تاثیر تغییر فصل بر کنترل بیماری دیابت و ضرورت افزایش کنترل قند خون در بیماران، به ویژه کودکان دیابتی
دکتر امیرکامران نیکو
دیابتولوژیست و مدیرعامل انجمن دیابت ایران
دیابت از جمله شایعترین اختلالات متابولیک است که تغییرات محیطی میتوانند در بروز یا شدت گرفتن علائم و عوارض آن تاثیرگذار باشند. یکی از این تغییرات که هم اکنون با آن مواجه هستیم آغاز فصل سرما و سال تحصیلی جدید است. در این فصل ساعت خواب و بیداری، میزان فعالیت و شیوع بیماریهای عفونی و ویروسی تغییر پیدا میکند. این موضوع میتواند کنترل قند خون را برای افراد دیابتی بهخصوص کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 دشوار کند، بنابراین آگاهی از نکات لازم برای تنظیم دوز دارو و انسولین، تعداد دفعات کنترل قند خون و همچنین تغییر در عادتهای روزمره در فصل سرما برای این افراد اهمیت ویژهای دارد.
بازگشایی مدارس، میزان مراجعات اورژانسی کودکان مبتلا به آسم را در هفته نخست مهر 2 برابر و در هفته دوم مهر 3 برابر میکند
طبق آمار با بازگشایی مدارس میزان مراجعه به اورژانس در کودکان زیر 15 سال بهدلیل حملههای آسمی در هفته نخست 2 برابر و در هفته دوم مهر 3 برابر میشود. متخصصان میگویند بیتوجهی والدین به درمانهای آسم در طول تعطیلات و مواجهه ناگهانی کودک با آلایندههای موجود در مدارس از جمله دلایل اصلی این افزایش با آغاز سال تحصیلی جدید است.
توصیهها و هشدارهای قلبی به بهانه مرگ ناگهانی هادی نوروزی
دکتر محمد کشوری
متخصص قلب و فلوشیپ کاردیولوژی مداخلهای
بسیاری از افراد در اثر بیماری آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین دچار سکته قلبی میشوند؛ بیماریای که مسئول یکسوم مرگ افراد بالای 35 سال است. 50 درصد از آقایان میانسال و 30 درصد از خانمهای میانسال در کشورهای پیشرفته علایمی از بیماری قلبی دارند. در 15 درصد مواقع، بیماران بدون هیچ علامت قبلی دچار مرگ ناگهانی ناشی از سکته قلبی میشوند. متاسفانه این بیماری و مرگ و میر در اثر آن در کشور ما نیز شایع است.
«میزگرد سلامت» درباره بهبودی کامل پس از سکتهمغزی خانم مقصودی با حضور
دکتر بابک زمانی نورولوژیست
دکتر افشین امینی متخصص طب اورژانس دکتر احمد باقریمقدم متخصص طب ورزشی محمدصادق میرزابابایی فیزیوتراپیست
عبـور از سـکـته مـغزی
در «میزگرد سلامت» این شماره، میزبان خانم مقصودی ساکن تهران هستیم که ماجرای سکته مغزی مادر 70سالهشان را برایمان بازگو میکنند و میگویند چطور شد مادر کاملا سالم ایشان، دچار سکته مغزی شد و بعد از سکته، چه اقدامهایی انجام دادند و چه ماجراهایی برایشان اتفاق افتاد. شرح حال ایشان و روند بازگشت به زندگیشان را از زبان دخترشان و نظر کارشناسان درباره وضعیت سلامت ایشان را از زبان متخصصان «سلامت» در «میزگرد سلامت» این هفته خواهید خواند.
هشدار وزارت بهداشت به حاجیان و خانوادهها درباره احتمال سرایت وبا و مرس
اگرچه دلتنگید، دست ندهید و روبوسی نکنید
حج امسال پرحادثه و پرحاشیه بود و با وجود آنکه مراسم پرفیض حج به پایان رسیده، همچنان تبعات حوادث بسیار تلخ به وقوع پیوسته در آن ادامه دارد. یکی از نگرانیهای اصلی وزارت بهداشت در مورد مراسم حج، شیوع بیماری مرس در عربستان بود که در این زمینه آموزشهایی به حجاج و مسئولان کاروانها داده شده بود، ولی این نگرانیها با وقوع حادثه منا و زخمی و بستری شدن تعداد زیادی از حجاج ایرانی در بیمارستانهای عربستان چندبرابر شد؛ بهگونهای که موضوع انتقال بیماری کروناویروس از طریق حجاج قوت گرفت. از طرف دیگر، با توجه به نزدیکی ماه محرم و صفر تعداد زیادی از هموطنان به کشور عراق سفر میکنند و نگرانی از انتقال وبا نیز وجود دارد. از آنجایی که در حال حاضر وزارت بهداشت عراق نسبت به شیوع وبا در چند شهر اصلی عراق هشدار داده ورود این بیماری به کشور دور از انتظار نیست وحتی یک مورد وبا نیز در قم مشاهده شده است، بنابراین وزارت بهداشت ستاد ویژهای برای کنترل این 2 بیماری خطرناک تشکیل داده است.
