دکتر غلامرضا کردافشاری
متخصص طب سنتی، استاد دانشگاه علومپزشکی تهران
در «آداب تغذیه» این شماره به پرسش خانم خدیوی از تهران پاسخ میدهیم که از «سلامت» پرسیدهاند: «مدتی است مبتلا به دردهای مفصلی در ناحیه زانو شدهام و یکی از دوستان که با طب سنتی آشناست، میگوید دچار سوءمزاج شدهام. میخواستم بدانم از نظر طب سنتی، راهی برای بهبود شرایط مفصلیام وجود دارد؟»
علت ایجاد دردهای مفصلی ناشی از سوءمزاج در طب سنتی به 3 گروه سوءمزاج گرم (غلبه گرمی در مفصل)، سرد (غلبه سردی در مفصل) و خشک تقسیم میشود. سوءمزاج خشک در اثر غلبه خشکی در مفصل ایجاد میشود که این مساله، انقباض و جمع شدن بافت مفصل و درد ناشی از آن را بهدنبال خواهدداشت. شما باید به وسیله متخصص طب سنتی معاینه شوید تا نوع سوءمزاجتان تشخیص داده شود. با این حال و بهطور کلی، اگر به دردهای مفصلی ناشی از سوءمزاج گرم مبتلا باشید، باید مصرف مواد غذایی کاهنده دمای بدن مانند شربت لیمو یا آب انار را در برنامه غذایی خود داشته باشید. عناب ساده یا دمکرده بخورید یا از آلو بهعنوان میوه دفعکننده صفرا کمک بگیرید.
اگر به درد مفصلی ناشی از سوءمزاج سرد مبتلا باشید، باید مواد غذایی با طبع گرم مصرف کنید و مفاصل خود را هم با این مواد غذایی ماساژ بدهید. همچنین میتوانید گردو را با زیره سبز بکوبید و آن را با عسل، خمیر کنید. سپس این خمیر را روی زانوهای خود بگذارید و روی آن را ببندید تا مفصل عرق کند و دردهایش کمتر شود. گردو، خاصیت ضدالتهابی دارد و خوردن آن هم میتواند درد و التهاب ناشی از سوءمزاج سرد را کاهش دهد. اگر هم به دردهای مفصلی ناشی از سوءمزاج خشک مبتلا باشید، میتوانید خوراکیهایی که رطوبت را به بدنتان بازمیگردانند، مصرف کنید. مثلا شیر و بادام، جزو خوراکیهایی هستند که بسیار مفیدند.
«میزگرد تغذیه» درباره روند کاهش وزن حنانه با حضور دکتر سیدعلی کشاورز متخصص تغذیه دکتر احمد باقریمقدم متخصص پزشکی ورزشی، دکتر پرویز رزاقی روانشناس و دکتر محبوبه سادات حسینی فوقتخصص غدد
سمیه مقصودعلی
کودکان برخلاف آنچه گمان میکنید، تاثیرپذیری زیادی از حرفها و رفتار ما دارند. چندی پیش در یک مهمانی دختر بچه 10 ساله لاغری را دیدم که شام فقط یک بشقاب سالاد میخورد و برنج نمیخورد و میگفت مادر میگوید برنج چاقکننده است. مهمان «میزگرد تغذیه» این هفته ما حنانه 7 ساله است. او برخلاف خیلی از بچهها و البته مثل خیلیهای دیگر، دچار اضافه وزن و چاقی است و والدینش دنبال راهکارهایی بودهاند تا او را از خطرهایی که چاقی در آینده برایش خواهد داشت، دور کنند. داستان کاهش وزن حنانه را از زبان مادرش و نظر متخصصان «سلامت» را درباره کاهش وزن او بخوانید.
