آنتونی وان لیون هوک در سال 1683 در نامه‌ای به جامعه پادشاهی لندن نوشت:
«...موجودات بسیار کوچک و متحرک...». او درواقع آنچه در پلاکی از دندان خود زیر میکروسکوپ دیده بود را توصیف می‌کرد. 3 قرن پس از مشاهدات لیون هوک، میکروبیوم انسان (حدود 100 تریلیون میکروبی که در بدن انسان زندگی میکنند) هنوز مطالعه نشده است زیرا استخراج و کشت دادن آنها در آزمایشگاه کار سختی است ولی یک دهه قبل، ظهور فناوری تعیین توالی این امکان را فراهم کرد.
«پروژه پایگاه داده‌های مرجع میکروبیوم انسان» که در سال 2012 پایه‌گذاری شد، جزییات بی‌نظیری را از دنیای متنوع میکروب‌هایی که در بدن ما زندگی میکنند، آشکار کرد.
بیشتر آنها در روده زندگی میکنند و البته فوایدی برای سلامت ما دارند؛ غذاها را هضم میکنند، مواد ضدالتهاب تولید میکنند و سیستم ایمنی ما را آموزش می‌دهند تا دوست را از دشمن تشخیص دهد. پرده‌برداری از راز نقش میکروبیوم انسان در زندگی پایه‌های پزشکی و تغذیه را تکان داده است. دانشمندان در حال حاضر فکر میکنند دیگر انسان موجودی خودکفا نیست، بلکه اکوسیستمی پیچیده است که با انواع گونه‌های میکروبی زندگی می‌کند و همزیستی دارد.
براین‌اساس، سلامت انسان نوعی اکولوژی محسوب می‌شود که مراقبت از آن شامل مراقبت از جمعیتی که در آن زندگی می‌کند نیز است.
تحقیقات جدید دانشمندان نشان می‌دهد بسیاری از افراد براساس تجربه‌های شخصی خود برای دریافت یا عدم دریافت واکسن آنفلوانزا تصمیم می‌گیرند و تنها عامل مهم در این زمینه مربوط به تبلیغات نیست. تحقیقی که توسط دانشگاه جورجیا انجام شد، نشان داده که راهکار مناسب برای متقاعدکردن افراد برای دریافت واکسیناسیون آنفلوانزای سالانه بسیار فراتر از پیام‌های هوشمندانه و اطلاعیه‌های خدمات عمومی است. این تحقیق که به سرپرستی گلن نواک انجام گرفت، به تشریح موانع و محرک‌های دخیل در تصمیم‌گیری‌های مردم مبنی بر دریافت واکسن آنفلوانزا می‌پردازد. نواک می‌گوید: «یکی از یافته‌های بسیار مهم این تحقیق این است که تجربه شخصی افرادی که سالیانه این واکسیناسیون را انجام می‌دهند و کسانی که دریافت‌کننده این واکسن نیستند، در این تصمیم‌گیری بسیار مهم تلقی می‌شود. من فکر می‌کنم بسیار مهم است که به خاطر داشته باشیم غلبه بر تجربه‌های شخصی افراد بسیار سخت است. در بسیاری از مواقع باور بر این است که می‌توان با آموزش دادن یا متقاعد کردن افراد، آنها را به انجام واکسیناسیون ترغیب کرد، اما همیشه این چنین نیست. گاهی برای ایجاد این نوع تمایلات در افراد نیازمند تولیدهای بهتر یا تجربه‌های شخصی جدید و متفاوت‌تری هستیم.»
نواک در ادامه بیان کرد: «در کل این تحقیق به این نتیجه رسید که نیاز است مردم به آنفلوانزا به عنوان یک بیماری بسیار جدی نگاه کنند تا مورد واکسیناسیون قرار بگیرند.» این تیم تحقیقاتی همچنین به این نتیجه رسیده‌اند که تفاسیر نادرستی مانند اعتقاد به اینکه این واکسیناسیون منجر به آنفلوانزا می‌شود، هنوز هم باقی مانده و گاهی ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی به این تفاسیر نادرست دامن می‌زنند. یکی از یافته‌های بسیار عجیب این تحقیق در زمینه برداشت‌های کارکنان مراکز مراقبتی و دیدگاه آنها نسبت به بیماری آنفلوانزا بود.
