کمردرد مکانیکال معمولا به‌علت از بین رفتن تعادل عضلات در ناحیه کمر و لگن رخ می‌دهد. افزایش یا کاهش قوس کمر یا کوتاهی و خشکی عضلات همگی می‌توانند از عوامل کمردرد باشند. کمردرد مکانیکال با وضعیت عضلات ناحیه کمر و روش زندگی روزمره در ارتباط است. افرادی که فعالیت‌های روزانه مثل ایستادن، نشستن، خوابیدن و... را با روش‌های نادرست انجام می‌دهند به ارگان‌های ناحیه کمر آسیب می‌رسانند. درواقع، هر فعالیتی که در طول شبانه‌روز انجام می‌دهیم (مثل بلند شدن، نشستن، جابجا کردن اشیاء) آسیب‌های بسیار کوچکی به مفاصل و اندام‌های حرکتی وارد می‌کند. این آسیب‌ها که تحت عنوان میکروتروما شناخته می‌شوند، خاصیت تجمعی دارند؛ یعنی تاثیر آنها به‌تدریج روی هم جمع می‌شود و به مرحله‌ای می‌رسد که اندام را دچار مشکل می‌کند. پس یکی از نکات مهم در درمان و پیشگیری از کمردرد، انجام فعالیت‌های روزانه به روش‌های درست است. ادامه مطلب...

من بسکتبالیست هستم و خیلی زیاد ورزش می‌کنم. یک روز در میان 10 کیلومتر می‌دوم و به جز آن بسیار اهل ورزش هستم اما مشکلم این است که همیشه احساس خواب‌آلودگی و خستگی می‌کنم و بدنم خیلی کوفته است. این مساله بسیار من‌را عصبی کرده است. لطفا راهنمایی کنید. چه باید بکنم؟

پاسخ دکتر احمد باقری‌مقدم، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیأت‌‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:

اشاره نکرده‌اید که روزی چند ساعت ورزش می‌کنید و منظورتان از ورزش زیاد، چقدر است. شایع‌ترین علت علائم و نشانه‌هایی که به آن اشاره می‌کنید به «نشانگان بیش‌تمرینی» مربوط می‌شود. برخی افراد مانند شما بعد از ورزش سخت و طولانی به بدنشان استراحت کافی نمی‌دهند و به اصطلاح ریکاوری کافی ندارند.

در واقع شدت تمرینات ورزشی آنها بیشتر از حد طبیعی است، بنابراین تعادل انرژی و هورمونی در بدنشان به هم می‌ریزد. در نتیجه هر چه تلاش بیشتری انجام می‌دهند توان ورزشی و عملکردی‌شان بیشتر افت می‌کند. افرادی که به این نشانگان مبتلا می‌شوند ممکن است علائمی مانند اختلال اشتها، افزایش ضربان قلب در حالت استراحت، اختلال خواب، تورم مچ پا، علائم اضطرابی و افسردگی و... را نیز تجربه کنند.

توصیه می‌شود در برنامه تمرینی‌تان بازنگری داشته باشید و یک دوره ریکاوری اولیه مناسب را بگذرانید و سپس برنامه‌های تمرینی‌تان را با رعایت سقف مجاز تمرینات که بهتر است مربی یا متخصص پزشکی ورزشی برایتان تعیین ‌کند، همراه با دوره‌های لازم ریکاوری شروع کنید.

ضمن اینکه باید یک بازنگری هم در رژیم غذایی‌تان داشته باشید. اگر با انجام این کارها علائم بهبود پیدا نکرد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تحت درمان دارویی قرار بگیرید. بد نیست بدانید ریکاوری شامل استراحت، ماساژ، آرام‌سازی و تغذیه مناسب است. فردی که در روز 5-4 ساعت تمرین می‌کند، باید حتما برای انجام تمرینات مجدد ریکاوری شود تا توان از دست رفته‌اش بازگردد. اگر اجازه این کار را به بدن ندهید و تمرینات بعدی را شروع کنید، بدن وارد چرخه معیوبی می‌شود که در نهایت با افت عملکرد ورزشی و اختلالات متعدد مواجه خواهد شد. به عنوان مثال باید بعد از هر بار تمرین برای تامین انرژی دوباره یک غذای مناسب حاوی کربوهیدرات و پروتئین بخورید.

