پرسش: آیا خوردن میوه در صبحانه عادت غذایی درستی است؟ اگر نه، در چه زمان و وعده غذاییای بهتر است میوه بخوریم؟
پاسخ دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه: دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران:
از نظر دانش تغذیه همه افراد سالم میتوانند میوه، سبزی و صیفیهای تازه و سالم را در هر وعده و زمانی مصرف کنند، اما برخی افراد بدون استناد به هیچ پژوهش و مطالعهای میگویند میوه و سبزی را با غذا نخورید و با گسترش این باورهای نادرست باعث نگرانی دیگران میشوند.
در حالی که داشتن این عادت غذایی نهتنها بد نیست بلکه خیلی هم مفید است و از بروز مشکلهای گوارشی پیشگیری میکند.
اما افرادی که از زخممعده، التهاب روده، خونریزیهای دستگاه گوارش و... رنج میبرند باید از رژیمهای غذایی کمفیبر استفاده کنند و خوراکیهایی که فیبر زیادی وارد دستگاه گوارش میکنند را محدود و کنترلشده مورد استفاده قرار بدهند زیرا مصرف زیاد انواع میوه، سبزی، صیفی و حتی نانهای سبوسدار میتواند بیماران گوارشی را با مشکل مواجه کند.
--------------------------
نقد:
طب سنتی عقیده دارد مصرف میوه به همراه غذا باعث ایجاد اخلاط فاسد شده و منجر به تباه شدن معده میشود و تنها، خوردن دو میوهی انار و زیتون را به همراه غذا مجاز میداند. حتی شیر را یک نوع غذا محسوب میکند که نباید به همراه میوه مصرف شود، مثلاً مخلوط شیر موز را کثیرالهضم میداند.
آیا سس پنیری که این روزها وارد بازار مصرف شده در مقایسه با سس های معمولی ارزش تغذیه ای بیشتری دارد؟ این سس دارای چربی بیشتری است؟ از چه پنیری برای تولید آن استفاده می شود؟
پاسخ مهندس مرتضی مشایخ، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
در فرایند تهیه سس پنیری از شیر، پنیر، آرد گندم و مقداری کره استفاده میشود در نتیجه ارزش غذایی آن بالاتر از سس معمولی است اما مقدار انرژی سس پنیری به ازای هر گرم آن، کمتر از سسهای معمولی است.
سس پنیری چربی زیادی ندارد. چربی به کار رفته در این سس طبق استاندارد باید کره باشد اما ممکن است برخی کارخانهها از روغن مایع معمولی استفاده کنند.
در سسهای معمولی از کره استفاده نمیشود و فقط روغن مایع معمولی در آن میریزند.
نوع پنیر به کار رفته در سسهای پنیری نیز در کارخانههای مختلف تولیدکننده تفاوت دارد اما میتوان از انواع پنیرهای معمولی، چدار، گودا و... استفاده کرد.
پرسش: برخی افراد آب خارجشده از ماست چکیده را آنقدر میجوشانند تا به قرهقروت تبدیل شود. آیا جوشاندن زیاد باعث از بین رفتن موادمغذی موجود در آب ماست میشود؟
پاسخ مهندس مرتضی مشایخ، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
حرارت دیدن مواد غذایی، املاح موجود در آنها را از بین نمیبرد اما قطعاً مقدار ویتامینها کاهش پیدا میکند، پروتئینهای آن در اثر حرارت زیاد تغییر شکل میدهند و مقداری از ارزش غذاییشان کاسته میشود.
پرسش: درست است که میگویند ماست چکیده، به دلیل از دست دادن آب و اینکه کلسیم در آب محلول است، کلسیم کمی در مقایسه با ماست معمولی دارد و خوردن این ماست ارزش تغذیهای به بدن نمیرساند؟ لطفا توضیح دهید.
پاسخ مهندس مرتضی مشایخ، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
بله، درست است. مقداری از کلسیم و املاحی که در ماست وجود دارد طی عملیات آبگیری از ماست خارج میشوند اما در عین حال مقدار کلسیم به ازای هر گرم ماست چکیده و ماست معمولی تقریبا یکسان است زیرا غلظت ماست چکیده پس از آبگیری افزایش مییابد.
به عبارت دیگر، وقتی2 کاسه ماست معمولی و چکیده را با مقدار وزنی مساوی کنار هم بگذارید، میبینید حجم ماست معمولی در مقایسه با ماست چکیده بیشتر است اما چون ماست چکیده آبگیریشده غلظت بیشتری از ماست معمولی دارد، طبیعتا مقدار کلسیمشان تقریبا مساوی است.
پرسش: آیا خامه عسل های موجود در بازار واقعا دارای عسل هستند؟ این خامهها ارزش غذایی بیشتری دارند یا خامههای معمولی؟ در ضمن، خامه شکلاتی کالری بیشتری دارد یا خامه معمولی؟
پاسخ مهندس مرتضی مشایخ، متخصص صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
بر اساس استانداردهای موجود، باید در فرایند تهیه خامه عسلی حدود 15 تا 20 درصد عسل طبیعی استفاده شود.
