توصیه‌ها و هشدارهای دکتر ربابه نوری به والدین جوان
دکتر هانیه زائررضایی
اگر در یک کلینیک روان‌شناسی کودک و نوجوان مشغول به‌کار باشید، می‌بینید والدین مراجعه‌کننده معمولا صحبتشان را این‌گونه آغاز می‌کنند: «کودکان این دوره و زمانه بد شده‌اند! تحمل نوجوانان امروزی صبر ایوب می‌خواهد! آن زمان که ما بچه بودیم...» و در میان این والدین، افراد مستاصلی را می‌یابید که خسته از مجادله و جر و بحث‌های بی‌پایان با کودک یا نوجوان، به‌دنبال راه‌حلی برای کنترل اوضاع نابسامان ارتباطی خود و فرزندانشان هستند. فرزندانی که با کوچک‌ترین تلنگری از کوره درمی‌روند، جر و بحث می‌کنند، از اصول یا درخواست‌های بزرگترها نافرمانی می‌کنند و از همه بدتر برای خطاها و اشتباه‌های خود، دیگران را سرزنش می‌کنند و گفتوگو را با ناسزا خاتمه می‌دهند. واقعیت این است که دفاع از امیال خود و مقابله با خواسته دیگران برای رشد طبیعی اهمیت اساسی دارد و همین رفتار مقابله‌ای در دو برهه از رشد؛ بین سنین 18 تا 24 ماهگی و دیگری ابتدای نوجوانی، برای برقراری خودمختاری و ایجاد هویت ضروری است و بیانگر تلاش وی برای کسب استقلال است، اما در صورتی که شدت این رفتارها بیش از حد باشد و باعث نارضایتی دائمی بزرگترها و تخریب عملکرد کودک شود، اختلال O.D.D محسوب می‌شود. از والدین انتظار می‌رود که به‌جای انکار مشکل و سرپوش گذاشتن بر آن، در همان دوران کودکی این اختلال را از یک لجبازی ساده و طبیعی افتراق دهند تا از تبدیل شدن آن به مشکلات پیچیده‌تر و بروز حوادث غیرقابل جبران مانند اعتیاد و... جلوگیری شود. دراین‌باره با دکتر ربابه نوری، روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی گفتوگو کرده‌ایم.
دکتر مصطفی معین در همایش روز جهانی آسم:
یکسوم بچه‌های تهران آسم دارند!
این روزها آلودگی هوا را متهم ردیف اول بسیاری از بیماری‌ها می‌دانند. در کشور ما علاوه بر تهران، آسمان سایر شهرهای بزرگ ارمغانی جز ذرات معلق و آلاینده‌های خطرناک ندارد. در این بین کودکان و سالمندان آسیب‌پذیرترند و موضوع مهم این است که کودکانی که در کلانشهرها به دنیا می‌آیند با چه بیماری‌هایی مواجه هستند؟
بیماری‌های تنفسی، سوانح و حوادث ترافیکی و سوانح داخل منزل برای کودکان در شهرهای بزرگ بیشتر اتفاق می‌افتد. دکتر حامد برکاتی، رئیس اداره کودکان وزارت بهداشت در گفتوگو با «سلامت» با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «بیماری‌های غیرواگیر در کودکان به دلیل شیوه زندگی در کلانشهرها بیشتر بروز پیدا می‌کند و کودکانی که در کلانشهرها زندگی می‌کنند، فرصت‌های تجربه محیط را برای تکامل بیشتر، کمتر پیدا می‌کنند و بیشتر در معرض محرک‌های بیماری‌زا هستند. از طرف دیگر، به دلیل گرفتاری‌های والدین، فرصت تعامل محیط و با بچه‌های دیگر را کمتر پیدا می‌کنند و بیشتر در محیط خانه و آپارتمان هستند که این قضیه خود زمینه‌ساز ابتلا به بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر خواهد بود.»
گفتوگو با دکتر شهرام محمدخانی درباره نشانههای اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در کودکان
از رنجی که می‌بریم و نمی‌دانید
دکترهانیه زائررضایی
اصطلاح PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) در مورد کودکان هنگامی به‌کار برده می‌شود که آنها با حادثه‌ای شدیدا آسیب‌زا مواجه شوند و پس از آن حادثه زندگی‌شان به‌گونه‌ای تحت‌تاثیر قرار بگیرد که از نظر عملکرد تحصیلی و اجتماعی دچار افت شدید شوند. شاید تشخیص اختلال استرس پس از سانحه، زمانی که حادثه آسیب‌زا قابل‌شناسایی است و برای اطرافیان نیز به اندازه کودک بار عاطفی دارد، مشکل نباشد. مثلا هنگام حوادث و بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله یا حوادثی مثل جنگ، تشخیص کودک دچار اختلال استرس پس از سانحه دور از ذهن نیست اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که کودک حادثه را به دلیلی از خانواده‌اش پنهان می‌کند یا ماهیت حادثه به گونه‌ای است که برای آن کودک خاص فاجعه‌بار قلمداد می‌شود در حالی که ممکن است برای کودکان دیگر یا بزرگسالان معنای فاجعه‌باری نداشته باشد. برای اینکه با اختلال استرس پس از سانحه و علائم آن بیشتر آشنا شویم، در «فرزندپروری» این هفته با دکتر شهرام محمدخانی، استادیار روان‌شناسی بالینی دانشگاه خوارزمی در این باره گفتوگو کرده‌ایم.