ضمن اینکه ممکن است با توجه به علائم و نشانه‌هایی که در حال حاضر دارید، لازم باشد از برخی مکمل‌ها هم استفاده کنید بنابراین بهتر است با متخصص تغذیه نیز مشورت کنید. نکته دیگر اینکه باید آب فراوانی بنوشید زیرا حین ورزش بدنتان آب و املاح زیادی از دست داده و این مساله می‌تواند باعث بی‌حالی و ضعف‌تان شود. مصرف آب به‌خصوص در تابستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فاصله بین تمرینات ورزشی را هم رعایت کنید تا بدنتان فرصت ترمیم داشته باشد. ضمنا به اندازه‌ کافی و به‌موقع بخوابید. این کار باعث ترشح هورمون‌های رشد می‌شود و به ترمیم و رشد عضلاتتان کمک می‌کند.

هفته نامه سلامت/578

اگر کودک شما دچار گرفتگی بینی شده نگران نشوید، کارهایی هست برای بهبود آن می‌توانید خودتان در منزل انجام دهید.

دکتر محمود خدادوست

سلامتی بیش از آنچه که تصور می‌‌کنید، به شما نزدیک است: در اینجا به برخی از شیوه‌های درمانی اشاره خواهیم کرد که واقعاً موثر واقع شده‌اند و خوشبختانه می‌‌توانید آنها را در منزل عملی کنید.

برای داشتن بدنی قوی و سالم 

برای اینکه بدنی قوی و سالم داشته باشید. خواب یکی از مهم‌ترین عناصر است. هیچ‌چیز بهتر از این نیست که وقتی صبح چشمان خود را باز می‌کنید، پس از یک خواب خوب شبانه، احساس آرامش و انرژی کنید. اگرچه خواب یکی از عوامل سلامت است، ولی اغلب نادیده گرفته می‌شود. 6 - 8 ساعت خواب در شبانه‌روز برای افراد بالغ مناسب است و خواب کمتر یا بیشتر از آن اثر سوء بر سلامتی دارد. برای حدود 50 -70میلیون افرادی که از مشکلات خواب رنج می‌برند، 6 تا 8 ساعت خواب در شبانه روز یک رویا است. مشکل این افراد در طول ماه‌های سرد سال که هوا زودتر تاریک می‌شود و زندگی کم تحرک‌تر است، بسیار شدیدتر می‌شود. برای داشتن بدنی سالم و دور ماندن از بیماری‌ها در طول فصل زمستان باید سیستم ایمنی بدن قوی باشد؛ ولی متاسفانه اختلال در خواب، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. اگر نمی‌خواهید به داروها متوسل شوید، باید خواب آرامی داشته باشید و برای دستیابی به یک خواب آرام به نکات زیر توجه کنید ادامه مطلب...

با شکم پر خوابیدن هم باعث انسداد عروق، دیدن خواب بد و کابوس، احساس بختک افتادن روی قفسه سینه، خروپف، سنگینی پس از خواب، خلط ته حلق به هنگام صبح و بوی بد دهان می‌شود.

 این  افراد باید از مصرف مواد ترش، آبکی، لبنیات و مصرف زیاد آب  یا میو‌ه‌های ترش و آبکی در مقادیر بالا پرهیز کنند و از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی با مزاج گرم و با دمای بالا استفاده نمایند. این قبیل مواد غذایی عبارتند از کباب، ادویه‌جات، غذاهای پر نمک و پرادویه‌تر (مانند فلفل)،  چای دارچین، چای زعفران، چای نعنا و چای زنجفیل. با مصرف این مواد، حالت ترس درونی، افسردگی و غمگینی آنها که به دلیل سردی مزاج بدن یا مغز است می تواند تا حد زیادی بهتر  شده و لذا تا حدودی شجاع‌تر می‌شوند و کمتر می‌ترسند. 