اگر خامه عسلی بر اساس معیارهای استاندارد تهیه شود و عسلی که در آن به کار میرود، عسل طبیعی و استاندارد باشد، قطعا ارزش غذایی بالاتری نسبت به خامه معمولی دارد اما خامههای شکلاتی ارزش غذایی بالاتری نسبت به خامههای معمولی ندارند و همانطور که کاملا مشخص است کالری آنها به دلیل وجود شکلات بالاتر از خامههای معمولی است.
پرسش: همسرم هرگاه حلقه دستش میکند، پوست اطراف حلقه و بین انگشتانش قرمز میشود و خارش میگیرد. مشکلش چیست؟ آیا با تغییر جنس حلقه مشکل برطرف میشود؟
پاسخ دکتر حسین طباطبایی، متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران:
مشکل همسر شما حساسیت به فلز نیکل است.در بسیاری از حلقهها و زیورآلات بدلی از فلز نیکل استفاده میشود.
گاهی حتی زیورآلاتی که روکش طلا دارند هم پس از مدتی که روکش طلایشان از بین میرود این علائم را نشان میدهند.
تماس نیکل با پوست برخی افراد به علت ارثی و ژنتیکی باعث حساسیت میشود و علائمی مانند قرمزی، خارش و پوستهریزی ایجاد میکند.
این اتفاق فقط در مورد حلقه نمیافتد. فلز نیکل با هر قسمتی از پوست در تماس باشد، این علائم ظاهر خواهد شد.
مثلا برخی افراد به سگک فلزی کمربند حساس هستند و در ناحیه شکم دچار اگزمای تماسی میشوند.
بهترین کار این است که همسرتان از حلقه کاملاً طلا استفاده کند که در آن آلیاژ نیکل به کار نرفته باشد.
طلا تنها فلزی است که اگزمای تماسی ایجاد نمیکند.
پرسش: پدرم به تازگی متوجه شده کلسترول خونش بالاست. برای کاهش این عامل باید چه نوشیدنی هایی در طول روز مصرف شود و از مصرف چه نوشیدنی هایی باید خودداری کرد؟ آیا مصرف آبلیمو را توصیه می کنید؟
پاسخ دکتر حسین ایمانی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
نوشیدنی خاصی برای کاهش کلسترول خون وجود ندارد مگر اینکه از عرقیجات گیاهی استفاده کنند. بهعنوان مثال مصرف عرق شوید، عرق کاسنی، عرق شاهتره و عصاره سیر در کاهش کلسترول خون بسیار موثر است.
بین سبزیها هم گرفتن آب کدو سبز و مصرف آن میتواند در طولانی مدت اثر اندکی روی کاهش کلسترول خون داشته باشد اما مصرف آبلیمو هم تاثیری در کاهش کلسترول خون ندارد.
پرسش: در صورت استفاده مکرر از مسکّن های جدید مانند ژلوفن یا حتی استامینوفن باید چه نکتههای تغذیه ای را رعایت کرد؟ آیا این مسکّن ها با مواد مغذی خاصی تداخل دارند؟
پاسخ دکتر حسین ایمانی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
مسکّنها با هیچ کدام از موادغذایی تداخل ایجاد نمی کنند، اما مصرف مکرر آنها باعث میشود در کبد انباشته شوند و عارضه کبدی و کلیوی ایجاد کنند.
به همین دلیل افرادی که مجبورند به هر دلیلی حتی با تجویز پزشک از مسکنها استفاده کنند باید مکملها یا ویتامینهایی را در رژیم غذاییشان بگنجانند که برای تقویت کبد مناسب باشند.
یکی از گیاهان دارویی که برای تقویت کبد توصیه میشود گیاه خارمریم است که مکمل آن در داروخانهها به فروش میرسد.
مصرف امگا3 که در انواع میوهها، سبزیهای برگ سبز، گردو و... وجود دارد و ویتامین Eکه در مغزها، جوانه گندم، روغنهای گیاهی و... هم یافت میشود برای تقویت کبد مناسب است.
پرسش: آیا استفاده از شکمبند بعد از زایمان فایده دارد و میتواند از افتادگی شکم پیشگیری کند؟
پاسخ دکتر مریم ابوالحسنی، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
استفاده از شکمبند یا گن هیچ تاثیری در بهبود افتادگی شکم ندارد.
افرادی که میخواهند از افتادگی شکم پیشگیری کنند باید ورزشهایی انجام دهند که عضلات شکمشان تقویت شود. در غیر این صورت گنها و شکمبندها جز اینکه به تدریج و در طول زمان عضلات شکم را ضعیفتر و شرایط را بدتر کنند، مزیت دیگری ندارند.
پرسش: چرا هنگام ورزش و بعد از آن عضلات و ماهیچه های بدن دچار لرزش میشوند؟ برای کاهش آن چه باید کرد؟
پاسخ دکتر مریم ابوالحسنی، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
لرزش بدن هنگام ورزش به این معناست که ماهیچهها قدرت لازم را برای ادامه ورزش ندارند.
به عبارت دیگر، بار بیش از حد فعالیتی که انجام میدهید این حالت را ایجاد میکند.
در این شرایط باید شدت تمرینها را کم کنید یا وزنههای کمتر و سبکتری بزنید تا به تدریج بدنتان بتواند با شرایط تطابق پیدا کند.