بالاتر از حد طبیعی است استفاده از خمیردندان الزامی است اما توصیه این است که میزان کمی از خمیردندان را روی مسواک کودک بگذارید. مثلا برای کودکان 3 تا 6 ساله فقط به اندازه یک نخود خمیردندان استفاده کنید. اگر کودک این مقدار خمیردندان را قورت بدهد دچار عوارض خاصی نخواهد شد و جای نگرانی نیست.
دارو دادن به کودکان؛ چرا، چه‌وقت، چگونه؟
دکتر شیوا رفعتی
متخصص کودکان و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شاهد
مصرف دارو در کودکان مساله بسیار مهمی است که اغلب برای خانواده سردرگمی‌هایی به وجود می‌آورد. معمولا خانواده‌ها هنگام مراجعه به پزشک انتظار دارند دارویی برای کودکشان تجویز شود درحالی که بسیاری از بیمار‌ی‌های کودکان را می‌توان فقط با دادن اطلاعات و نکات تغذیه‌ای درمان کرد. بهتر است خانواده‌ها نکاتی راجع به خطرها و فواید داروهای رایج، چگونگی مصرف آنها و حتی چگونگی رفتار با کودک هنگام دادن دارو بدانند. در ادامه مطلب «درمانگاه» این هفته به مهم‌ترین نکات قابل ذکر دراین باره اشاره خواهم کرد.
توصیه‌هایی برای فرزندپروری مطلوب در آستانه بازگشایی مدارس
دکتر میترا حکیم‌شوشتری
روانپزشک کودک‌ونوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران
این توصیه‌ها کمک می‌کند به جای اینکه با شروع پاییز و آغاز فصل مدرسه آه بکشید و به دوستان و خانواده شکوه کنید که دردسرهایتان آغاز خواهد شد، از این ایام هم لذت ببرید و با فرزند خود خاطره‌های خوب بسازید.
تغییر در راستا و انحناهای ستون فقرات، اختلالات و دردهای اسکلتی می تواند از آسیب‌های استفاده از کیف یا کوله نامناسب باشد
کوله‌پشتی یکی از وسایل جدانشدنی دانش‌آموزان است و حالا دیگر به سختی می‌شود دانش‌آموزی را در ذهن تصور کرد که به شانه‌اش کیف یا کوله‌ای آویزان نباشد. این موضوع اهمیت کوله را از لحاظ وزن، نحوه و مدت زمان حمل بسیار مهم می‌کند، چراکه اگر این موارد در نظر گرفته نشوند، می‌توانند باعث تغییر در راستا و انحناهای ستون فقرات، اختلالات و دردهای اسکلتی-عضلانی مانند درد کمر و شانه، ایجاد فاصله میان مهره‌ها، بروز تغییرات قلبی-عروقی، تنفسی و تغییرات الگوی راه رفتن افراد شوند. این موضوع در کودکان و نوجوانان که هنوز عضلات، رباط‌ها و استخوان‌هایشان تا پایان دوره بلوغ، مراحل تکاملی و رشد فیزیکی خود را می‌گذرانند و مستعد بیشترین آسیب‌های ممکن هستند، از حساسیت بیشتری برخوردار است. طبق مطالعات انجام شده، بسیاری از ناراحتی‌های ستون فقرات در بزرگسالان و سالمندان، در اثر صدمات دوران کودکی است. در ادامه، با هم نکته‌هایی را در این زمینه مرور می‌کنیم و امیدواریم رعایت آنها در بزرگسالی، سلامت‌مان را رقم بزند، نه خمیدگی را.
میزان مصرف انرژی هنگام استفاده از کوله‌پشتی نسبت به انواع دیگر کیف‌ها کمتر است و استفاده از آن، آسیب کمتری برای بدن ایجاد می‌کند. به همین دلیل استفاده از کوله‌پشتی در مقایسه با دیگر کیف‌ها پیشنهاد می‌شود.
براساس نتایج مطالعه محققان دانشگاه مینه‌سوتای آمریکا، افزایش عفونت‌های مقاوم به آنتیبیوتیک به پزشکان هشدار می‌دهد مراقب تجویز بیش ازحد آنتی‌بیوتیک‌ها به کودکان باشند. این مطالعه نشان می‌دهد آنتی‌بیوتیک‌ها باعث ایجاد تغییرات در باکتری روده کودکان می‌شود که با ابتلا به آلرژی‌ها، بیماری‌ها و چاقی ارتباط دارد.
براساس نتایج این مطالعه، مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها مانع رشد و تکامل کودکان می‌شود و مشکلاتی را در بزرگسالی برای آنها ایجاد می‌کند. پیش از این نیز مطالعات نشان داده‌اند میان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و شمار نامتعادل باکتری‌ها در روده ارتباط وجود دارد. محققان در این مطالعه جدید، صدها مطالعه را بررسی کردند و متوجه شدند که ارتباط محکمی میان مصرف آنتیبیوتیک و تغییرات در شمار باکتری روده و ابتلا به بیماری در بزرگسالان وجود دارد.
رفتار کودکان در محیط دندانپزشکی یکسان نیست و دندان‌پزشک می‌تواند طبق تشخیص روان‌شناختی کودک از روش‌های مختلفی برای انجام کار دندانپزشکی استفاده کند. کودکان از نظر رفتار در محیط دندانپزشکی به 4 گروه تقسیم می‌شوند که این تقسیم‌بندی در علوم رفتاری تحت عنوان سنجش رتبه‌ای رفتار فرانکل نامیده می‌شود.
