زندگی سالم
دکتر حافظ باجُغلی
روانپزشک و عضو کمیته بهداشت و سلامت جنسی انجمن روان‌پزشکان ایران
آنها که سلامت‌نگر هستند، عشق‌های بهتری را تجربه می‌کنند. ارتباط سلامت‌نگری با عشق از دو رویکرد قابل‌بررسی است:
1- افراد سلامت‌نگر جذاب‌تر هستند: آنهایی که به تغذیه خود اهمیت می‌دهند یا پاکیزگی محیط‌زیست برایشان مهم است، در نظر جنس مخالف جذاب‌ترند. این سلامت‌نگری نشانه‌ای از تعهد است. من باید انسان متعهد و همچنین آینده‌نگری باشم که تغذیه، سلامت و محیط‌زیست برایم مهم باشد. شاید یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های معشوق برای یک رابطه درازمدت احساس تعهد باشد. البته معیارهای جذابیت برای رابطه‌های کوتاه‌مدت با درازمدت متفاوت است. سلامت‌نگری و تعهد از معیارهای جذابیت برای رابطه‌های جدی و درازمدت هستند بنابراین کسی که معشوق را به فست‌فود دعوت کند، برای یک رابطه گذرا و کوتاه‌مدت جذاب است و آنکه به آبمیوه طبیعی دعوت کند، به‌عنوان یک معشوق جدی و متعهد جذابیت بیشتری دارد. از دیدگاه روان‌شناسی تکاملی، عشق یک سرمایه‌گذاری عاطفی، جدی و طولانی‌مدت است و آنهایی که نشان بدهند زندگی را جدی می‌گیرند و هدف‌های درازمدت دارند، افراد جذاب‌تری هستند. سلامت‌نگری یکی از این نشانه‌هاست.
2- سلامت‌نگری به حوزه شخصی محدود نمی‌شود و ابعاد اجتماعی دارد: برای آنهایی که سلامت‌نگر هستند، سلامت همه انسان‌ها، سلامت آیندگان که هنوز به دنیا نیامده‌اند، محیط‌زیست، سلامت حیوانات، سلامت روان جامعه و... مهم است. این افراد عاشق مردم و طبیعت هستند. به تعبیر سعدی، به همه عالم عاشقند. آنها که وجودشان پر از کیمیای عشق است و هیجان کمک به انسان‌ها و بهینه کردن وضع موجود را دارند و بدون سوگیری و قضاوت به همه انسان‌ها همان‌طور که هستند عشق می‌ورزند، آمادگی بیشتری برای یک عشق کامروای فردی دارند. من همیشه معتقدم بهترین راه برای اینکه پیش‌بینی کنید احساس عاشقانه معشوقتان به شما ماندگار است یا نه، این است که به احساس‌ها و برخوردهایش با دیگران توجه کنید. اگر برای معشوق شما درد و رنج دیگران مهم است، توانایی همدلی با انسان‌ها را دارد، از کمک به دیگران لذت می‌برد و در یک کلمه «مهربان» است، تا حد زیادی خیالتان راحت باشد که احساس عاشقانه‌اش به شما هم ماندگار است. کسی می‌تواند به انسانی دیگر عشق بورزد که وجودش پر از شور عشق به مردم، طبیعت، حیوان‌ها و محیط‌زیست باشد. با این تعریف گسترده از سلامت اگر بگوییم یکی از مهم‌ترین ویژگی افرادی که عشق کامروا دارند سلامت‌نگری است، حرف اشتباهی نزده‌ایم. برای اینکه فرزندانتان عشق‌های بهتری را تجربه کنند، از همان کودکی سلامت‌نگری را به آنها بیاموزید.
پرسش: دختری 5 ساله دارم که به دلیل مشکلات و تشنجی که همسرم در خانه ایجاد کرده، پرخاشگر و عصبی شده است. در حال حاضر پدرش خانه را ترک کرده و رفته است. چطور می توانم به دخترم کمک کنم؟
پاسخ دکتر میترا حکیم‌شوشتری، فوق تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران:
برای حل این مشکل حتما باید به روانپزشک کودک مراجعه کنید زیرا پرسش‌های زیادی هست که باید به آنها پاسخ بدهید.
