سرعت زندگی مدرن و صنعتی امروزی، مردم را به سوی غذاهایی سوق داده که وقت کمتری برای درست کردنشان صرف کنند و حتی برای خوردن آنها نیز زمان زیادی نیاز نباشد. نتیجه می‌شود فست‌فودهای پرکالری و غذاهای نیمه‌آماده و ساندویچ‌های فراوری‌شده که هیچ کدام ارزش تغذیه‌ای چندانی ندارند و مضراتشان بیشتر از فوایدشان است. این قضیه در تمام دنیا در حال گسترش است و فقط مختص کشور ما نیست و کم‌کم مصرف غذاهای سنتی در تمام دنیا کمرنگ شده
و روز به روز بر رونق فست‌فودها اضافه می‌شود. سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد یعنی فائو سال 2016 را سال جهانی حبوبات نامگذاری کرده تا از این طریق کشورهای مختلف را نسبت به فواید مصرف حبوبات آگاه کند و از آنها بخواهد نسبت به ترویج مصرف غذاهای سنتی به‌خصوص غذاهایی که با حبوبات پخته می‌شوند، تلاش کنند، اما اینکه اهمیت مصرف حبوبات در سبد غذایی مردم چقدر است که فائو یک سال را به نام حبوبات کرده، موضوعی است که با دکتر زهرا عبداللهی، متخصص تغذیه و رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در موردش گفت‌وگو کرده‌ایم.
بیش از 70 درصد دانش‌آموزان کشور درجاتی از کمبود ویتامین D را دارند و به غیر از دانش‌آموزان در سایر گروه‌های سنی نیز این کمبود مشاهده می‌شود. متخصصان تغذیه معتقدند غذاهای ایرانی ویتامین D کمی دارند و منابع مهم این ویتامین مانند نور آفتاب نیز در کشور ما به‌دلیل آلودگی هوا و اینکه اکثر افراد در طول روز در معرض آن نیستند کمکی به تامین ویتامین D مورد نیاز بدن نمی‌کند. از آنجایی که ویتامین D یکی از ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن است و کمبود آن با بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر مانند پوکی استخوان و ام‌اس ارتباط دارد، لازم است در سطح کلان به فکر رفع کمبود آن باشیم. غنی‌سازی همان راهی است که برای جبران کمبود مواد مغذی بدن توصیه می‌شود. اخیرا دکتر مجید حاجی‌فرجی، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه کشور، از غنی‌سازی نان با ویتامین D خبر داده و گفته در حال حاضر نان‌های لواش تهران با ویتامین D غنی‌سازی می‌شوند. درباره جزییات این غنی‌سازی با ایشان گفت‌وگویی کرده‌ایم که می‌خوانید.
: معمولا گفته می‌شود لبنیات برای غنی‌سازی ویتامین D، بهترین گزینه است. چرا برای غنی‌سازی، نان را انتخاب کردید؟
تحقیقات مختلف نشان داده‌اند کمبود ویتامین D با بیماری‌های ماهیچه‌ای و استخوانی ارتباط دارد و افرادی که در عرض جغرافیایی بالا (کشورهایی که به قطب نزدیک‌ترند) زندگی می‌کنند و نور آفتاب موثر کمتری می‌بینند، دچار کمبود ویتامین D می‌شوند و بیماری‌هایی مانند ام‌اس در آنها شایع‌تر است. علاوه بر این، کمبود ویتامین D می‌تواند باعث بیماری‌های التهابی شود که این بیماری‌ها منجر به بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، ریوی و کلیوی خواهد شد. در ضمن، بیماری آرتریت روماتوئید نیز در نتیجه کمبود ویتامین D می‌تواند ایجاد شود.
پوست لب‌ها نیز همانند نواحی دیگر پوست، بافتی است که به رطوبت نیاز دارد و برای زیبایی لب‌ها باید در کنار استفاده از مرطوب‌کننده که بهتر است حاوی ویتامین A و D باشد، از مواد مغذی و برخی ویتامین‌های خوراکی (مانند ویتامین B و C و K) هم بهره برد. ویتامین C از جمله ویتامین‌هایی است که برای ترمیم کلاژن لازم است و منبع آن در میوه و سبزی‌هایی از جمله فلفل دلمه، کلم، اسفناج و مرکبات است.
پرسش: آیا خوردن میوه در صبحانه عادت غذایی درستی است؟ اگر نه، در چه زمان و وعده غذایی‌ای بهتر است میوه بخوریم؟
پاسخ دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه: دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران:
از نظر دانش تغذیه همه افراد سالم می‌توانند میوه، سبزی و صیفی‌های تازه و سالم را در هر وعده و زمانی مصرف کنند، اما برخی افراد بدون استناد به هیچ پژوهش و مطالعه‌ای می‌گویند میوه و سبزی را با غذا نخورید و با گسترش این باورهای نادرست باعث نگرانی دیگران می‌شوند.