شهرام بانکی
نرمش و ورزش از عادتهایی است که میتوان آموزش آن را از سنین نوزادی آغاز کرد. متخصصان طب فیزیکی و کارشناسان ورزشی آشنا کردن نوزادان با ورزش و نرمش را توصیه میکنند و در بسیاری از کشورها، ورزش و نرمش روزانه برای کودکان زیر 5 سال اجباری شده است. در این شماره شما را با برخی از تکنیکها و تمرینهای ورزشی ویژه گروه سنی 1 تا 7 ماه آشنا میکنیم. اگرچه نوزادان و نوپایان 1 تا 7 ماهه توانایی حرکت دادن عضلات بدن خود را ندارند، اما ناخودآگاه با کشیدن عضلات و نرمش اعضای بدنشان، احساس لذت میکنند. البته برخی نکتهها را باید قبل و هنگام ورزش نوزادان رعایت کرد؛ از جمله اینکه برای شروع ورزش باید از یک زیرانداز نرم و مناسب استفاده کرد؛ ورزش را باید روی زمین انجام داد و نوزادان را باید در شرایط روانی آرام و در محیطی ساکت و آرام ورزش یا ماساژ داد بهدلیل اینکه استرس از طریق دستان شما به بدن نوزاد منتقل میشود. دقت کنید که دمای اتاق با شرایط نوزاد متناسب باشد و به میزان کافی اکسیژن داشته باشد.4
گفت وگو با دکتر مجید سروری درباره تظاهرات پوستی بیماریهای کبد و دستگاه گوارش
دکتر هانیه زائررضایی
در دوران حکیم ابنسینا، پوست را مظهر سلامت افراد میدانستند و اغلب بیماریها را براساس تظاهرات و علائم پوستی آنها تشخیص میدادند. اگرچه امروزه برای تشخیص انواع بیماریها روشهای پیشرفته و قابل اعتمادی در دسترس است اما از اهمیت معاینههای پوستی و توجه به آنها ذرهای کاسته نشده است. درواقع، بررسی دقیق پوست از مهمترین بخشهای معاینه هر بیمار است حتی اگر هیچ شکایتی از تظاهرات پوستی خود نداشته و حتی متوجه آنها نشده باشد. تظاهرات پوستی بیماریهای مختلف بسیار متنوع هستند. با دکتر مجید سروری، متخصص داخلی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، درباره تظاهرات پوستی بیماریهای دستگاه گوارش و کبد گفتوگو کردهایم.
پرسشی از دکتر محمد علی نیلفروشزاده درباره یکی از تبلیغات جدید در حوزه پوست و زیبایی
سمیه مقصودعلی
به تازگی گروهی از محققان ژاپنی ادعا کردهاند ماءالشعیری تولید کردهاند که هر بطری آن حاوی 5 درصد الکل و 2 گرم کلاژن است و به رفع چین و چروک و افزایش خاصیت کشسانی پوست کمک میکند و باعث نرمی و لطافت پوست میشود. کلاژن نوعی پروتئین است که با افزایش سن از میزان آن کاسته میشود و عوارضی مانند شلی و چین و چروکهای پوستی به دنبال دارد. مصرف کلاژن خوراکی برای پیشگیری از پیری پوست، تئوری خوبی است که البته ژاپنیها با نوشیدنی جدید خود ابداعکننده آن نیستند. نکته مهم این است که الکل، قهوه و سیگار از جذب کلاژن میکاهند و تولید مشروبات غنیشده با کلاژن شاید بیشتر شعاری تبلیغاتی برای جذب مشتری باشد. به هر حال، به همین بهانه در «زیبایی» این هفته با دکتر محمدعلی نیلفروشزاده، متخصص پوست و رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلولهای بنیادی از تاثیر مکملهای خوراکی کلاژن بر جوانسازی پوست پرسیدیم.
نگاه متخصص تغذیه و رژیمدرمانی
دکتر سعید حسینی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
بررسیهای بسیاری نشان داده مصرف مکملهای ویتامینی که اکثر آنها آنتیاکسیدان هستند؛ مثل E، C،A در صورتی که از حد مجازی در بدن بالاتر روند، خاصیت مسمومیتزا دارند و با تاثیر منفی بر سیستم ایمنی میتواند قدرت دفاعی بدن را کاهش داده و عامل رشد و تکثیر سلولهای سرطانی باشد. وجود اکسیدانها تاحدی برای کارکرد سیستم دفاعی بدن لازم است.