نواک در این‌باره گفت: «برخی از کارکنان مراکز مراقبتی می‌دانند که ممکن است به آنفلوانزا مبتلا شوند، اما نمی‌دانند که می‌توانند باعث انتقال آنفلوانزا شوند. آنها تنها به بیماران به چشم یک تهدید نگاه میکنند و خودشان را درنظر نمی‌گیرند و همین امر باعث ایجاد مانعی برای دریافت واکسن آنفلوانزا توسط آنها شده است.»
«عفونت ویروسی چشم» که اختصارا با نام علمی EKC شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌هایی است که در این فصل شیوع می‌یابد و به سادگی به وسیله نوعی ویروس منتقل می‌شود. شدت این بیماری از یک قرمزی ساده و کم‌اهمیت چشم تا عفونت بسیار شدید و پرعارضه چشم متغیر است.
عامل انتقال این بیماری، ترشحات چشم، شنا در استخر آلوده، وسایل چشم‌پزشکی آلوده و سایر اجسام و وسایل آلوده حتی دستگیره در آلوده است.
علائم بیماری معمولا 10-7 روز بعد از تماس با عوامل آلوده‌کننده شروع می‌شود. این نشانه‌ها ممکن است از ابتدا در دو چشم، همزمان شروع شود یا ابتدا فقط یک چشم مبتلا شود و به سرعت چشم دیگر را نیز درگیر کند. علائم شایع به‌صورت قرمزی شدید و گاهی حتی خونریزی زیر ملتحمه، تورم ملتحمه، تورم و قرمزی پلک‌ها، احساس جسم خارجی، حساسیت به نور، آبریزش چشم و گاهی ترشحات چربی است. ممکن است علائم سرماخوردگی و گلودرد و تورم غدد لنفاوی اطراف گوش نیز دیده شود.
در صورت گرفتاری قرنیه، لکه‌های کدورت در سطح قرنیه، 1 تا 2 هفته بعد از شروع بیماری ایجاد می‌شود و ماه‌ها تا سال‌ها بعد ادامه می‌یابد و منجر به کاهش دید می‌شود.
عوارض بیماری عبارتند از: کدورت قرنیه و تاری دید، چسبندگی ملتحمه و خشکی چشم که این عوارض ممکن است دائمی و غیرقابل بازگشت باشند. تشخیص براساس شرح‌حال بیمار، علائم و سیر بیماری است و بررسی‌های آزمایشگاهی معمولا کاربردی ندارند. درمان عمدتا حمایتی است و براساس سیر و شدت بیماری و به صلاحدید پزشک تجویز می‌شود.
به علت اینکه عوارض بیماری ممکن است دائمی و غیرقابل برگشت باشد و گاه به افت دید دائم منجر شود، پیشگیری در این بیماری بسیار مهم و حیاتی و مهم‌تر از درمان است. بیماری حداقل تا 2 هفته بعد از شروع علائم، واگیردار است. انتقال آن نیز بسیار ساده و سریع و حتی از طریق تماس با دستگیره در یا خودکار آلوده ممکن است باشد بنابراین فرد مبتلا باید به شدت و دقت مراقب باشد و مانع انتقال عفونت از خود به دیگران شود.
پرهیز از هرگونه تماس مستقیم با وسایلی که دیگران به آن دست می‌زنند، مثل اهرم شیرآب، دستگیره در، کلید برق، خودکار و...
