پرسش: خوردن هفته‌ای یکبار ماهی تیلاپیا برای بزرگسالان مضر است؟ اگر کسی یک بار در هفته ماهی می‌خورد چه نوعی از ماهی را به وی توصیه می‌کنید؟
پاسخ دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
به همه مردم توصیه میشود 2 بار در هفته از ماهی استفاده کنند. البته بهتر است انواع ماهی‌ها را در رژیم غذایی خود قرار بدهید و لزوما از روش سرخ‌کردن برای طبخ ماهی‌ها استفاده نکنید. در مورد ماهی تیلاپیا یک مقدار نگرانی از نظر وجود آلاینده‌ها در گوشت ماهی وجود داشته، اما تا به حال گزارش نگران‌کننده‌ای ندیده‌ایم.
با این حال اگر در نوع موادغذایی که استفاده می‌کنیم، تنوع ایجاد کنیم حتی اگر ابهامی هم در مورد یک نوع ماده غذایی وجود داشته باشد، خیالمان راحت است که با ایجاد تنوع مقدار زیادی از مواد مضر را استفاده نکرده‌ایم، بنابراین اگر بخواهید جانب ایمنی را در نظر بگیرید، بهتر است علاوه بر ماهی تیلاپیلا ماهی‌های دیگر را نیز مصرف کنید.
سربازی که رفتیم، روز اول آموزشی هنوز گیج و مبهوت بودیم و با شرایط جدید غریبگی می‌کردیم. حوالی ظهر، گرسنه بودیم که ناهار آوردند. یک تن ماهی و بسته‌ای نان. گروهان ما، گروهان پزشکان تازه فارغ‌التحصیل بود.
در هوای اینکه دکتر شده‌ایم و باید حواسمان به سلامت باشد، از مسوول غذا پرسیدیم که آیا این تنها را جوشانده‌اند یا نه؟ او اظهار بی‌اطلاعی کرد و البته چندان تحویلمان نگرفت. بعضی‌ها که نگران بوتولیسم بودند، می‌خواستند تنها را نخورند اما فشار گرسنگی، خیال سلامت را از سرشان بیرون کرد و خوردند. این ماجرا، نمونه‌ای از دست‌کم گرفتن سلامت در سربازی بود. درست است که در سربازی، هدف این است که فرد، مرد شود و از این‌رو، بسیاری از دغدغه‌ها و ملاحظات زندگی روزمره کم‌اهمیت میشود اما حواسمان باشد سربازی قرار است نمونه کوچکی از زندگی هم باشد. به تعبیری، ما در ایران، با سربازی، نوعی از زندگی را تجربه می‌کنیم.
برای خیلی از افراد شاید تنها تجربه نظم و دقت حداکثری، همین دوران سربازی و از آن مهم‌تر دوران آموزشی‌اش باشد. اگر در سربازی ملاحظات اساسی سلامت، مانند بهداشت خواب، سلامت غذایی، مهارت ارتباطی، هوش هیجانی و نظافت شخصی جدی گرفته نشود، فردای جامعه، افراد با بحران سلامت اجتماعی و فردی مواجه خواهند شد.
دوران سربازی، البته نمادی از مراقبت و تولیت حاکمیت هم هست و نشانه‌ای از حمایتگری محسوب میشود. اتفاق ناگواری که برای سربازان وطن افتاد، لزوم بازنگری در قوانین سلامت‌اندیشانه نظام سربازی را یادآوری می‌کند. درنگ کنیم؛ سلامت سربازان را قربانی سختگیری‌های بی‌مورد یا از آن‌سو ولنگاری و بی‌مبالاتی نکنیم.
دکتر حمیدرضا نمازی
عضو گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
در فصل تابستان به‌دلیل اینکه کشت انواع صیفیها بیشتر است و از آنجا که صیفیها گیاهان بوته‌ای و ریشه‌ای هستند و همچنین در این فصل مردم مسافرت می‌روند و امکان دارد از آب و غذای آلوده استفاده کنند، شیوع بیماری‌های گوارشی مانند وبا ممکن است بیشتر باشد. بیماری وبا بیشتر از آب آلوده ایجاد میشود. در کشور ما نیز عامل وبا آب آشامیدنی تصفیه‌نشده بود ولی در اپیدمی سال 84 و 90، وبا به‌دلیل مصرف صیفیها ضدعفونی‌نشده ایجاد شد. ادامه مطلب...
