چگونه در دوران سالمندی از رخوت و افسردگی فاصله بگیریم
دکتر مهشید فروغان
روان‌پزشک سالمندان
عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌بهزیستی و توانبخشی
- پدرم خیلی بی‌حوصله است. هرچه به او اصرار می‌کنیم حداقل روزی یک بار برای پیاده‌روی از منزل خارج شود اعتنایی نمی‌کند...
- وقتی می‌خواهیم جایی مثلا میهمانی برویم، مادرم می‌گوید من نمی‌آیم، شما بروید. ما می‌مانیم که چه کنیم. از یک طرف دلمان می‌خواهد برویم یا اساسا مجبوریم که برویم و از طرف دیگر دلمان پیش او می‌ماند. همه‌اش می‌ترسیم برایش اتفاقی بیفتد. مجبور میشویم رسیده یا نرسیده خداحافظی کنیم و برگردیم...
اینها نمونه‌هایی از گلایه‌هایی است که گاه و بیگاه از زبان خانواده‌های سالمندان این مرز و بوم شنیده می‌شود. به راستی سالمندان ما تا این حد مردم‌گریز و انزواطلب هستند؟ چرا از فرصتی که دارند استفاده نمی‌کنند؟ چرا به دامان بی‌عملی افتاده‌اند؟ آیا پیری و سالخوردگی آنها را چنین می‌کند یا باید جای دیگری دنبال علت گشت؟
حقیقت این است که پاسخ این سوال‌ها آنقدرها ساده نیست یا بهتر بگوییم تنها یک پاسخ برای آنها نمی‌توان یافت.
ریشه‌های تغییر خلق و خوی سالمندان در گفت‌وگو با دکتر محمدرضا خدایی روان‌پزشک
سن بالا، خُلق پایین
سمیه مقصودعلی خیلی‌ها می‌گویند وقتی فرد به سالمندی می‌رسد شخصیتش تغییر می‌کند و معمولا بدخلق و گاهی حتی غیرقابل تحمل می‌شود. شاید به همین دلیل است که بسیاری از زوج‌های سالمند بعد از بازنشستگی بیش از پیش با هم بحث و جدل می‌کنند و نمی‌توانند حضور همدیگر را تحمل کنند. در گفت‌وگویی با دکتر محمدرضا خدایی، روان‌پزشک و عضـو هیـات‌علمی دانشگـاه علوم توانبخشی و بهزیستی در این رابطه سوال کرده‌ایم و خواسته‌ایم توصیه‌هایی برای سالمندان عزیز و اطرافیان آنها ارائه کند.
از خشکی و چین و چروک تا تاخیر در ترمیم زخم
دکتر سیدمسعود داوودی
متخصص بیماری‌های پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج)
با افزایش سن، سلول‌های بدن پیر می‌شود. پوست نیز همگام با تمام سلول‌ها تغییر و مشکلاتی پیدا می‌کند. در این مطلب به مشکلات پوستی دوران سالمندی و راه‌های پیشگیری از آنها اشاره می‌کنیم؛ مشکلاتی که مهم‌ترین آنها عبارتند از: خشکی پوست، چین و چروک، کبودی و خونمردگی، تومورهای پوستی، عوارض پوستی ناشی از بیماری زمینه‌ای، بیماری عفونی پوست و تاخیر در ترمیم زخم.
توصیه‌های دکتر آرش میراب‌زاده روان‌پزشک برای پیشگیری از افسردگی بعد از مرگ همسر
وقتی که تنها میشویم...
«همه می‌دانیم که مرگ امری طبیعی است و جوان و پیر نمی‌شناسد اما با افزایش سن چون اعضای بدن دچار افت در عملکرد می‌شوند و در پی آن با کاهش توان و قوه بدنی و بروز بیماری‌ها مواجه میشویم، احتمال مرگ هم بالا می‌رود. فرد سالمند نیز باید مانند همه افراد دیگر در همه گروه‌های سنی برنامه‌های زندگی خود را به نحوی اجرا کند که انگار فردا در این دنیا نیست اما در عین حال دست از تلاش، کوشش و امید به زندگی برندارد. این روندی طبیعی برای مقابله با مرگ است، اما موضوع پذیرفتن مرگ خود با موضوع کنار آمدن با مرگ همسر برای سالمندان، دو مقوله کاملا متفاوت است. مرگ همسر برای سالمند استرس بسیار بالایی به دنبال دارد و این موضوع از نظر علمی به اثبات رسیده و طبیعی است که به دنبال این اتفاق فرد آسیب ببیند. افراد جوانی که همسرشان را از دست می‌دهند به هر حال استرس و تنهایی بعد از فوت همسر را با سرگرم کردن خود با کار یا دوستان و ورزش و... جبران می‌کنند اما یک فرد سالمند به‌دلیل ناتوانی‌های ناشی از سن خیلی از امور را نمی‌تواند انجام دهد...» اینها بخشی از صحبت‌های دکتر آرش میراب‌زاده، استاد گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی است که در «سالمندان» این هفته از ایشان خواسته‌ایم سالمندان عزیز و اطرافیانشان را راهنمایی کنند چطور در این شرایط به زندگی برگردند.