مثلا اینکه چرا پدر خانه را ترک کرده؟ در آن زمان کودک چند سال داشته؟ چه مشکلی باعث این جدایی شده؟ نقش شما در این بین چه بوده؟ آیا دعواها و بحث‌ها در حضور کودک انجام شده؟
و... قطعا در هر دعوایی هر دو طرف مقصرند. شاید شما سهم خود را در این مشکل نادیده می‌گیرید یا طوری با کودکتان رفتار کرده‌‌‌اید که او را عصبی و پرخاشگر کرده است.
پاسخ‌های متفاوت به هر یک از این پرسش‌ها راهکارهای متفاوتی دارد. آنچه در اینجا می‌توان توصیه کرد، این است که دائم به او نگویید: «پدرت ما را رها کرد و رفت» این جمله به کودک حس ناامنی می‌دهد.
کودکان حق دارند حس کنند پدر و مادرشان آنها را دوست دارند، حتی اگر بدترین آدم‌های دنیا باشند.
باید به کودک القا کنید پدر هر جای دنیا که باشد، حتما همیشه به تو فکر می‌کند و دوستت دارد چون فرزند او هستی.
ضمن اینکه در کنار گفتن این جمله‌ها و احساس امنیت در کودک، نباید وی را در معرض دعواها، تنش‌ها و مسائل قانونی قرار داد تا شاهد مشکلات، دعواها و برخوردهای بدتان نباشد، دچار تناقض و احساس خطر نشود و اضطراب در او شکل نگیرد.
همه اینها در طولانی‌مدت مشکلاتی در روحیه و رفتار کودک ایجاد می‌کند که بعد به سختی قابل درمان خواهد بود.
نکته دیگر، حفظ ارتباط با خانواده‌های هر دو طرف است. اگر همسرتان شما را ترک کرده قطعا خواهر، برادر، مادر و پدری دارد. در این صورت کودکتان را نزد آنها ببرید زیرا حتی اگر آنها با شما خوب نباشند، فرزندتان را دوست خواهند داشت و به او محبت خواهند کرد. در این صورت می‌توان میزان آسیب‌ها را کم کرد اما همان‌طور که اشاره شد، برای حل بهتر این مساله حتما باید با مراجعه حضوری از یک روان‌شناس یا روانپزشک کودک کمک بگیرید.
پرسش: به نظر شما مصرف شیر استریلیزه بهتر است یا شیر پاستوریزه؟ می گویند شیرها وقتی استریل می‌شوند بیشتر ارزش غذاییشان را از دست می‌دهند زیرا حرارت بیشتری می بینند. آیا این موضوع صحت دارد؟
پاسخ دکتر سیدامیر مرتضویان، متخصص صنایع غذایی و دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی:
این باور کاملا نادرست و اتفاقا برعکس است؛ شیر استریل شیری است که طی 2 تا 4 ثانیه 145 درجه سانتیگراد حرارت می بیند. در نتیجه در مدت بسیار کوتاهی بدون اینکه ترکیب‌های تغذیه ای شیر آسیب چندانی ببینند تمام میکروب های زنده موجود در آن از بین می روند.
همین علت هم عامل ماندگاری بلندمدت شیرهای استریل است و می‌توان آنها را تا زمانی که درشان باز نشده است، تا 6 ماه خارج از یخچال نگهداری کرد.
در واقع این یک قانون است که هر گاه دما بالا و زمان دمادهی بسیار کوتاه باشد، میکروبها کامل از بین میروند اما ترکیب‌های تغذیه ای تا حد زیادی حفظ می شوند.
در این صورت میزان افت ویتامین ها در شرایط خوب استریل و به شرط اینکه روش استریل کردن استاندارد و همه دستگاهها تنظیم باشند، بیشتر از 15 تا 20درصد نخواهد بود.
در حالی که در شیر پاستوریزه با توجه به پاستوریزاسیونی که در حال حاضر بیشتر واحدهای تولیدی در کشور انجام می دهند، میزان آسیب دیدن ترکیب‌های تغذیه ای شیر بیش از این است.
بد نیست بدانید دما و زمان استاندارد برای پاستوریزاسیون 72 درجه سانتیگراد در 15 ثانیه است اما متاسفانه در برخی از واحدهای تولیدی، دمایی حدود 85 درجه سانتیگراد در زمانی حدود چند دقیقه به شیر داده می شود.