چند سالی است که مساله آبیاری مزارع سبزی‌ها با آب فاضلاب در جنوب تهران به‌طور علنی بیان شده و از زبان مسوولان وزارت بهداشت نیز این موضوع بارها شنیده شد مبنی بر اینکه بیش از 60 هکتار از زمین‌های کشاورزی در جنوب تهران با آب فاضلاب آبیاری می‌شوند. هرچند اقداماتی برای خروج فاضلاب از سیستم آبیاری مزارع انجام شد ولی هنوز بخشی از مزارع این مناطق با آب فاضلاب آبیاری میشود و علاوه بر جنوب تهران، برخی از شهرهای اطراف تهران نیز این مشکل را دارند. رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر تهران با بازدید از منطقه 19 و 20 شهرداری تهران باز هم موضوع آبیاری سبزی‌های جنوب تهران با آب فاضلاب تصفیه‌نشده را مطرح کرد و نسبت به مشکلات متعددی که می‌تواند برای مصرف‌کنندگان ایجاد شود، هشدار داد. دکتر حافظی پس از بازدید از منطقه20 گفت: ادامه مطلب...
گاهی ما می‌توانیم برخی مسایل مربوط به کیفیت و سلامت شیر و سایر لبنیات سنتی را از روی ویژگی‌های ظاهری آنها تشخیص دهیم اما در بسیاری از موارد، عوامل بیماری‌زایی که باعث بروز تب مالت یا تب کیو می‌شوند، هیچ تغییری در بافت شیر از نظر ظاهر، طعم و بو ایجاد نمی‌کنند. ادامه مطلب...
خیلی‌ها لیموترش را با پوست خرد می‌کنند. آیا برای نگهداری این لیموها از واکس استفاده می‌کنند؟ در صورت استفاده، خوردن پوست لیمو چه مضراتی دارد؟
پاسخ دکتر عباس یداللهی، متخصص بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و عضو هیأت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس:
به لیموهای ریزی که بیشتر در کشور خودمان کشت می‌شوند معمولا واکس نمی‌زنند. این میوه‌ها پس از رسیدن، سریع چیده و وارد بازار عرضه می‌شوند و خیلی سریع هم به فروش می‌رسند و خوردن پوست نازک آنها منعی ندارد، اما برای لیموهای درشت‌تر معمولا موادی استفاده میشود که رنگ و لعاب میوه را حفظ کند و آنها را زیباتر نشان دهد. لیموهای درشت پوست ضخیمی دارند و برای مصرف مناسب نیستند زیرا باعث نفخ و گاهی دل‌درد در مصرف‌کننده خواهند شد.
ز مقاوم بماند؛ در واقع "اسپور" حالت غیرفعال باکتری است که مقاوم به حرارت است و در شرایطی می‌تواند فعال شده و تولید توکسین کند.سلامت نیوز: یک متخصص بیماری‌های عفونی گفت: مواد غذایی کنسروی حتما باید قبل از مصرف به مدت 10 دقیقه جوشانده شود زیرا سم حاصل از باکتری موجود در این مواد، بسیار کشنده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از سینا، دکتر محمدرضا ناظر گفت: «بوتولیسم» یک بیماری فلج کننده جدی است که توسط سم حاصل از باکتری «کلستریدیوم بوتولینوم» ایجاد میشود، این باکتری در مواد غذایی حتی در خوراکی‌های کنسروی که به اندازه کافی حرارت ندیده‌اند و همچنین در خاک و رسوبات دریایی یافت میشود.
این متخصص بیماری‌های عفونی افزود: به طور کلی باکتری‌ها معمولاً در کنسروها زنده نمی‌مانند اما اسپور "کلستریدیوم بوتولینوم" می‌تواند در دماهای بسیار زیاد نیز مقاوم بماند؛ در واقع "اسپور" حالت غیرفعال باکتری است که مقاوم به حرارت است و در شرایطی می‌تواند فعال شده و تولید توکسین کند. ادامه مطلب...
نظیر گوزن، بز کوهی و یا گاو وحشی و امثالهم، خونی سوداوی در بدن تولید میشوددکتر سید مهدی میرغضنفری
گوشت شتر
از پیامبر خدا (ص) نقل است که فرمودند: «بر شما باد خوردن گوشت شتر، زیرا این گوشت را تنها مومنان مخالف یهود (یهودی که دشمن خداست) می‌‌خورند .» در حدیث دیگری از پیامبر خدا (ص) آمده که فرمودند: «گوشت شتر را جز مومن نمی‌‌خورد.» و در جای دیگری از حضرت معصوم (ع) نقل شده است: «خوردن گوشت شتر دلدادگی به گوشت را فرو می‌‌نشاند.» باید توجه داشت که احادیث فوق به این معنی نیست که همه انسان‌ها و آن هم در مقادیر زیاد باید یا می‌‌توانند گوشت شتر بخورند. مسلما این موضوع در مناطقی که شتر پرورش داده شده، افراد دارای جثه و گوارش قوی بوده و به مصرف گوشت شتر عادت دارند، با سایر اقلیم‌ها متفاوت خواهد بود. به عنوان یک توضیح و نکته مهم در مورد احادیث طبی باید توجه داشت که رویکرد برخی احادیث، اشخاص، زمان یا مکان خاصی بوده و الزاما قابل تعمیم به همه انسان‌ها نمی باشند. ادامه مطلب...