اگر به دلایلی، خواب شخص کم شده و بیشتر بیدار باشد (مثلا به دلیل درگیر شدن در پروژه‌های سنگین کاری یا امتحانات  سخت و مهم مانند کنکور و یا به دلیل استرس‌های روحی روانی)، به دلیل متمایل شدن بدن و مغز به سمت گرمی و خشکی در این شرایط، باید غذاهای با مزاج گرم و خشک را مصرف نکنند و یا با احتیاط مصرف نمایند. ادامه مطلب...

کلا نیاز غذایی افرادی که ورزش می‌کنند، بیشتر از افرادی است که ورزش نمی‌کنند (از نظر کمیت) و این اشخاص می‌توانند غذای بیشتری بخورند که این امر به دلیل بالا بودن مصرف در بدن این اشخاص است.

همچنین باید توجه کرد که بلافاصله بعد از ورزش هم نباید غذا خورد و یا آب نوشید. چند دقیقه بعد از فراغت از ورزش (یک‌ربع تا نیم‌ساعت) باید صبر کرد تا بدن خنک شود و به آرامش و تعادل نسبی برسد و بعد نوشیدنی مانند آب نوشید. ترجیحاً آب مصرفی نباید  بسیار سرد باشد، اما می‌‌تواند خنک باشد. غذا را هم باید بعد از برگشتن آرامش به بدن خورد و نه با فاصله زمانی کم از ورزش که بدن هنوز داغ و ضربان قلب بالاست. 

بعضی از ورزش‌ها، طبیعت گرم دارند مانند دو میدانی، فوتبال، والیبال ساحلی، تنیس که در فضای آزاد مخصوصا در روزهای گرم انجام می‌شوند و با تحرک زیاد بدن همراهند.

احتمال گرمازدگی در این ورزش‌ها بیشتر است، افراد باید قبل و بعد از ورزش، از خنکی‌جات مانند هندوانه، خیار، کاهو، شربت خاکشیر، آبلیمو، آبغوره، آب انار و آب زرشک و کلاً نوشیدنی‌ها و آب بیشتر استفاده کنند (مخصوصاً افراد با مزاج گرم و خشک) و تدابیر گفته شده برای گرمی وخشکی نیز باید برای این افراد پیاده شود، زیرا ورزش به سمت گرمی و خشکی است و افراد با مزاج گرم و خشک به دنبال ورزش (و به ویژه این قبیل ورزش‌ها) مستعد گرمازدگی و بی‌آبی بدن هستند. ادامه مطلب...

 پیشگیری از بی‌خوابی

 پیش از این بارها بیان گرد‌‌ید‌‌ که مهمترین عامل بی‌خوابی خشکی می‌باشد‌‌. افراد‌‌ می‌بایست برای د‌‌اشتن خوابی مناسب از هر لحاظ (خواب د‌‌ر زمان مناسب با طول مد‌‌ت کافی و با عمق مناسب) از شرایط خشکی و هر آنچه که سبب حرکت مزاج از تری به سمت و سوی خشکی می‌شود‌‌ پرهیز کنند‌‌.

به‌طور مثال یکی از این عوامل اقلیم‌های خشک است که سبب بی‌خوابی می‌گرد‌‌د‌‌. به همین جهت افراد‌‌ ساکن شهرهای جنوب کشور و همچنین شهرهای شمالی کشور که با رطوبت زیاد‌‌ هوا و گاهاً حالت شرجی مواجه هستند‌‌ نسبت به افراد‌‌ ساکن د‌‌ر شهر‌های کویری از خواب بهتری برخورد‌‌ار هستند‌‌.

البته این نکته شایان ذکر است که پد‌‌ید‌‌ه گرد‌‌ و غبار که چند‌‌ سالی است گریبانگیر شهر‌های جنوبی کشور شد‌‌ه است علاوه بر اینکه موجب بیماری‌های بسیار ناشناخته‌ای د‌‌ر این استان‌ها شد‌‌ه است این استان‌ها را از لحاظ وضعیت خواب افراد‌‌ به نامناسب ترین استان‌های کشور تبد‌‌یل کرد‌‌ه است و د‌‌لیل این امر تأثیر گرد‌‌ و غبار بر خشکی سیستم عصبی افراد‌‌ و همچنین پد‌‌ید‌‌ آورد‌‌ن بیماری‌های مختلف که  یکی علائم آنها می‌تواند‌‌ کم‌خوابی و یا بی‌خوابی باشد‌‌. ادامه مطلب...