در حالی که داشتن این عادت غذایی نه‌تنها بد نیست بلکه خیلی هم مفید است و از بروز مشکل‌های گوارشی پیشگیری می‌کند.
اما افرادی که از زخم‌معده، التهاب روده، خونریزی‌های دستگاه گوارش و... رنج می‌برند باید از رژیم‌های غذایی کم‌فیبر استفاده کنند و خوراکی‌هایی که فیبر زیادی وارد دستگاه گوارش می‌کنند را محدود و کنترل‌شده مورد استفاده قرار بدهند زیرا مصرف زیاد انواع میوه، سبزی، صیفی و حتی نان‌های سبوس‌دار می‌تواند بیماران گوارشی را با مشکل مواجه کند.
--------------------------
نقد:
طب سنتی عقیده دارد مصرف میوه به همراه غذا باعث ایجاد اخلاط فاسد شده و منجر به تباه شدن معده می‌شود و تنها، خوردن دو میوه‌ی انار و زیتون را به همراه غذا مجاز می‌داند. حتی شیر را یک نوع غذا محسوب می‌کند که نباید به همراه میوه مصرف شود، مثلاً مخلوط شیر موز را کثیرالهضم می‌داند.
یک ساعت بعد از خوردن همبرگر چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟
بمب ساعتی همبرگر
پزشکان و متخصصان تغذیه میانه خوبی با فست‌فودها به خاطر کالری، قند، چربی و نمک فراوانشان دارند، اما با وجود توصیه‌ها و هشدارهای مکرر آنها، باز هم مصرف‌کنندگان و دوستداران این قیبل غذاها کم نیستند. در «پوستر سلامت» این هفته، گام به گام با خوردن یک ساندویچ همبرگر همراه می‌شویم تا ببینیم در هر دقیقه چه اتفاق‌هایی در بدن می‌افتد.
10 دقیقه بعد: مغزتان از شما تشکر می‌کند!
یک ساندویچ همبرگر بزرگ تقریبا 540 کیلوکالری انرژی دارد و باعث افزایش قند خون بیش از حد طبیعی می‌شود. در آغاز، فرمانی به مغز برای افزایش ترشح دوپامین داده می‌شود که هورمون شادی محسوب می‌شود و در بدن افرادی که ماده مخدری مانند کوکایین مصرف می‌کنند هم ترشح می‌شود و به این ترتیب فرد احساس شادی می‌کند و به مصرف بیشتر تحریک می‌شود.
20 دقیقه بعد: قند به شما حمله می‌کند!
آیا می‌دانید یک همبرگر بزرگ دارای مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای قند و سدیم است؟ این 2 ترکیب بدن را به دریافت بیشتر وادار می‌کند و دریافت بیش از اندازه این 2 ترکیب برای بدن زیان‌هایی از جمله افزایش احتمال ابتلا به چاقی، دیابت، فشارخون و بیماری‌های قلبی را همراه دارد.
30 دقیقه بعد: سدیم به شما حمله می‌کند!
یک ساندویچ همبرگر بزرگ حاوی 970 میلی‌گرم نمک است، در حالی که سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده افراد روزانه کمتر از 5 گرم نمک مصرف کنند. بعد از خوردن این مقدار نمک در یک وعده فرد احساس تشنگی می‌کند و در اکثر اوقات این حس با گرسنگی اشتباه گرفته می‌شود. در نتیجه فرد همچنان به غذا خوردن ادامه می‌دهد. نمک فراوانی که در یک وعده وارد بدن شده به کلیه‌ها نیز فشار می‌آورد و باعث افزایش فشارخون می‌شود و زمینه بروز بیماری‌های قلبی و سکته فراهم خواهد شد.
40 دقیقه بعد: خواب به شما حمله می‌کند!
بعد از خوردن یک همبرگر بزرگ اکثر افراد دوست دارند استراحت کنند و چرتی بزنند. قند بالای موجود در همبرگر باعث افزایش ترشح انسولین می‌شود. این هورمون که از پانکراس ترشح شده باید میزان قندخون را کنترل کند. با افت ناگهانی قند بعد از ترشح انسولین، فرد احساس خستگی می‌کند و دوست دارد استراحت کند. کم‌کم دوباره گرسنگی سراغ فرد می‌آید.
60 دقیقه بعد: هضم چربی‌ها به کندی آغاز می‌شود!
به‌طور معمول 24 تا 72 ساعت زمان لازم است تا غذا در بدن هضم شود. همبرگر از جمله غذاهایی است که دیرتر هضم می‌شود و به دلیل چرب‌بودن بیش از 3 روز زمان می‌برد تا کاملا هضم شود. جالب است بدانید اسیدهای چرب ترانس در بدن 51 روز زمان لازم دارند تا هضم شوند و یک همبرگر بزرگ 5/1 گرم چربی ترانس دارد. مطالعات مختلف نشان داده‌اند دریافت این گروه از چربی‌ها احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، چاقی، سرطان و دیابت را افزایش می‌دهد، بنابراین اگر ساندویچ همبرگر را هر‌از‌گاهی در برنامه غذایی خود می‌گنجانید، سعی کنید به جای سیب‌زمینی سرخ‌شده کنار این ساندویچ از سالاد و به جای انواع کولاها از آب معدنی استفاده کنید. نان مصرفی‌تان را نیز می‌توانید از نوع سبوس‌دار درخواست کنید و اندازه کوچک ساندویچ را سفارش دهید.