حمید مهدوی‌محتشم
عضو انجمن آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی دانشگاه تهران
حمید مهدوی‌محتشم
عضو انجمن آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی دانشگاه تهران
1.در وضعیت نشسته روی صندلی «مشابه تصویر» کف هر یک از پاها را از زمین بالا آورید و با کنترل پایین بیاورید و سپس با پای دیگر تکرار کنید.
بخوانید و بخوابید
دکتر پریسا طاهری
رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت و متخصص بالینی طب سالمندی
معمولا با افزایش سن، اختلال‌های خواب افزایش پیدا می‌کند و یکی از شکایت‌ها در دوره سالمندی، اختلال خواب است. جالب است بدانید اختلال‌های خواب در سالمندانی که در خانه سالمندان زندگی می‌کنند، بیشتر از آنهایی است که در منزل هستند. پس شما سالمندان گرامی می‌توانید با شناسایی مشکل خود و عمل به توصیه‌ها آرامش و خواب راحت‌تری داشته باشید.
انواع رایج اختلال خواب
مشکل‌های خواب به شکل‌های مختلف بروز می‌کند؛ ممکن است شما دیر به خواب بروید، مکرر بیدار شوید، تکه‌تکه بخوابید، صبح زود از خواب بیدار شوید یا در طول روز چرت بزنید و خلاصه اینکه زمان خواب عمیق‌تان کم شود. حتی ممکن است ریتم خواب مختل شود. یعنی ریتمی که صبح بیدار و شب به خواب می‌روند دچار اختلال می‌شود.
مشکل‌های خواب در دوره سالمندی به روش‌های مختلفی ظهور پیدا می‌کنند ولی 2 گروه‌بندی آنها را از هم تفکیک می‌کند:
دانستنی‌های 4 بیماری مرتبط با مغز و اعصاب در دوران سالمندی
دکتر فرهاد عصارزاد‌گان
متخصص مغز و اعصاب، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی
سالمندی دوره‌ای حساس از زندگی است که فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌های زیادی می‌کند. بروز بسیاری از بیماری‌ها را می‌توان با معاینه‌های دوره‌ای به تاخیر انداخت یا به خوبی آنها را کنترل کرد ولی بیماری‌هایی هم هستند که دانشمندان با وجود سال‌ها مطالعات و تلاش، هنوز نتوانسته‌اند مانع بروز آنها شوند. در «سالمندان» این هفته اشاره‌ای داریم به 4 بیماری عمده مرتبط با سیستم مغز و اعصاب که انسان‌ها را در سنین بالا گرفتار می‌کنند. بیماری‌های مغز و اعصاب به 2 گروه عمده تقسیم می‌شوند؛ بیماری‌هایی که مغز و نخاع را درگیر می‌کنند (مانند سکته مغزی، پارکینسون و زوال عقل) و بیماری‌هایی که اعصاب محیطی را درگیر می‌کنند (مانند ALS). در هر 2 گروه بیماری‌هایی وجود دارد که بروزشان در سنین بالاتر بیشتر است.
ببار ای برف شادی بر سر من
الهه رضاییان
وقتی سوار تاکسی شدم، خانم مسن با راننده گرم صحبت بود. بحثشان آنقدر جدی بود که تا «سلامت» را دست من دیدند، ناگهان خانم اشاره‌ای به من کرد و رو به راننده گفت: «نه فقط تلویزیون، که همین مجله‌ها و روزنامه‌ها هم مخصوص جوان‌ها و بچه‌هاست. چه بخورند، چه بپوشند، چطور آرایش کنند. انگار ما چون پیر شده‌ایم از صفحه روزگار محو هستیم...» یواشکی نگاهی به «سلامت» که تازه از چاپخانه آمده بود، انداختم و صفحه «سالمندان» را پیدا کردم و آن را به خانمی که بعدا فهمیدم نامش نصرت‌‌خواه و سنش 68 سال است، نشان دادم. گفت: «خودت رنگ و لعاب این صفحه را با بقیه صفحات مقایسه کن.» راست می‌گفت. انگار همه‌مان یادمان رفته که سالمندان حق دارند شاد زندگی کنند. «سالمندان» این هفته اختصاص دارد به راهنمای زندگی شاد در دوران سالمندی.
از آب‌مروارید تا پیرچشمی
دکتر سیدشهرام افضلی
متخصص بیماری‌های چشم
بیماری‌های چشمی در سالمندان را باید به 2 گروه تقسیم کرد؛ بیماری‌های چشمی که با کهولت سن ایجاد می‌شوند و بیماری‌های چشمی که در اثر بیماری زمینه‌ای به‌وجود می‌آیند. بیماری‌هایی که ناشی از کهولت سن هستند، تقریبا اجتناب‌ناپذیرند ولی با کنترل بیماری‌هایی که در اثر وجود بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شوند، می‌توان از بروز یا پیشرفتشان جلوگیری کرد.
کاتاراکت یا آب مروارید
در بیماری آب مروارید عدسی چشم کدر می‌شود.
علت: علت کدری عدسی متفاوت است. ممکن است در اثر ضربه، مصرف دارو و التهاب‌های چشمی باشد ولی شایع‌ترین علت افزایش سن است.