نیاز افراد‌‌ به خواب ارتباطی مستقیم با مزاج و سرشت افراد‌‌ د‌‌ارد‌‌. تا آنجا که حکما یکی از نشانه‌های تشخیص مزاج افراد‌‌ را میزان خواب انسان‌ها بر شمرد‌‌ه‌اند‌‌.

مسعود‌‌ رضوانی

 از د‌‌ید‌‌گاه حکما و طب سنتی بید‌‌اری را به حرکت تشریح د‌‌اد‌‌ه‌اند‌‌ و خواب به سکون تعریف د‌‌اد‌‌ه‌اند‌‌. کم‌خوابی، پرخوابی، نوسان د‌‌ر مد‌‌ت زمان خواب، تغییر زمان خواب و... همگی جز اختلالات خواب محسوب می‌شوند‌‌. این اختلالات اگر خیلی سریع به حالت عاد‌‌ی بازنگرد‌‌ند‌‌ می‌توانند‌‌ عواقب بسیار خطرناکی به‌د‌‌نبال د‌‌اشته باشند‌‌.

اثرات اختلالات خواب می‌توانند‌‌ د‌‌ر کوتاه مد‌‌ت و یا د‌‌ر بلند‌‌ مد‌‌ت بروز کنند‌‌. ما د‌‌ر این مقاله سعی بر آن د‌‌اریم تا به بررسی اختلالات خواب از د‌‌ید‌‌گاه طب سنتی بپرد‌‌ازیم.

نیاز افراد‌‌ به خواب

نیاز افراد‌‌ به خواب ارتباطی مستقیم با مزاج و سرشت افراد‌‌ د‌‌ارد‌‌. تا آنجا که حکما یکی از نشانه‌های تشخیص مزاج افراد‌‌ را میزان خواب انسان‌ها بر شمرد‌‌ه‌اند‌‌ (لازم بذکر است که این مسئله به صورت نسبی می‌باشد‌‌ و مطلق نیست). اما بطور کلی می‌توان بیان کرد‌‌ که آن د‌‌سته از افراد‌‌ی که د‌‌ارای مزاج د‌‌م و بلغم (مزاج‌های تر) می‌باشند‌‌ نیاز بیشتری به خواب د‌‌ارند‌‌ و د‌‌ر طول شبانه‌روز مد‌‌ت زمان بیشتری صرف خوابید‌‌ن می‌کنند‌‌ و بالعکس افراد‌‌ی که د‌‌ارای مزاج‌های صفرا و سود‌‌ا (مزاج‌های خشک) می‌باشند‌‌ نسبت به افراد‌‌ با مزاج‌های تر مد‌‌ت زمان کمتری را د‌‌ر طول شبانه‌روز صرف خوابید‌‌ن می‌کنند‌‌. ادامه مطلب...

 میهمان این هفته «میزگرد تغذیه» مرد 42 ساله‌ای با قد 180 سانتی‌متر است که توانسته با انگیزه و اراده قوی، رژیم غذایی و ورزش را شروع کند و طی 3ماه وزنش را از 109 به 85 کیلوگرم برساند. حسین صابری با این کاهش وزن، خودش را از مشکلاتی مانند فشارخون بالا و اختلال خواب که در اثر چاقی برایش ایجاد شده بود، نجات داده است. چند و چون ماجرا را از زبان خودشان و درست و نادرست مسیری که پیموده را از نگاه متخصصان بخوانید.

 فرزانه فولادبند ادامه مطلب...