توصیه‌ها و هشدارهای دکتر حسین سعیدی متخصص اطفال و فلوشیپ اورژانس
پرنیان پناهی
یکی از مفرح‌ترین سرگرمی‌ها در روزهای گرم سال برای کودکان شنا کردن است. بسیاری از خانواده‌ها هم طوری برنامه‌ریزی می‌کنند که کودک چند ساعتی از هفته بتواند به این تفریح سالم بپردازد. شنا تفریح فوقالعاده سالمی است ولی فراموش نکنیم مراقبت از کودکان هنگام شنا ضروری است و نباید یک لحظه چشم از آنها برداشت. در غیر این صورت همین تفریح سالم می‌تواند به فاجعه ختم شود. غرق شدن کودکان چند ثانیه‌ای بیشتر طول نمی‌کشد چون مانند افراد بزرگسال دست و پا نمی‌زنند و متاسفانه بزرگسالان وقتی متوجه غرق‌شدن کودک می‌شوند که پیکر بی‌حرکت او روی آب غوطه‌ور می‌ماند. با دکتر حسین سعیدی، متخصص اطفال، فلوشیپ اورژانس و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، درباره این حادثه تلخ و راه‌های جلوگیری از بروز آن گفتوگو کرده‌ایم.
توصیه‌ها و هشدارهای دکتر شهرام محمدخانی به والدین جوان
دکتر هانیه زائررضایی «دختر من ساعت‌ها تنها در اتاقش می‌نشیند و با یک عروسک بازی می‌کند. وقتی مهمان داریم هم او کناری می‌نشیند و مودب و بی‌سروصدا تنها بازی می‌کند و با بچه‌های شیطان و پرسرو صدا همبازی نمی‌شود... خدا رو شکر که پسر نوجوان من اصلا اهل رفیق‌بازی نیست. اصلا با نوجوانان پرشر و شور همسن و سالش قرار نمی‌گذارد و بیرون نمی‌رود. ما گاهی به زور او را از خانه بیرون می‌فرستیم.
پسرم هرگز با ما مخالفت و مشاجره نمی‌کند و خدا رو شکر هیچ مشکلی با او نداریم...» اینها برخی از جمله‌هایی هستند که گاهی از والدین می‌شنویم، والدینی که خسته از کارها و مشغله‌های روزانه، خانه‌ای ساکت و بی‌سر و صدا را ترجیح می‌دهند، اما آیا واقعا رفتار کودکی که ساعت‌ها تنها در اتاقش می‌نشیند و یک کلمه صحبت نمی‌کند یا نوجوانی که در مورد هیچ چیز با والدینش جروبحث نمی‌کند و از خانه بیرون نمی‌رود، طبیعی است؟ تا چند سال پیش، بیشتر افراد تصور می‌کردند افسردگی صرفا بیماری بزرگسالان است و کودکان اصلا افسرده نمی‌شوند زیرا کودکی دوران شادی و بی‌مسئولیتی است ولی پزشکان می‌گویند حتی کودک زیر 2 سال نیز ممکن است افسرده شود. با دکتر شهرام محمدخانی، دانشیار روان‌شناس بالینی و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی، درباره همین موضوع گفتوگو کرده‌ایم.
شاید این سوال، سوال شما هم باشد
دکتر هانیه زائررضایی
وقتی می‌شنوید یا متوجه می‌شوید که یکی از اقوام یا دوستان فرزندتان اعتیاد پیدا کرده، چه حسی پیدا می‌کنید؟ مطمئنا در درجه اول نگران فرزندتان می‌شوید. سعی می‌کنید به روش‌های مختلف فرزندتان را از آن فرد دور کنید و اگر از بدشانسی بین آن فرد و فرزند شما پیوند عمیقی برقرار باشد، سعی می‌کنید کم‌کم رابطه را کم کنید و اگر موفق نشوید، حتی ممکن است مدرسه فرزند یا شهر خود را عوض کنید تا در امان بماند، اما این عکس‌العمل تا کی جواب خواهد داد؟ تا چند سالگی تمام دوستان فرزندتان را خواهید شناخت و تا چه زمانی برای مصون نگه‌داشتن، قادر به کنترل محیط او خواهید بود؟ همه به خوبی می‌دانیم که از سنی که متاسفانه هر روز پایین‌تر و پایین‌تر هم می‌آید، دیگر قادر به کنترل همه‌جانبه کودک و به‌خصوص نوجوانانمان نخواهیم بود. پس بهتر نیست به جای کنترل محیط بیرون، به فرزندانمان از همان دوران کودکی یاد بدهیم که چگونه از خود محافظت و چگونه در برابر وسوسه دوستان به مصرف موادمخدر مقاومت کنند؟
بسیاری از والدین برای بحث درباره مصرف موادمخدر با فرزندان خود، دودل و مردد هستند و به گمان خود نمی‌خواهند پرده حیا دریده شود. تعدادی از والدین هم بر این باورند که به هیچ‌وجه این احتمال وجود ندارد که روزی فرزندان آنها سراغ مصرف موادمخدر بروند. گروهی دیگر میل به صحبت راجع به موادمخدر دارند ولی شیوه آن را نمی‌دانند و حتی گروهی از این می‌ترسند که نکند صحبت‌ها باعث به وجود آمدن فکر مصرف در فرزندان شود. ولی درست نیست که تا اطمینان از مشکل‌دار شدن فرزند خود منتظر بمانید پس صحبت و اطلاع‌رسانی درباره مشروبات الکلی و موادمخدر را از همان ابتدای دوره کودکی شروع کنید و این ارتباط را همیشه باز نگه دارید.
پخش در همین صفحه