کروناویروس کوچکترین موجود زندهای است که تاکنون شناسایی شده و یکی از 200 ویروسی است که باعث سرماخوردگی میشود. این ویروسها میتوانند تغییر شکل دهند و قدرت کشندگیشان بیشتر میشود. یکی از ویروسهایی که تغییر شکل داده، کروناویروس است و از آنجایی که در منطقه مدیترانه شرقی بیشتر اتفاق افتاده به آن مرس نیز میگویند.
پرسش: با توجه به فرا رسیدن فصل پاییز چه تغییرهایی باید در رژیم غذاییمان ایجاد کنیم تا سلامتمان به خطر نیفتد؟
پاسخ دکتر حسین ایمانی،متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
با توجه به اینکه در فصل پاییز هوا رو به سردی میرود خطر سرماخوردگی افزایش مییابد بنابراین باید منابع غذایی 3 ریزمغذی مهم را که باعث تقویت سیستم ایمنی میشود در رژیم غذاییتان بیشتر بگنجانید.
سعی کنید ویتامین C بیشتری مصرف کنید که منابع اصلی آن شامل مرکبات، فلفل دلمهای و سبزیهای برگ سبز است.
دومین عاملی که در تقویت سیستم ایمنی نقش دارد، ریزمغذی زینک یا روی است.روی بیشتر در منابع غذایی گوشتی و مغزها وجود دارد.
ریزمغذی دیگر سلنیوم است. سلنیوم هم در تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی ایفا میکند و اصلیترین منابع آن شامل غذاهای دریایی و غذاهای گوشتی است.
نکته دیگر اینکه هر چه سرمای هوا بیشتر شود میزان آلودگی هوا هم افزایش مییابد، بنابراین باید سعی کنید از مواد غذایی مفیدی که حاوی آنتیاکسیدان بالایی هستند، استفاده کنید.
توصیه میشود حتما هر روز صبحتان را با یک لیوان آبمیوه طبیعی و تازه که غنی از ویتامین C است، شروع کنید و فراموش نکنید که هر چه صبحانه نخورید و با معده خالی سرکار بروید جذب سرب هوا در بدنتان بیشتر خواهد شد.
پرسش : آیا خوردن چای غلیظ، کاکائو، چربی و رنگهای خوراکی باعث ایجاد کیست و توده در پستان یا رحم میشود؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
چای خود منبعی از آنتیاکسیدانهاست که کارشان پیشگیری از انواع سرطان است. البته به شرط اینکه مانده یا خیلی داغ نباشد.
کاکائو در انواع تلخ و خالصش نیز حاوی مواد مفیدی از جمله آنتیاکسیدان و فلاونویید است که میتواند میزان کلسترول بد، فشارخون بالا، احتمال سکته قلبی و ابتلا به دیابت را پایین بیاورد.
همچنین کاکائو نشاطآور است و استرس را کاهش میدهد اما چربیها و رنگهای خوراکی مصنوعی برای بدن مضرند و میتوانند تشدیدکننده بیماریها باشند.
به عبارت دیگر، این مواد عامل اصلی ایجاد توده در بدن نیستند اما کنار عوامل مساعدکننده دیگر میتوانند احتمال ایجاد توده را افزایش دهند.
پرسش: من هر 3 ماه یکبار خون میدهم. آیا این کار عارضه ای دارد؟ نکتههای خاص تغذیه ای و بهداشتی ای که باید رعایت کنم، کدامند؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
اگر به کم خونی یا مشکل خاص دیگری مبتلا نباشید و سابقه کم خونی خانوادگی نداشته باشید، میتوانید هر 3 ماه این کار را انجام دهید.
برای اطمینان از این موضوع هم باید ابتدا آزمایش خون بدهید. البته خونی که در سازمان انتقال خون گرفته میشود معمولا کمتر از نیم لیتر است و کاهش این مقدار خون مشکلی ایجاد نمیکند اما باید بعد از خونگیری از موادی که در خونسازی نقش دارند، استفاده کنید.
از جمله این مواد میتوان به مواد غذایی سرشار از ویتامین C مانند انواع میوه ها و سبزی ها، انواع گوشت ها، جگر، قلوه، غذاهای دریایی، زرده تخم مرغ، اسفناج و حبوبات به خصوص عدس و لوبیا، دانه های روغنی و...اشاره کرد.
توجه داشته باشید بیش از این مقدار در سال خون ندهید زیرا در غیراین صورت به سلولهای مغز استخوان فشار زیادی برای خونسازی بیشتر وارد خواهد شد که این مساله کارایی و عمر مفید آنها را کاهش میدهد.