 روزه‌داری فواید جسمی‌ و روانی بسیاری دارد. تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند در ماه مبارک رمضان میزان چربی‌های بدن، کلسترول و فشار خون تا حد قابل‌توجهی پایین می‌آید و سیستم ایمنی تقویت می‌شود اما یکی از مسائلی که اهمیت آن در این دوران نادیده گرفته می‌شود، ساعت و میزان خواب است. بسیاری از روزه‌داران ترجیح می‌دهند بعد از خوردن سحری دوباره به خواب بازگردند. از طرفی، گروهی دیگر شب‌ها بیدار می‌مانند و خواب خود را به بعد از طلوع خورشید موکول می‌کنند. چنین تغییراتی در الگوی خواب شبانه نه‌تنها فرد را از فواید روزه‌داری دور نگه می‌دارد بلکه به سلامت جسم و روان او نیز آسیب وارد می‌کند. برای آشنایی بیشتر با این موضوع و الگوی درست خواب در ماه رمضان با دکتر خسرو صادق‌نیت، رئیس اداره بهداشت محیط وزارت بهداشت، فلوشیپ اختلالات خواب و استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران گفت‌وگو کرده‌ایم. ادامه مطلب...

یکی از سخت‌ترین فصول سال برای خانواده‌ها فصل تابستان است زیرا برنامه‌ریزی و سرگرم کردن فرزندان کمی مشکل است و بدون این برنامه‌ریزی اصطکاک و تنش بین فرزندان سبب عصبی شدن والدین و تبعات منفی برای کودکان می‌شود. معمولا با تعطیل شدن مدارس و افزایش تعداد ساعاتی که فرزندان یک خانواده کنار هم هستند، مشکلات والدین بیشتر می‌شود. از دعواهای بین کودکان بگیرید تا افزایش ساعات تماشای تلویزیون و بازی با تلفن‌همراه و تبلت و به هم ریختن ساعت‌های خواب و... در این مقاله نگاهی داریم به 4 مشکل شایع والدین و فرزندانشان در تابستان. در ادامه نیز پیشنهاداتی برای سر و سامان دادن به این مسایل خواهیم داشت.

1. افزایش ساعات مواجهه فرزندان با هم و بالاگرفتن تنش در خانواده
     لازم است در تابستان برای کودکان برنامه‌ریزی داشته باشید و آنها را در کلاس‌های متنوع ثبت‌نام کنید. کلاس‌های ورزشی از جمله شنا انتخاب خوبی است که سبب تقویت قدرت فیزیکی و جسمی کودکان و فرم‌گیری اندام‌هایشان می‌شود. کلاس‌های هنری‌ای که مورد علاقه کودک باشد هم مناسب است. اگر تعداد فرزندان خانواده زیاد است، بهتر است کلاس‌ها به نحوی انتخاب شود که کودکان در ساعات جدا از هم در کلاس باشند تا تعداد ساعات مواجهه آنها با هم کمتر شود و تنش ناشی از ارتباط آنها با هم کاهش یابد. در صورتی که امکان ثبت‌نام فرزندان در کلاس‌های هنری-ورزشی وجود ندارد، مادر می‌تواند در خانه ساعاتی را به کتابخوانی اختصاص دهد. او می‌تواند برای کودکانی که توانایی خواندن و نوشتن دارند، کتاب بخرد و از آنها بخواهد کتاب را خلاصه شده تحویل دهند. نقاشی گروهی نیز برنامه دیگری است که در آن مادر می‌تواند کنار فرزندان بنشیند تا آنها سرگرم شوند. نقاشی برای تخلیه هیجانات، اضطراب و پرخاشگری بسیار کمک‌کننده است. از دیگر فعالیت‌ها خمیربازی است که ضمن تخلیه هیجانات، خلاقیت را در کودکان افزایش می‌دهد. عصرها هم لازم است والدین فرزندان را به خارج از خانه ببرند. بیرون بردن نیاز به صرف هزینه بالایی ندارد و می‌توان از پارک‌های کوچک محلی استفاده کرد. ارتباط کودکان در این محیط با کودکان همسن و سال خود و استفاده از وسایل بازی تعبیه‌شده در پارک در تقویت هوش اجتماعی کودکان موثر است.

