پرسش: آیا خوردن میوه چند دقیقه بعد از صرف غذا، اختلالی در هضم غذای خوردهشده ایجاد میکند؟
پاسخ: دکتر شهرام آگاه، فوق تخصص گوارش و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
خوردن میوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا روند تخلیه محتویات معده را کند میکند. در نتیجه هضم غذا در معده طولانی میشود. این نکته در ماه مبارک رمضان بیشتر اهمیت دارد و برای اینکه افراد روزهدار دیرتر گرسنه شوند و غذا مدت بیشتری در معدهشان باقی بماند، بهتر است همراه با غذایشان میوه و سبزی مصرف کنند اما این کار در ماههای دیگر توصیه نمیشود. از طرفی، غذایی که با میوه خورده میشود، جذب ویتامینهای میوه را مختل میکند بنابراین بهتر است همه افراد بهخصوص کسانی که سوءهاضمه دارند، بین مصرف غذا و مصرف میوه یکی دو ساعتی فاصله بگذارند.
گوجه سبز چه خواصی دارد و چه کسانی باید در مصرف آن احتیاط را رعایت کنند؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
ویتامین C تنها ماده مشترک بین تمام میوه هاست. گوجه سبز هم منبع خوبی از ویتامینC، فیبر و پتاسیم است اما به طورکلی میوههای کال از جمله گوجه سبز ارزش غذایی چندانی نسبت به میوه های رسیده فصل ندارند زیرا قند و املاح میوه های کال به خوبی قابلجذب نیست بنابراین میوه های کال را بهعنوان یک میوه فانتزی میشناسیم که میتوان هر از چند گاهی مقداری از آنها استفاده کرد.
زیاده روی در مصرف میوه های کال ب هخصوص در کسانی که مشکلات گوارشی دارند، به هیچ وجه توصیه نمی شود.
مشکل مهم مصرف برخی میوه ها از جمله میوه های کال مثل گوجه سبز، چقاله بادام و...، خوردن آنها با مقدار زیادی نمک است. این عادت خوبی نیست، زیرا اغلب میوه ها سدیم ندارند بنابراین وقتی به آنها نمک می زنید، تعادل سدیم و پتاسیم خون را به هم می ریزید و احتمال ابتلا به فشارخون بالا، دیابت، چاقی و... افزایش می یابد. سعی کنید تا حد امکان ترکیب میوه ها را با افزودن نمک بهم نزنید.
پرسش: توت سفید از نظر موادمغذی و خواص، با توت های دیگر چه فرقی دارد؟ برای چه کسی خوردن این میوه مناسب است و به چه کسی توصیه نمی شود؟
پاسخ دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران:
خواص تغذیه ای توت سفید با سایر توتها تقریبا یکسان است اما با توجه به اینکه رنگدانه میوه ها بیشتر حاوی ترکیبهای فلاونوییدی هستند و ترکیبهای آنتیاکسیدانی قابلتوجهی هم دارند، ترکیبهای آنتیاکسیدانی توت سیاه و سایر توت های رنگی بسیار بیشتر از توت سفید است.
نکته مهم این است که قندهای ساده موجود در توت سفید کاملا رسیده، بسیار زیاد است. توت سفید را ترجیحا با معده خالی مصرف نکنید. بهترین زمان مصرف میوه های شیرین بعد از غذاست.
ضمن اینکه کل مقدار دریافتی میوه های شیرین بهدلیل فروکتوز یا قند ساده بالایی که دارند، باید حساب شده و معین باشد تا بیش از نیاز مصرف نشوند.
افرادی که مشکل اضافه وزن و چاقی دارند یا دچار قندخون بالا هستند، باید در مصرف میوه های شیرین احتیاط کنند. سایر افرادی که مشکلات متابولیک ندارند، می توانند میوه های شیرین مانند خرما، توت، کشمش و ...را به مقدار کم پس از صرف غذای اصلی یا میان وعده میل کنند.
علاوه بر اینها، هیچگاه شیرینی ها و میوه های شیرین را با معده خالی و در حالی که گرسنه هستید، مصرف نکنید زیرا در این شرایط سرعت افزایش قندخون بسیار بالا می رود و پاسخ طبیعی بدن، ترشح مقدار زیادی انسولین است. این حالت باعث می شود بروز احساس گرسنگی به دفعات بیشتر شود و روی دریافت بیش از حد غذا در طولانی مدت اثر بگذارد.