مصرف آنتیاکسیدانها گرچه با خنثیسازی اثر رادیکالهای آزاد جلوی بسیاری بیماریها و صدمهها را میگیرد اما مصرف بیش از اندازه آن، روی عملکرد سیستم ایمنی اثر منفی میگذارد و میتواند احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد. بهتر است به جای مصرف مکملها اولا با اصلاح تغذیه و سبک زندگی جلوی ایجاد رادیکالهای آزاد را در بدن بگیریم و دوما از آنتیاکسیدانهای طبیعی که در میوه و سبزیجات تازه وجود دارد بهره ببریم.
مصرف خودسرانه و بالای مکملها بدون تجویز پزشک و بدون در نظر گرفتن سن و جنس توصیه نمیشود. در رابطه با مصرف مکمل کلاژن اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما بهتر است در این مورد نیز حد مجاز مصرف را رعایت کنید.
زندگی سالم/ دکتر حافظ باجُغلی روان پزشک و عضو کمیته بهداشت و سلامت جنسی انجمن روانپزشکان ایران
عشق سالمندی؛ تولدی دیگر
عشق در جوانی در اوج است، در میانسالی اندکی افت میکند و در سالمندی به اوج دیگری میرسد. نمودار عشق در گذر زمان دو قله دارد؛ جوانی و سالمندی. عشق در جوانی خوش است و شاید در سالمندی خوشتر! از آنجا که معتقدم ادبیات آیینه روانشناسی تاریخی ماست، از فرخیسیستانی شاهد میآورم که میگوید: «خوشا عاشقی خاصه وقت جوانی/ خوشا با پریچهرگان زندگانی» و از طرف دیگر حافظ میگوید: «گرچه پیرم تو شبی تنگ در آغوشم گیر/ تا سحرگه ز کنار تو جوان برخیزم.»
بدن موم گوش را برای به دام انداختن گرد و غبار و دیگر ذرات کوچک درست میکند و مانع رسیدن آنها به پرده گوش و آسیب یا ایجاد عفونت در آن میشود. این موم هم گوش را چرب میکند و هم خاصیت ضدباکتریایی دارد. موم در گوش همه ساخته میشود، ولی مقدار و نوع آن مانند صفاتی مثل رنگ مو و قد، ژنتیکی است. موم گوش خشک میشود و با گرد و غبار و چیزهایی که در خود به دام انداخته است، از گوش بیرون میآید. بیشتر اوقات موم گوش متعاقب جویدن یا حرکات دیگر فک در کانال گوش حرکت میکند و از گوش خارج میشود. موم در کانال گوشهایی که کوچک هستند یا شکل عجیبی دارند، به سختی حرکت میکند و باعث فشرده شدن موم میشود. افرادی که از گوشبند یا سمعک استفاده میکنند نیز دچار مشکل فشردگی موم گوش میشوند. بسیاری از افراد به تمیز کردن گوشها نیازی ندارند چون خودش تمیز میشود. استفاده از چیزهایی مانند گوشپاککن یا گیره سر، باعث تجمع موم و بسته شدن گوش میشود. این کار فقط موم گوش را بیشتر به داخل گوش میفرستد و ممکن است به گوش آسیب برساند. اگر این علائم را دارید، احتمالا موم گوش شما فشرده شده است: احساس پر بودن گوشها، درد گوش، مشکل در شنوایی و هر روز بدتر شدن، زنگ زدن گوش (وزوز گوش)، خارش گوش، ترشح از گوش، بو دادن گوش و سرگیجه.
اگر این علائم را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. البته عوامل دیگری هم ممکن است این علائم را ایجاد کنند پس قبل از شروع درمانهای خانگی، باید مطمئن باشید این علائم در اثر فشرده شدن موم گوش ایجاد شدهاند. اول باید گوش خود را به یک پزشک یا شنواییسنج نشان دهید تا با اتوسکوپ درون آن را ببیند و بگوید که آیا فشردگی موم باعث گرفتگی گوش شده است یا نه. پزشک ممکن است این موم را در مطب و به وسیله مکش، شستشو یا دستگاهی به نام کورت، تمیز کند یا ممکن است پزشک از شما بخواهد در خانه قبل از بیرون کشیدن موم، از محصولات نرمکننده گوش استفاده کنید.