برای پیشگیری از ابتلا به این عفونت بسیار مهم است. در صورت آلوده شدن احتمالی وسایلی مثل دستگیره در سطح آن باید با افشانه‌های ضدعفونی‌کننده که در داروخانه‌ها موجود است یا الکل سفید، تمیز شود. رعایت این نکته‌ها، به‌خصوص در خانواده‌هایی که تماس دائمی و نزدیک با هم دارند، مانع ابتلای سایر افراد و اعضای خانواده می‌شود.
پرسش: افراد مبتلا به فاویسم تا چه سنی باید از خوردن باقلا خودداری کنند؟
پاسخ دکتر کوروش جعفریان، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
بیماری فاویسم در سنین 1 تا 10سالگی بیشترین شدت را دارد و خوردن باقلا یا داروهایی که برای بیماران مبتلا به فاویسم ممنوع شده است، علائم شدیدی ایجاد می‌کند. از 10 سالگی به بعد شدت این علائم کاهش می‌یابد اما با این حال بیماران باید همچنان از خوردن باقلا، برخی داروها مانند آسپیرین و ویتامینهای K و C اجتناب کنند.
یافته‌های یک بررسی بزرگ بین‌المللی نشان می‌دهد یک سویه «ابرمیکروبی» باکتری حصبه که در سراسر جهان گسترش یافته، از یک خانواده منفرد این باکتری به نامH58 منشاء گرفته است.
این پژوهش که 73 دانشمند از کشور‌های متعدد در آن شرکت کردند، یکی از فراگیرترین مجموعه داده‌های ژنتیکی از یک عامل عفونی انسانی است و به گفته این پژوهشگران، صحنه‌‌‌ای نگران‌کننده از «یک تهدید بهداشتی مداوم افزاینده» را به تصویر می‌کشد. حصبه با نوشیدن و خوردن مواد آلوده منتقل می‌شود و علائم آن شامل تهوع، تب، درد شکمی و دانه‌های صورتی روی قفسه‌سینه است. این بیماری در صورت درمان نشدن می‌تواند باعث عوارضی در روده و مغز شود که ممکن است در حداکثر 20 درصد بیماران کشنده باشد.
هشدار معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره تب‌کریمه کنگو
گوشتی که مهر دامپزشکی ندارد، نخرید
مهدیه آقازمانی
در پی اعلام وزارت بهداشت در مورد فوت یک نفر به‌دلیل بیماری تب کریمه کنگو در استان‌های شمالی کشور، نگرانی در مورد شیوع آن قوت گرفت. بنابر اعلام وزارت بهداشت، از ابتدای سال تاکنون 9مورد ابتلا به تب کریمه کنگو مشاهده شده و 3 نفر به‌دلیل این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. بیماری تب کریمه کنگو یک بیماری خطرناک مشترک انسان و حیوان است و با وجود اینکه در چند سال اخیر موارد ابتلا به آن در کشور نسبت به گذشته کمتر شده، از آنجاکه می‌تواند کشنده باشد، پیشگیری از شیوع آن اهمیت زیادی دارد.
معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «سلامت» آخرین وضعیت این بیماری را تشریح کرده است.
به آگاهی هم‌میهنان محترم می‌رساند باتوجه به افزایش احتمال شیوع بیماری تب کریمه کنگو در فصول گرم سال، همزمان با فصل فعالیت مخزن بیماری (کنه‌ها)، ضروری است گروه‌های در معرض خطر شامل دامداران، کارکنان کشتارگاه‌ها، قصابان، کشاورزان و به‌خصوص روستاییان و عشایر که به نحوی با دام سر و کار دارند، با جلوگیری از این رفتارهای مخاطره‌آمیز مراقب سلامت خود باشند:
علت، علامت و علاج سلیاک در گفت‌وگو با دکتر علی‌اکبر حاج‌آقامحمدی فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد
پرنیان پناهی
«2 سالی بود که اسهال و نفخ داشتم. البته این عارضه آنقدر شدید نبود که روی زندگی‌ام تاثیر بگذارد، تا اینکه روزی یکی از دوستانم به رنگ‌پریده بودن چهره‌ام اشاره کرد. به پزشک مراجعه کردم و آزمایش‌های لازم را درخواست کرد. در جواب آزمایش فقط کم‌خونی آهن گزارش شده بود و بعد از انجام آزمایش و اندوسکوپی معلوم شد به بیماری سلیاک مبتلا هستم...» شرح‌حالی که خواندید، روند تشخیص یکی از مبتلایان به بیماری سلیاک بود. این روند ممکن است برای خیلی‌ها به همین شکل یا شکل‌های دیگر تکرار شود. در «درمانگاه» این هفته با دکتر علی‌اکبر حاج‌آقامحمدی، فوق‌تخصص گوارش و کبد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین درباره بیماری سلیاک گفت‌وگو کرده‌ایم؛ بیماری‌ای که اگرچه خطرناک نیست ولی می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را کاهش دهد.