گروه اول: کودکانی که به شدت گریه می‌کنند، می‌ترسند، رفتارهای اجتنابی شدیدی دارند و از درمان ممانعت می‌کنند.
گروه دوم: کودکانی که تمایلی به قبول درمان ندارند، کج‌خلقی و کناره‌گیری می‌کنند ولی این رفتارها شدید نیست.
گروه سوم: کودکانی که درمان را قبول می‌کنند ولی برای پذیرفتن دستورهای دندان‌پزشک احتیاط می‌کنند.
گروه چهارم: کودکانی که رابطه خوبی با دندان‌پزشک دارند و به کارهای دندانپزشکی علاقه‌مندند و می‌خندند و لذت می‌برند.
گفت‌وگو با دکتر محمود برجعلی روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی
دکتر هانیه زائررضایی نقاشی زبان کودک است. بسیاری از کودکان ناخواسته آنچه که حس می‌کنند اما قادر به بیانش نیستند را در نقاشی‌هایشان نشان می‌دهند. به بیان دیگر، نقاشی‌ای که کودک در عرض یک ساعت می‌کشد، می‌تواند حاوی پیام‌ها و نشانه‌های ارزشمندی درباره مشکلات او باشد که ممکن است با صدها ساعت صحبت قابل دستیابی نباشند.
پس لطفا این‌بار که فرزندتان نقاشی‌اش را به شما نشان می‌دهد، به جای اینکه با بی‌حوصلگی فقط نگاهی به آن بیندازید و آن را در گوشه‌ای رها کنید، با صبر و حوصله به آن نگاه کنید و درباره معنای آن با فرزندتان گفت‌وگو کنید. خواهید دید که با این‌کار به نکته‌هایی در مورد کودکتان پی خواهید برد که تا به حال حتی به آن فکر هم نکرده بودید. در «فرزندپروری» این هفته از دکتر محمود برجعلی، روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی خواسته‌ایم ما را در تفسیر معنای نقاشی کودکان کمک کند.
متخصصان می‌گویند دادن شیشه آبمیوه صنعتی به دست کودک می‌تواند باعث پوسیدگی دندان‌های شیری شود. بر اساس آمارها، یکسوم کودکان از 3 سالگی به‌دلیل نوشیدن زیاد آبمیوه دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. آبمیوه‌ها سرشار از قند هستند و اسید آنها به شدت به پلاک دندان آسیب می‌زند.
بسیاری از والدین گمان می‌کنند چون دندان‌های شیری می‌افتند، لازم نیست به آنها اهمیتی داد اما این‌طور نیست. درست است که کودکان باید روزانه 5 واحد میوه و سبزی بخورند، اما نباید آبمیوه‌ها را گرفت زیرا در این حالت میزان اسید میوه بیشتر می‌شود و اثر تخریبی افزون‌تری بر دندان دارد.
منبع: Top sante
پرسش اول: چه ظروفی برای نگهداری، طبخ و گرم کردن غذای کودکان 1 تا 2 ساله مناسب است؟ هنگام خرید آنها باید به چه نکاتی توجه کرد؟
پرسش دوم: آیا گرم کردن غذای کودکان در مایکروویو مشکلی دارد؟
پاسخ دکتر کوروش جعفریان، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
پاسخ اول: از نظر ما بهترین ظروف طبخ و نگهداری غذاها ظرف‌های مقاوم شیشه‌ای هستند که در برابر حرارت و سرما آسیب نمی‌بینند.
بعد از ظروف شیشه‌ای می‌توان از ظروف استیل و ظرف‌های سرامیکی استاندارد استفاده کرد.
بعضی از خانواده‌ها از ظروف مسی استفاده می‌کنند در حالی که برخی از ظرفهایی که در بازار وجود دارند واقعا مسی نیستند و فقط لایه داخلی آنها را با مس پوشانده‌اند. استفاده از چنین ظرفهایی مناسب نیست زیرا پس از مدتی لایه داخلی ظرف آسیب می‌بیند یا از بین می‌رود و پخت غذا در آن مضر خواهد بود.
آنچه که باید به آن توجه کرد این است که ظروف تهیه‌شده در چه حرارت و شرایطی قابل‌استفاده هستند.
مثلا بسیاری از ظروف شیشه‌ای را نمی‌توان روی حرارت مستقیم گذاشت. بهترین کار این است که برای تهیه این ظروف انواع استاندارد و شناخته‌شده را انتخاب کنید تا از جنس مواد به کار رفته در آن مطمئن باشید. از خریدن ظرفهایی که هیچ نام و نشانی ندارند و در فروشگاه‌های معتبر عرضه نمی‌شوند، بپرهیزید تا سلامت فرزندانتان به خطر نیفتد.
نکته‌ای که لازم است نسبت به آن هشدار بدهم استفاده نکردن از ظروف یکبار مصرف برای مایعات و غذاهای داغ یا حتی نگهداری غذاها در آنهاست. برای این کار بهتر است از ظرف‌های یکبار مصرف گیاهی استفاده کنید.
پاسخ دوم: با علم امروز و مطالعاتی که تا به حال در این زمینه انجام شده است، مشکلی برای استفاده از مایکروویو وجود ندارد مگر اینکه در سال‌های آینده مطالعات جدید استفاده از مایکروویو را منع کنند.