هفته نامه سلامت-شماره525- صفحه با خوانندگان
پرسش: آیا خوردن روغنی که در کنسروهای تن ماهی وجود دارد، برای کسانی که به کلسترول بالا مبتلا هستند، مضر است؟ در میان میوه های تابستانی، کدام یک به کاهش سطح کسترول خون کمک می کند؟
پاسخ دکتر میترا زراتی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران:
روغنی که در کنسروهای ماهی وجود دارد، روغن ماهی نیست بلکه روغن گیاهی مثل روغن سویا، آفتابگردان و ... است. درست است که روغن های گیاهی کلسترول ندارند اما مصرف زیاد آنها توصیه نمی شود زیرا چاقی به هر دلیلی می تواند کلسترول خون را افزایش دهد. اگر کلسترول بالایی دارید، باید دریافت چربیها را در تمام خوراکیهایی که مصرف می کنید، کاهش دهید. تمام میوه ها حاوی فیبر هستند. فیبر با اسیدهای صفراوی پیوند تشکیل میدهد و باعث میشود کبد از کلسترول خون برداشت کند و اسید صفراوی بیشتری بسازد بنابراین تمام فیبرها می توانند کلسترول خون را کاهش دهند اما فراموش نکنید برخی میوه های تابستانی به دلیل شیرینی بسیار بالایی که دارند، نباید بیش از اندازه تعیینشده مصرف شوند زیرا قند زیاد میوه ها هم میتواند باعث اضافه وزن و چاقی شود و چاقی یکی از دلایل افزایش میزان چربی های خون است بنابراین در مصرف میوه های تابستانی و بسیار شیرین زیادهروی نکنید.
پرسش: آیا مصرف زیاد قهوه یعنی 3 تا 4 فنجان در روز، باعث افزایش کلسترول خون میشود؟ مصرف چه سبزی هایی به پایین آمدن کلسترول کمک میکند؟
پاسخ دکتر سیدعلی کشاورز، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علومپزشکی تهران:
مصرف زیاد قهوه تاثیری در افزایش کلسترول خون ندارد. بهطور کلی مصرف حبوبات به دلیل فیبرهای محلولی که در خود دارند و همه فیبرهایی که در سبزی و میوه ها از جمله سیب به علت داشتن پکتین، میوه انار و... یافت میشوند، جذب کلسترول در بدن را کاهش میدهند.
آیا گلابی و توت فرنگی هایی که این روزها در بازار هستند، دارای سموم فراوانی اند و افراد آسیب پذیر مانند کودکان، سالمندان و خانم های باردار باید از خوردن آنها اجتناب کنند؟
پاسخ دکتر عباس یداللهی، متخصص بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس:
در مورد گلابیها نمیتوان با یقین گفت دارای سموم هستند و خوردن این میوه معمولا مشکلی نخواهد داشت اما متاسفانه این موضوع در مورد توتفرنگیها صادق است. از آنجا که توت فرنگی عمر کوتاهی دارد و میوه بسیار حساسی است، برداشت آن تکنولوژی خاصی دارد به نام پرکولینگ یا پیشسرد کردن که این تکنولوژی در ایران وجود ندارد. در واقع توت فرنگی میوهای است که فقط باید یکبار آن هم زمان خوردنش با دست تماس داشته باشد است. در کشورهای خارجی، توت فرنگی بدون دخالت دست و با قیچی چیده و بلافاصله وارد دستگاهی می شود که آن را تا حدود 3درجه سرد میکند. با این کار تنفس میوه کم میشود و ماندگاری بیشتری دارد. در ایران توت فرنگیها با دست چیده میشوند و برای اینکه تا زمان عرضه به مشتری آسیب نبینند به آنها سم زیادی می زنند. نظارتی هم در این زمینه انجام نمی شود. بدتر اینکه این سم با شستشو از بین نمیرود و بهراحتی با خوردن وارد بدن انسان میشود. طبیعتا خوردن سم برای کودکان، زنان باردار و سایر افراد جامعه مضر خواهد بود. البته توتفرنگی خوب و بدون مشکل هم در بازار یافت میشود ولی تشخیص آنها با انواع آلوده به سمشان مشکل است بنابراین توصیه بر این است که تا حد امکان توت فرنگی نخورید یا خودتان نشاء آن را در گلدان یا باغچه خانه تان بکارید و مصرف کنید.