2. افزایش وقت‌گذرانی پای تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای و شبکه‌های مجازی
     به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم ساعات مشخصی را برای تماشای تلویزیون یا استفاده از بازی‌های رایانه‌ای برای فرزندانشان در تابستان در نظر بگیرند و در عین حال اذعان می‌کنیم خانواده موظف است برای وقت کودکان برنامه‌ریزی کند. کودکانی که ساعات طولانی را صرف این برنامه‌ها می‌کنند، دچار علائم افسردگی و اضطراب می‌شوند. کم‌تحرکی، پرخوری و اضافه وزن هم از دیگر عوارض وقت‌گذرانی پای تلویزیون است. والدین باید برای اوقات طولانی تابستان کودکان برنامه‌ریزی داشته باشند. استفاده از استخرهای عمومی شنا بسیار توصیه شده است. با توجه به علاقه کودک می‌توان آنها را در کلاس ژیمناستیک، فوتبال، اسکیت و... هم ثبت‌نام کرد. کنار این کلاس‌ها ثبت‌نام در کلاس‌های آموزشی به میزان کم هم خوب است. البته باید کلاس با توجه به علایق بچه‌ها انتخاب شود و هرگز وقت بچه‌ها با کلاس‌های فشرده و با توجه‌ به علاقه والدین پر نشود.

3. مختل شدن ساعات خواب کودکان
     معمولا کودکان در تابستان تا دیروقت بیدار هستند و اغلب تا ظهر می‌خوابند. بعد از بیدار شدن هم وقتشان را پای تلویزیون و بازی‌های رایانه‌ای صرف می‌کنند. توصیه می‌کنیم برای اینکه ساعات خواب کودکان به هم نریزد و روزها وقتشان هدر نرود، صبح‌ها در کلاس‌های ورزشی ثبت‌نام شوند تا برنامه همیشگی بیدار شدن در صبحگاه را داشته باشند و در عین حال برای عصرها برنامه دیگری در نظر گرفته شود تا کمتر وقت خود را صرف تماشای تلویزیون و بازی‌های ویدیویی کنند. یکی از نکاتی که باید توجه والدین را به آن جلب کرد، تماشای فیلم‌های خانوادگی کنار هم است اما برخی فیلم‌ها مناسب تماشای هر سنی نیست و اگر مادر خانواده مصر به دیدن چنین فیلم‌هایی است باید برنامه را ضبط کند یا تکرار آن را در ساعاتی که فرزندان در کلاس‌های تابستانی به سر می‌برند یا خواب هستند، تماشا کند. تماشای فیلم ترسناک همراه با کودکان هم اضطراب‌زاست و در درازمدت سبب ایجاد ترس‌های خاص در آنها می‌شود. پس نه‌تنها باید ساعات خواب و بیداری کودک را در طول تابستان کنترل کرد بلکه باید به برنامه‌هایی که کودکان تماشا می‌کنند هم توجه کرد.

4. دوستی و برقراری ارتباط با غریبه‌ها‌
     وقتی کودکان را پارک می‌بریم، گاهی آشنایی‌های موقتی ایجاد می‌شود که ممکن است مورد تایید خانواده نباشد. این آشنایی‌ها گذراست و ویژه فصل تابستان است، بنابراین خانواده‌ها نباید جز در موارد خاص نگران شوند. نکته‌ای که بسیار اهمیت دارد اینکه والدین هرگز نباید کودک را در پارک رها کنند. باید کنار فرزندشان کنار سایر مادران بنشینند و رفتارها و ارتباطات فرزندانشان و دوست‌های آنها را زیر نظر بگیرند. وقتی مادر کودکان را پارک می‌برد، حتما باید در مورد مسائل امنیتی نیز صحبت کند. او باید مراقب فرزندانش باشد تا از جلوی چشم او دور نشوند. اگر والدین کودک را به اماکن عمومی می‌برند باید در مورد صحبت کردن با غریبه‌ها، جواب دادن به سوالات آنها، خوراکی گرفتن از آنها و... به کودک اطلاعات کافی بدهند. این فرهنگ که در خانواده‌های ما رایج است و به همه اطرافیان ناآشنا خاله و عمو گفته می‌شود، بسیار اشتباه است. این القاب را فقط باید به خاله و عموی اصلی داد. سایر افراد باید برای کودک غریبه معرفی شوند. باید به کودک یاد داد با غریبه‌ها ارتباط برقرار نکند و همراهشان جایی نرود. این امکان وجود دارد که غریبه‌ها قصد آدم‌ربایی یا آزار جنسی کودکان را داشته باشند.

دکتر کتایون خوشابی
روان‌پزشک اطفال

هفته نامه سلامت/577