پرسش: برای شستشو و نگهداری کلم بروکلی باید چه نکاتی را رعایت کرد تا ماندگاری این سبزی افزایش پیدا کند؟
پاسخ دکتر رضا صالحی محمدی، متخصص فیزیولوژی و اصلاح سبزی ها و عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران:
کلم بروکلی جزو سبزیهایی است که قابلیت ماندگاری زیادی در فضای باز ندارد.
به همین علت باید زود به فروش برسد و زود هم مصرف شود.
به همین دلیل برای بستهبندی آن از سیستمهای خلاء استفاده میکنند. یعنی هوا را از ظرف بستهبندی خارج میکنند تا کلم خراب نشود.
در خانه هم نمیتوان کلم بروکلی را مدت زیادی نگه داشت، بنابراین باید به اندازه لازم آن را تهیه و بلافاصله هم مصرف کرد.
بهترین روش برای نگهداری کلم بروکلی این است که آن را بعد از شستشو خشک کنید تا آب بین گل آذینها و گلهای سر کلم باقی نماند و باعث زرد شدن نشود و سپس در یخچال بگذارید اما از آنجا که خشک کردن کلم پس از شستشو کار سختی است، توصیه می شود کلم را درست قبل از مصرف بشویید.
پرسش: بین فلفل های دلمه ای آن هایی که سبز رنگ هستند ارزش تغذیه ای بیشتری دارند یا آن هایی که به رنگ زرد، قرمز و نارنجی در بازار موجودند؟
پاسخ دکتر رضا صالحی محمدی، متخصص فیزیولوژی و اصلاح سبزی ها و عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران:
فلفلهای رنگی از نظر موادی که در خود دارند و ارزش غذایی تفاوت چندانی با هم ندارند ولی فلفلهای زرد و قرمز حاوی ماده آنتوسیانین هستند که این ماده ارزش ضدسرطانی دارد و برای سلامت مفید است، اما نمیتوان گفت فلفلهای زرد و قرمز ارزش غذایی بیشتری نسبت به فلفلهای سبز دارند.
همه آنها منبع خوب ویتامین A و C هستند و خاصیت ضدالتهابی دارند.
پرسش: آیا این درست است که کلسیم موجود در مغزها میتواند جایگزین کلسیم شیر و سایر مواد لبنی شود؟
پاسخ دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
نه، این باور نادرست است. شیر و لبنیات منبع مهم کلسیم هستند.
یک لیوان شیر با 5/2 درصد چربی حدود 150 کیلوکالری انرژی و 300 میلیگرم کلسیم دارد. در حالی که 100 گرم مغز دانهها حداکثر حدود 100 میلیگرم کلسیم دارد و 500 کیلوکالری انرژی تولید میکند و مصرف زیاد و طولانیمدت آن میتواند باعث اضافه وزن و چاقی شود.
ضمن اینکه جذب کلسیم در شیر خیلی بالاست ولی در منابع گیاهی پایینتر است زیرا مغزدانهها غنی از فیبر هستند و فیبر مانع جذب کلسیم میشود.
نتیجه اینکه کلسیم مغزها درصد جذب بالایی ندارد. هرچند مغزها از نظر مواد مغذی منبع غذایی مناسبی محسوب میشوند ولی باید در مصرف آنها اعتدال را رعایت کرد.
پرسش: هر روز مقداری شیر را با موز در مخلوطکن میریزم و به اندازه یک لیوان بدون شکر می خورم. آیا کلسیم شیر با این کار قابل جذب است؟ داشتن این عادت غذایی را تایید می کنید؟
پاسخ دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
یکی از عواملی که جذب کلسیم را کاهش میدهند، فیبرهای غذایی هستند و موز سرشار از فیبر است بنابراین ریختن موز در شیر باعث کاهش جذب کلسیم میشود، اما این بدان معنا نیست که اگر موز را با شیر مخلوط کنید، کلسیم شیر دیگر جذب نمیشود.
بسیاری از افراد طعم و مزه شیر معمولی را دوست ندارند و آن را نمیخورند اما اگر افزودنیهایی مثل انواع میوه یا حتی کاکائو که گفته میشود ترکیبهای فنولی آن جذب کلسیم را کاهش میدهند، به شیر اضافه شود، طعم آن را میپسندند و میخورند.
به اعتقاد من، مصرف شیرموز یا شیرکاکائو بسیار بهتر از آن است که فردی اصلا شیر نخورد چون به جز شیر و لبنیات کمچرب منبع قابل ذکری برای کلسیم نداریم و دریافت کم کلسیم شیر در شیرموز یا شیرکاکائو بسیار بهتر از اصلا نرسیدن آن است.
پرسش: آزمایش خون دادم و نتیجه آن پایین بودن گلبول سفید را نشان داد. چه غذاهایی بخورم تا میزان گلبولهای سفید خونم را بالا ببرم؟
پاسخ دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
ابتدا باید علت و درجه کاهش تعداد گلبولهای سفید مشخص شود.
امروزه شمارش گلبولی در بیشتر آزمایشگاههای تشخیص طبی با دستگاههای خودکار انجام میشود که ممکن است به دلایل فنی و... درصدی خطا نشان دهند، بنابراین باید با آزمایش مجدد کاهش تعداد گلبولهای سفید به قطعیت برسد.