کمبود ید مشکل تغذیه‌ای شایعی در دنیاست و در کشور ما هم نتایج اولین بررسی کشوری در سال 68 نشان داد مشکل کمبود ید به‌طور عمده وجود دارد و در برخی نقاط کشور تا 70 درصد بیماری گواتر شایع است. گواتر بارزترین علامت کمبود ید است و چند استان به‌عنوان استان‌های شایع‌تر از نظر ابتلا به این کمبود معرفی شدند.
کمبود ید پیامدهای زیادی دارد مثلا در دوران بارداری می‌تواند باعث ناهنجاری‌های مغزی و جسمی و کر و لالی جنین شود. به علاوه، تولد نوزاد کرتینیسم و سقط و نازایی از مشکلات دیگر کمبود ید در دوران بارداری است. حتی اگر کمبود ید در دوران بارداری خفیف هم باشد باعث میشود بهره هوشی نوزاد پایین بیاید و گفته میشود بر اساس مطالعات انجام‌شده، بهره هوشی نوزاد با مشکل کمبود ید مادر تا 13/5 درصد کم میشود.
درضمن، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی شاید کمترین مشکلی باشد که در نتیجه پایین آمدن بهره هوشی ایجاد شود. البته پیامدهای کمبود ید فقط مرتبط با دوران بارداری نیست، بلکه از آنجا که ایمنی فرد در نتیجه کمبود ید تضعیف میشود، مقاومت او نسبت به بیماری‌ها کاهش پیدا می‌کند و به بیماری‌های مختلف مبتلا میشود. به دلیل همین پیامدها، وزارت بهداشت از حدود 24 سال پیش، افزودن ید به نمک طعام را در دستور کار خود قرار داد و کارخانه‌ها موظف شدند ید را به نمک تولیدی‌شان اضافه کنند. در حال حاضر، 98 درصد مردم در شهرها و روستاها به نمک یددار دسترسی دارند و شیوع بیماری گواتر از 70 درصد به 6/5 درصد رسیده؛ یعنی کاهش قابل‌ملاحظه‌ای داشته و ایران از سوی سازمان جهانی بهداشت کشور عاری از کمبود ید معرفی شده است. ادامه مطلب...
حتما شما هم این پیام را در تلگرام دیده‌اید؛ خوردن پاستیل به‌دلیل داشتن زایلیتول (نوعی ماده جایگزین قند) در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است. زایلیتول یا گزیلتول در واقع قند الکلی حاصل از گزیلوز است که در برخی مواد غذایی به‌عنوان شیرین‌کننده مصرف میشود.
این قند سبب افزایش ترشح بزاق میشود و با قلیایی کردن pH بزاق جلوی حل شدن مینای دندان و پوسیدگی را می‌گیرد.
در اکثر آدامس‌ها و پاستیل‌ها از قند مصنوعی زایلیتول استفاده میشود اما در مورد این سوال که پاستیل بخوریم یا نه باید بگویم خود پاستیل از پروتئین و ژلاتین تهیه شده که برای بچه‌ها مفید است اما چند نکته را هم باید مدنظر داشت:
1. پاستیل‌ها حاوی رنگ‌های مصنوعی هستند که مصرف آن برای کودکان مبتلا به بیش‌فعالی اصلا مناسب نیست.
2. برخی پاستیل‌ها حاوی قند ساده یا ساکاروز هستند که در عین آنکه چاق‌کننده است می‌تواند سبب پوسیدگی دندان شود.
3. هرگز پاستیل فله تهیه نکنید زیرا ترکیبات موجود در آن و نحوه
وارد شدنش به کشور مشخص نیست.
4. پاستیل ایرانی و خارجی تفاوتی با هم ندارند اما ژلاتین به کار رفته در انواع تولید داخل بالاست و ترکیبات آن مطمئن است.
دکتر میترا زراتی
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران
