گوجه‏ سبز چه خواصی دارد و چه کسانی باید در مصرف آن احتیاط را رعایت کنند؟

پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:

ویتامین C تنها ماده مشترک بین تمام میوه‏ هاست. گوجه ‏سبز هم منبع خوبی از ویتامینC، فیبر و پتاسیم است اما به‏ طورکلی میوه‏های کال از جمله گوجه‏ سبز ارزش غذایی چندانی نسبت به میوه های رسیده فصل ندارند زیرا قند و املاح میوه‏ های کال به خوبی قابل‌جذب نیست بنابراین میوه‏ های کال را به‌عنوان یک میوه فانتزی می‏شناسیم که می‏توان هر از چند گاهی مقداری از آنها استفاده کرد.

زیاده‏ روی در مصرف میوه‏ های کال ب ه‏خصوص در کسانی که مشکلات گوارشی دارند، به هیچ ‏وجه توصیه نمی ‏شود.

مشکل مهم مصرف برخی میوه‏ ها از جمله میوه ‏های کال مثل گوجه‏ سبز، چقاله بادام و...، خوردن آنها با مقدار زیادی نمک است. این عادت خوبی نیست، زیرا اغلب میوه ‏ها سدیم ندارند بنابراین وقتی به آنها نمک می ‏زنید، تعادل سدیم و پتاسیم خون را به هم می ‏ریزید و احتمال ابتلا به فشارخون بالا، دیابت، چاقی و... افزایش می‏ یابد. سعی کنید تا حد امکان ترکیب میوه ‏ها را با افزودن نمک بهم نزنید.

هفته نامه سلامت-شماره 521

پرسش: آیا خوردن ژل رویال که در عسل ‏فروشی‏ ها با قیمت بالا به فروش می رسد، به‌دلیل داشتن آنتی‏ اکسیدان فراوان، ضدسرطان است و آن را به همه گروه ‏های سنی توصیه می‏ کنید؟

پاسخ دکتر سعیده سیف‏ هاشمی، دامپزشک، مشاور تضمین کیفیت و مدرس دانشگاه:

ژل رویال، شاه‏انگبین یا ژله شاهانه، غذایی است که زنبورهای کارگر برای ملکه تهیه می‏کنند. این ژل سفیدرنگ که مزه عسل دارد، حاوی مواد مغذی فراوانی است به همین دلیل رشد و تولیدمثل ملکه به این غذا وابسته است. خواص این ماده به قدری زیاد است که مصرف روزانه سرقاشق چایخوری از آن برای بدن انسان در همه گروه‏های سنی کفایت می‏ کند بنابراین اگر کسی بتواند نوع خالص و واقعی آن را تهیه کند، برای سلامتش بسیار مفید خواهد بود ولی متاسفانه بیشتر ژل رویال‏هایی که در فروشگاه ‏های عسل به فروش می‏رسند، واقعی نیستند و هیچ‌کدام پروانه ساخت ندارند زیرا ژلی که زنبورهای کارگر تهیه می ‏کنند، فقط به اندازه تغذیه ملکه است بنابراین وجود مقادیر زیادی از آن در بازار طبیعی به نظر نمی‏ رسد.

ژل رویال‏ با برندهای متعددی تهیه و در آزمایشگاه بررسی شده‌اند که بیشتر آنها فقط عسل مرغوب بودند نه شاه‏انگبین بنابراین بهتر است تا صددرصد از این موضوع مطمئن نیستید، اقدام به خرید نکنید. تنها راه اطمینان از این موضوع هم آزمایش است مگر اینکه محصول به تایید وزارت بهداشت رسیده باشد. افراد می‏توانند برای اطمینان از آنچه خریداری کرده‏اند، با توجه به قیمت بالایی که پرداخته ‏اند، آن را به یک آزمایشگاه معتبر غذا که اختصاصا در مورد عسل کار می‏ کند، بدهند تا تجزیه و تحلیل و اصل بودن آن تایید شود.

هفته نامه سلامت/522

پرسش: بره‏موم عسل چیست؟ نام این محصول را در فروشگاه‏ هایی که انواع عسل می‌فروشند، دیدم!