نگاه فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد
دکتر شهرام آگاه، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
بخش عظیمی از جامعه گرفتار نشانگان روده تحریک‌پذیرند. این نشانگان معمولا از حدود 20-18 سالگی شروع و با افزایش سن، شدت آن کم می‌شود. اولین علامت بیماری، معمولا اسهال یا یبوست است. مبتلایان به اسهال ممکن است چند بار در روز برای اجابت مزاج به دستشویی بروند و مبتلایان به یبوست چند روز در میان اجابت مزاج داشته باشند. البته علائم جانبی دیگری هم وجود دارد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بعضی از افراد از نفخ زیاد شکایت میکنند و بعضی هم ممکن است درد شکمی داشته باشند. گاهی دردهای شکمی آنقدر شدید است که بیمار قادر به حرکت نیست. در عده‌ای از افراد نیز حرکات روده زیاد باعث صداهای شکمی می‌شود. معمولا افرادی که علائم خفیفی دارند، به پزشک مراجعه نمی‌کنند ولی اگر علائم شدید باشد، مدام پزشک خود را عوض میکنند تا راه‌حلی برای آن بیابند. گاهی هم درمان دارویی می‌گیرند ولی به محض قطع دارو علائم برمی‌گردد. نشانگان روده تحریک‌پذیر درمان دارویی خاصی ندارد. درمان‌ها صرفا برای کم کردن علائم است، اما محرک‌هایی وجود دارند که می‌توانند علائم را شدت دهند. یکی از این محرک‌های مهم، استرس است. این افراد معمولا انسان‌های پراسترس و حساسی هستند. تجربه نشان می‌دهد با کاهش استرس می‌توان به میزان زیادی شدت بیماری را کم کرد. همچنین مبتلایان باید به نوع غذاهای خود دقت کنند و از خوردن غذاهای نفاخ، نوشابه‌های گازدار، سیر و پیاز، میوه‌های سفت و کال، غذاهای تند و ادویه و شیر اجتناب کنند.
علل کاهش حس چشایی در گفت‌وگو با دکتر آرش منصوریان متخصص بیماری‌های دهان و لثه
پرنیان پناهی
حس چشایی یکی از حواس پنج‌گانه انسان‌هاست که کمک زیادی به تشخیص انواع مزه‌ها مانند شیرینی، ترشی، تلخی و شوری می‌کند. شاید اینطور به نظر برسد که فقط دهان و زبان مسئول درک مزه غذاست ولی هنگام جویدن غذا، حواس دیگری مانند بینایی، بویایی، مغز و... هم به کمک دهان می‌آیند. پس مشکل در هریک از این اعضا می‌تواند باعث اختلال در طعم و درک مزه غذا و باعث نگرانی بیمار شود. دکتر آرش منصوریان، متخصص بیماری‌های دهان و لثه و عضو هیات علمی دانشکده دندان‌پزشکی تهران می‌گوید: «گرچه کاهش حس چشایی در بیشتر مواقع خطرناک نیست ولی علت آن حتما باید مشخص شود.»