برای تمیز کردن گوشها در خانه باید مومهایی که میبینید، با پارچه تمیز کنید. محلول سرومنولیتیک (محلولهای حلکننده موم) را در کانال گوش بریزید. این محلول حاوی روغن معدنی، روغن بچه، گلیسیرین، قطره گوش آباکسیژنه، هیدروژن پراکسید و محلول نمکی است. اگر موم با این محلول خارج نشد، میتوانید گوش را شستشو دهید. بعد از حل شدن موم با محلول، با استفاده از یک سرنگ گوش را با آب یا محلول نمکی شستشو دهید. از دستگاههای مکشی که تبلیغات آنها را در تلویزیون دیدهاید، استفاده نکنید. آنها برای همه موثر نیستند و استفاده از آنها توصیه نمیشود. برای اینکه از فشرده شدن موم گوش جلوگیری کنید، هر چیزی را برای تمیز کردن داخل گوش نکنید. از گوش پاککن فقط برای تمیز کردن بیرون گوش استفاده کنید. اگر مشکل حادی با موم گوش دارید و باید بیش از یکبار در سال آن را خارج کنید، از پزشک بخواهید بهترین راه را نشانتان بدهد.
منبع: Deafness
دکتر مصطفی معین در همایش روز جهانی آسم:
یکسوم بچههای تهران آسم دارند!
این روزها آلودگی هوا را متهم ردیف اول بسیاری از بیماریها میدانند. در کشور ما علاوه بر تهران، آسمان سایر شهرهای بزرگ ارمغانی جز ذرات معلق و آلایندههای خطرناک ندارد. در این بین کودکان و سالمندان آسیبپذیرترند و موضوع مهم این است که کودکانی که در کلانشهرها به دنیا میآیند با چه بیماریهایی مواجه هستند؟
بیماریهای تنفسی، سوانح و حوادث ترافیکی و سوانح داخل منزل برای کودکان در شهرهای بزرگ بیشتر اتفاق میافتد. دکتر حامد برکاتی، رئیس اداره کودکان وزارت بهداشت در گفتوگو با «سلامت» با بیان این مطلب توضیح میدهد: «بیماریهای غیرواگیر در کودکان به دلیل شیوه زندگی در کلانشهرها بیشتر بروز پیدا میکند و کودکانی که در کلانشهرها زندگی میکنند، فرصتهای تجربه محیط را برای تکامل بیشتر، کمتر پیدا میکنند و بیشتر در معرض محرکهای بیماریزا هستند. از طرف دیگر، به دلیل گرفتاریهای والدین، فرصت تعامل محیط و با بچههای دیگر را کمتر پیدا میکنند و بیشتر در محیط خانه و آپارتمان هستند که این قضیه خود زمینهساز ابتلا به بسیاری از بیماریهای غیرواگیر خواهد بود.»
دکتر محمدرضا خدایی
روانپزشک، عضو هیات علمی دانشگاه علمپزشکی بهزیستی و توانبخشی
در آستانه روز بزرگی هستیم، روز مبعث، روزی که پیامبری مهربان برای راهنمایی انسانها برگزیده میشود. در این روز اغلب مسلمانان در گوشه و کنار دنیا مراسمی شاد و معنوی برگزار میکنند؛ شادی و شعفی که هر انسان اجتماعیای به آن نیاز دارد. شادی، یعنی فرد احساس رضایتمندی درون پیدا کند و آن احساس را به عمل تبدیل کند؛ مثلا بخندد، پایکوبی کند یا رفتاری و کلامی آن را بروز دهد. این کارها باعث انبساطخاطر، نشاط و افزایش انرژی انسان میشود. اصلا انسان اجتماعی به این زنده است که هیجانهای مثبت داشته باشد و با این هیجانهاست که امید و انگیزه در وجودش زنده میشود و احساس زنده بودن میکند و در نتیجه انرژیهایش به سمت پویایی میرود. این نتایج شادیهای فردی است؛ حالا اگر همین شادی جمعی بشود، تاثیر بیشتر و متفاوتتری خواهد داشت.