دوم اینکه باید بررسی کرد چه عواملی باعث کاهش تعداد گلبولها شده است زیرا این مساله به طور تصادفی بروز نمیکند. گلبولهای سفید نقش دفاعی در بدن دارند و بخش مهمی از دستگاه ایمنی را تشکیل میدهند بنابراین پایین آمدن سطح آنها میتواند فرد را مستعد ابتلا به انواع بیماریها کند.
اگر پس از بررسیهای لازم، علت خاصی برای کاهش گلبولهای سفید یافت نشود، بهخصوص اگر حال بیمار وخیم نباشد باید دلیل آن را مسائل گذرا در نظر گرفت.
پرسش: آیا روغن پالم همان روغن خرماست یا با هم تفاوت دارند؟
پاسخ دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
با هم تفاوت دارند.
روغن پالم از دانههای روغنی نوعی نخل به دست میآید که بهطور اختصاصی برای روغنکشی کشت میشوند و با درخت خرمای معمولی متفاوت هستند.
این نوع درخت بیشتر در مالزی کشت میشود و تهیه روغن پالم یکی از فعالیتهای مهم اقتصادی این کشور است بنابراین روغن پالم با روغن هسته خرما تفاوت دارد.
پرسش: از نظر طب سنتی خوردن پسته تازه را پیشنهاد می کنید یا پسته خام را؟
پاسخ دکتر محمد فصیحی، متخصص بیماریهای عفونی و محقق طب سنتی:
طبق توصیه طب سنتی، مصرف پسته خام خشک بر پسته تازه ارجحیت دارد زیرا مزاج پسته تازه سرد است و رطوبتش میتواند در افراد باعث دلدرد شود ولی وقتی پسته خشک میشود و رطوبتش را از دست میدهد مزاج گرم و خشک پیدا میکند و عوارضش کمتر میشود.
پرسش: آیا مصرف بامیه (در گروه سبزی ها) باعث تنظیم قند خون می شود و برای افراد مبتلا به دیابت مفید است؟
پاسخ دکتر محمد فصیحی، متخصص بیماریهای عفونی و محقق طب سنتی:
بله، مصرف سبزی بامیه باعث کاهش قندخون میشود ولی چون مزاج سردی دارد، ممکن است در فرد مصرفکننده باعث استخواندرد و دلپیچه شود.
به همین دلیل توصیه میکنیم افرادی که مزاج سردی دارند حتما در خورش بامیه زردچوبه و فلفل سیاه بریزند یا اگر بامیه را به تنهایی میخورند کنار آن دارچین هم استفاده کنند.
پرسش: آیا از نظر طب سنتی مصرف تخم شنبلیله باعث افزایش شیر مادر می شود؟
چه گیاهان دیگری چنین خواصی دارند؟
پاسخ دکتر محمد فصیحی، متخصص بیماریهای عفونی و محقق طب سنتی:
بله، تخم شنبلیله تاثیر خوبی در افزایش شیرمادر دارد.
علاوه بر این، گیاهانی مانند خارمریم، کنجد، گشنیز، سرکهشیره انگور و به خصوص رازیانه اثر خوبی روی حجم شیرمادر دارند.
قطرههای شیرافزایی هم که در داروخانهها به فروش میرسند حاوی رازیانه هستند.
به طور کلی، در طب سنتی هر غذا یا گیاهی که خاصیت تری داشته باشد شیر مادر را افزایش میدهد.
پرسش: متخصصان تغذیه برای تأمین آب مورد نیاز بدن نوزادان در صورت لزوم، آب جوشیدهشده را توصیه می کنند. برای جلوگیری از ورود نیترات احتمالی بهتر است آب بسته بندیشده یا آب شیر را جوشاند و سپس گذاشت تا خنک شود؟
آیا میتوان آب بسته بندی را مستقیم به نوزاد داد و آن را نجوشاند؟
پاسخ دکتر سوده رازقی، متخصص تغذیه و عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی:
برخی از انواع آبمعدنی (آب کاملاً طبیعی) از منابع طبیعی در کوهستان ها یا چشمه ها به دست می آیند.
این بدان معناست که آب از فیلترهای طبیعی مانند خاک و صخره عبور میکند و فرآوری خاصی روی آن انجام نمی شود و ممکن است مقدار مواد معدنی آن بسیار کم یا بسیار زیاد باشد.
به عبارت دیگر، مقدار دقیق مواد معدنی موجود در این آب ها مشخص نیست.
ضمن اینکه شرایط بسته بندی و نگهداری آب های معدنی هم از اهمیت ویژهای برخوردار است.
نگهداری آب معدنی زیر آفتاب و در هوای گرم باعث آزاد شدن برخی از ترکیبهای موجود در پلاستیک بطری به داخل آب می شود.
بهتر است از آب جوشیده و خنکشده برای نوزاد استفاده کنید؛ یعنی آب شیر را برای مدت کوتاه (کمتر از 5 دقیقه) بجوشانید و سپس بگذارید خنک شود.
جالب است بدانید، ماندن آب بعد از جوشیدن باعث کاهش مقدار کلر آن نیز می شود.