پاسخ دکتر سعیده سیف‏ هاشمی، دامپزشک، مشاور تضمین کیفیت و مدرس دانشگاه:

پایه اصلی بره‏موم صمغ یا شیره درختان است که زنبورهای عسل آن را جمع ‏آوری و سپس با بزاقشان ترکیب و نرم می ‏کنند تا برای بسته شدن درزهای احتمالی که در داخل کندو وجود دارد و... استفاده کنند. ضمن اینکه زنبور، صمغ درخت را با پاهای خود که پوشیده از گرده گل‏هاست، به کندو حمل می‏کند. در نتیجه صمغ و گرده گل‏ها با هم ترکیب می‏شوند و کیفیت غذایی آن افزایش می ‏یابد.

بره‏موم به علت داشتن خاصیت ضدباکتریایی معمولا برای ضدعفونی کندو و پیشگیری از ورود و شیوع بیماری‏ ها در کندو استفاده می‏شود. جالب اینکه بره‏موم در محل ورود زنبورها به داخل کندو قرار دارد تا از ورود میکروب‏های احتمالی که به پای زنبوران چسبیده است، جلوگیری کند.

در صنعت از بره‏موم بیشتر در تهیه لوازم آرایشی بهداشتی و دارویی استفاده می‏ شود. گفته می‏ شود بره‏موم حاوی اسیدهای چرب ضروری و برخی از املاح و ویتامین‏ هاست اما هیچ‏کدام از این گفته‏ ها ثابت‏ شده و صددرصد نیست.

هفته نامه سلامت/522

پرسش: توت سفید از نظر موادمغذی و خواص، با توت ‏های دیگر چه فرقی دارد؟ برای چه کسی خوردن این میوه مناسب است و به چه کسی توصیه نمی ‏شود؟

پاسخ دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران:

خواص تغذیه‏ ای توت سفید با سایر توت‏ها تقریبا یکسان است اما با توجه به اینکه رنگدانه میوه ‏ها بیشتر حاوی ترکیب‌های فلاونوییدی هستند و ترکیب‌های آنتی‏اکسیدانی قابل‌توجهی هم دارند، ترکیب‌های آنتی‏اکسیدانی توت سیاه و سایر توت‏ های رنگی بسیار بیشتر از توت سفید است.

نکته مهم این است که قندهای ساده موجود در توت سفید کاملا رسیده، بسیار زیاد است. توت سفید را ترجیحا با معده خالی مصرف نکنید. بهترین زمان مصرف میوه ‏های شیرین بعد از غذاست.

ضمن اینکه کل مقدار دریافتی میوه‏ های شیرین به‌دلیل فروکتوز یا قند ساده بالایی که دارند، باید حساب‏ شده و معین باشد تا بیش از نیاز مصرف نشوند.
افرادی که مشکل اضافه وزن و چاقی دارند یا دچار قندخون بالا هستند، باید در مصرف میوه‏ های شیرین احتیاط کنند. سایر افرادی که مشکلات متابولیک ندارند، می ‏توانند میوه‏ های شیرین مانند خرما، توت، کشمش و ...را به مقدار کم پس از صرف غذای اصلی یا میان‏ وعده میل کنند.
علاوه بر اینها، هیچ‏گاه شیرینی ‏ها و میوه ‏های شیرین را با معده خالی و در حالی که گرسنه هستید، مصرف نکنید زیرا در این شرایط سرعت افزایش قندخون بسیار بالا می‏ رود و پاسخ طبیعی بدن، ترشح مقدار زیادی انسولین است. این حالت باعث می ‏شود بروز احساس گرسنگی به دفعات بیشتر شود و روی دریافت بیش از حد غذا در طولانی‏ مدت اثر بگذارد.

هفته نامه سلامت-شماره525- صفحه با خوانندگان

پرسش: چرا برخی افراد با خوردن یک فنجان قهوه دچار خواب ‏آلودگی می‏ شوند و گروهی دیگر با همان مقدار قهوه تمرکز بیشتری پیدا می‏ کنند و به اصطلاح خواب از سرشان می ‏پرد؟

پاسخ دکتر مرجان عجمی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:

آنچه ما از ترکیب‌های کافئین‏ دار مانند قهوه، چای و... انتظار داریم این است که باعث افزایش هوشیاری و کاهش میزان خواب‏ آلودگی شوند، اما همین محصولات می‏ توانند در برخی افراد تمرکز را بالا ببرند و در برخی دیگر به‌دلیل ایجاد تپش قلب و افزایش ضربان قلب تمرکز را به هم بزنند، بنابراین قهوه و سایر محصولات کافئین‏ دار به‌دلیل مکانیسمی که در بدن ایجاد می‏کنند، هرگز باعث خواب‏ آلودگی نمی‏ شوند.

هفته نامه سلامت-شماره 527