پرسش: وظیفه گلبول سفید در بدن چیست؟ چه کار کنیم که تعداد گلبول سفید را بالا ببریم؟ آزمایش خون دادهام و نتیجه آزمایشم پایین بودن گلبول سفید را نشان داد. چه باید بکنم؟
پاسخ دکتر علیرضا سالکمقدم، ایمونولوژیست و عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی ایران:
محدوده طبیعی گلبول سفید در بدن معمولا بین 4 هزار تا 10 هزار گلبول سفید در هر میلیلیتر خون است.
گاهی اوقات ممکن است این میزان کمتر از 4 هزار گلبول سفید در هر میلیلیتر خون باشد اما این دلیل بر آن نیست که شخص حتما به بیماری خاصی مبتلا شده یا قدرت دفاع بدنش کاهش یافته است.
گلبولهای سفید انواع مختلفی دارند و وظیفه آنها دفاع از بدن در برابر عوامل بیماریزاست بنابراین لازم است از نظر کمی و کیفی طبیعی باشند اما گاهی اوقات حتی با مقادیر کمتر از حد طبیعی هم کیفیت عملشان خوب است.
اگر احساس کسالت یا بیماری خاصی ندارید و فرد کاملا سالمی هستید و فقط تعداد گلبولهای سفیدتان کم است خیلی نگران نشوید و به تغذیهتان اهمیت بیشتری بدهید اما اگر احساس کسالت یا بیماری دارید باید برای درمان به پزشک متخصص خون مراجعه کنید زیرا برخی عفونتها، بیماریها یا حتی استفاده نامناسب از داروها میتوانند روی مغز استخوان اثر بگذارند و ساختن گلبول سفید را مختل کنند. در نتیجه تعداد گلبولها کاهش پیدا میکند.
دکتر محمدرضا رجبی
متخصص قلب و عروق و فلوشیپ آنژیوگرافی، عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی شاهد
محرم ماه سوگواری و گریستن در شهادت امام حسین(ع) و یارانش است ولی ایام محرم معادل با افسردگی ناشی از شیون و زاری نیست. در این ماه بسیاری از مردم درگیر رفتار و اعمال گروهی و صلهرحم هستند. همدلی و همراهی در این ماه بیشتر است. گاهی هم مردم از کل کشور یا شهرهای اطراف به محلی که مراسم پرشورتری دارد، سفر میکنند. این کار به انسانها حس هدفمندی میدهد. امواجی از انرژیهای مثبت را در فضای کوچه و خیابانها مشاهده میکنیم که تاثیر خوبی بر سلامت جسم و روان دارد. حتی در این مراسم، افراد بیمار و مسنی را میبینیم که به دلیل حال و هوای معنوی و وجود فضای روحانی از خانه خارج میشوند و حتی در جمعها شاخصتر میشوند و با احترامی که مردم به آنها میگذارند، اعتماد بهنفس و روحیه بهتری پیدا میکنند. این موارد از مزایای مراسم ماه محرم است ولی ممکن است معایبی هم در این میان وجود داشته باشد؛ مثلا افرادی که بیماریهای قلبی پیشرفته دارند یا به فشار خون بالا یا دیابت مبتلا هستند، ممکن است رژیم غذاییشان در اثر توزیع نذریها تغییر کند و از غذاهای پرچرب و پرنمک یا مواد خوراکی شیرین استفاده کنند که همه این موارد برای آنها مضر هستند. در سالهای آینده محرم با فصل گرما همزمان خواهد شد. حتی امسال هم در طول روز ممکن است هوا در بسیاری از نقاط کشور واقعا گرم باشد. گرما عاملی است که میتواند سلامت عزاداران بهخصوص افراد بیمار را به خطر بیندازد. پیادهرویهای طولانی و قرار گرفتن در ازدحام جمعیت نیز گاهی روی سیستم قلبی-عروقی تاثیر میگذارد و علائم بیماریهای قلبی را در مبتلایان تشدید میکند. مراسم محرم معادل افسردگی و ناراحتی نیست پس نمیتوان گفت برای بیماران قلبی-عروقی ناراحتی ایجاد میکند اما سر و صدای مفرط و استفاده از طبلهای بزرگ و نوحهخوانی ممکن است روی بیماران قلبی تاثیر منفی بگذارد. توصیه میکنم عزاداران محترم در این ایام به فکر این بیماران هم باشند و سعی کنند مراسم را در خیابانها برگزار کنند، هرچندکه مساجد و هیاتهای ما بیشتر در کوچهها و نزدیک خانهها برپا میشوند.
آن دسته از بیماران قلبی-عروقی که در این مراسم دچار استرس زیاد میشوند نیز بهتر است از حضور در این مجامع خودداری کنند و مراسم سوگواری تلویزیون را تماشا و تعقیب کنند.