یک ساعت بعد از خوردن همبرگر چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟
ترجمه: سمیه مقصودعلی
پزشکان و متخصصان تغذیه میانه خوبی با فست‌فودها به خاطر کالری، قند، چربی و نمک فراوانشان دارند، اما با وجود توصیه‌ها و هشدارهای مکرر آنها، باز هم مصرف‌کنندگان و دوستداران این قیبل غذاها کم نیستند. در «پوستر سلامت» این هفته، گام به گام با خوردن یک ساندویچ همبرگر همراه می‌شویم تا ببینیم در هر دقیقه چه اتفاق‌هایی در بدن می‌افتد. ادامه مطلب...
سالانه 23 هزار نفر در آمریکا به‌دلیل مصرف مکمل‌های غذایی روانه اورژانس بیمارستان‌ها می‌شوند. اگرچه بیشتر این مکمل‌ها برای کاهش وزن یا افزایش انرژی روزانه مصرف می‌شوند، یکی از علت‌های اصلی مراجعات به اورژانس هستند و براساس تحقیقات انجام‌شده از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا، 38 درصد مراجعه‌کنندگان را جوانان 20 تا 34 ساله تشکیل می‌دهند.
10 درصد مراجعه‌کنندگان نیز برای مدت طولانی به بستری نیاز دارند. 58 درصد مراجعه‌کنندگان از علائم ناراحتی‌های قلبی مثل تپش قلب، درد در ناحیه قفسه‌سینه و بی‌نظمی ضربان قلب شاکی هستند. در گروهی از افراد نیز مصرف مکمل‌ها، باعث واکنش‌های آلرژیک شدید، تهوع و استفراغ می‌شود. این آمارها حاصل 10 سال تحقیق در 63 بیمارستان آمریکاست.
پرسش: هر روز مقداری شیر را با موز در مخلوط‌کن می‌ریزم و به اندازه یک لیوان بدون شکر می خورم. آیا کلسیم شیر با این کار قابل جذب است؟ داشتن این عادت غذایی را تایید می کنید؟
پاسخ دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
یکی از عواملی که جذب کلسیم را کاهش می‌دهند، فیبرهای غذایی هستند و موز سرشار از فیبر است بنابراین ریختن موز در شیر باعث کاهش جذب کلسیم می‌شود، اما این بدان معنا نیست که اگر موز را با شیر مخلوط کنید، کلسیم شیر دیگر جذب نمی‌شود.
بسیاری از افراد طعم و مزه شیر معمولی را دوست ندارند و آن را نمی‌خورند اما اگر افزودنی‌هایی مثل انواع میوه یا حتی کاکائو که گفته می‌شود ترکیب‌های فنولی آن جذب کلسیم را کاهش می‌دهند، به شیر اضافه شود، طعم آن را می‌پسندند و می‌خورند.
به اعتقاد من، مصرف شیرموز یا شیرکاکائو بسیار بهتر از آن است که فردی اصلا شیر نخورد چون به جز شیر و لبنیات کم‌چرب منبع قابل ذکری برای کلسیم نداریم و دریافت کم کلسیم شیر در شیرموز یا شیرکاکائو بسیار بهتر از اصلا نرسیدن آن است.
پرسش: آزمایش خون دادم و نتیجه آن پایین بودن گلبول سفید را نشان داد. چه غذاهایی بخورم تا میزان گلبول‌های سفید خونم را بالا ببرم؟
پاسخ دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
ابتدا باید علت و درجه کاهش تعداد گلبول‌های سفید مشخص شود.
امروزه شمارش گلبولی در بیشتر آزمایشگاه‌های تشخیص طبی با دستگاه‌های خودکار انجام می‌شود که ممکن است به دلایل فنی و... درصدی خطا نشان دهند، بنابراین باید با آزمایش مجدد کاهش تعداد گلبول‌های سفید به قطعیت برسد.
دوم اینکه باید بررسی کرد چه عواملی باعث کاهش تعداد گلبول‌ها شده است زیرا این مساله به طور تصادفی بروز نمی‌کند. گلبول‌های سفید نقش دفاعی در بدن دارند و بخش مهمی از دستگاه ایمنی را تشکیل می‌دهند بنابراین پایین آمدن سطح آنها می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها کند.
اگر پس از بررسی‌های لازم، علت خاصی برای کاهش گلبول‌های سفید یافت نشود، به‌خصوص اگر حال بیمار وخیم نباشد باید دلیل آن را مسائل گذرا در نظر گرفت.