ضمن اینکه بار میکروبی شیر پاستوریزه بالاتر از شیر استریلی است که هیچ میکروب زنده ای در خود ندارد.
با این حال شیر پاستوریزهای که با روش استاندارد پاستوریزه شده باشد، از شیر استریل بهتر است اما مصرف کننده نمیداند که آیا شیر پاستوریزهای که در فروشگاه عرضه می‌شود واقعا این مشخصات را دارد یا نه.
نتیجه اینکه شیر استریل خوب، شیر بدی نیست و از شیر پاستوریزه بد، بهتر است.
پرسش: لطفا توضیح دهید چطور جوجه طی 45 روز 3 کیلوگرم می شود؟
پاسخ دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی:
در مورد جوجه‌هایی که زود بزرگ و به مرغ تبدیل می‌شوند، چند نکته وجود دارد.
مهم‌ترین دلیل این مساله اصلاح نژادی است که روی مرغ‌ها انجام شده. با این اصلاحات مرغ هر چه می‌خورد به گوشت تبدیل می‌شود و به اصطلاح ضریب تبدیل خوبی دارد و قسمت زیادی از غذایی که می‌خورد، به عضله تبدیل می‌شود.در حال حاضر بیش از 80-70 درصد مرغداری‌های صنعتی ایران از این نژاد پرورش می‌دهند.
نکته بعدی، تغذیه اصولی و علمی مرغ‌هاست. در رژیم غذایی انسان‌ها معمولا مقدار چربی، کربوهیدرات، پروتئین و انرژی غذا تعیین و برنامه غذایی براساس آنها تنظیم می‌شود ولی در رژیم غذایی مرغ‌ها علاوه بر تنظیم 4 مورد فوق، میزان اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز تنظیم و مشخص می‌شود.
مقدار غذای کمتر یا بیشتر از میزان مشخص شده از نظر اقتصادی برای تولیدکننده مقرون به صرفه نیست بنابراین مرغ‌ها در حالت مطلوب تغذیه‌ای نگهداری می‌شوند تا با میزان مناسبی غذا، رشد حداکثری داشته باشند.
قسمتی از کار هم به مباحث مدیریتی مربوط می‌شود. مثلا با مدیریت نور مرغداری و روشن نگه‌داشتن 23 ساعته چراغ‌ها در سالنی که پنجره ندارد، مرغ‌ها را فعال نگه می‌دارند. در چنین شرایطی مرغ‌ها در تمام 23 ساعت مشغول خوردن غذا هستند. در کنار مدیریت نور، رعایت مسائل بهداشتی، واکسیناسیون، فضا و هوای مناسب و... نیز مهم هستند. در شرایط بهینه یک جوجه صنعتی در مدت 45 روز به وزن مناسب و خوبی می‌رسد و برای کشتار آماده می‌شود.
------------------------
نقد/حداقل این بخش با حقوق حیوانات سازگار نیست: با مدیریت نور مرغداری و روشن نگه‌داشتن 23 ساعته چراغ‌ها در سالنی که پنجره ندارد، مرغ‌ها را فعال نگه می‌دارند. در چنین شرایطی مرغ‌ها در تمام 23 ساعت مشغول خوردن غذا هستند.
کارشناسان «سلامت» از نقش آب در زیبایی می‌گویند
الهه رضاییان
سمیه مقصودعلی
حتما شما هم بارها از زبان کارشناسان سلامت و پزشکان مختلف شنیده‌اید که باید دست‌کم روزی 8 لیوان آب بنوشید تا سلامت بدنتان را تضمین کنید؛ اما آیا می‌دانید کیفیت این آب چگونه باید باشد؟ آیا همین آب لوله‌کشی با درجه سختی‌ای که دارد و حرف و حدیث‌هایی که گاه در موردش می‌شنویم، خوب است؟ از آنجا که سلامت پوست به‌عنوان یکی از ارگان‌های مهم بدن در گرو نوشیدن آب سالم است، پرونده «پوست، مو و زیبایی» این هفته را اختصاص داده‌ایم به این موضوع. با ما همراه شوید.
توصیه‌ها و هشدارهای دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده متخصص پوست
پوستتان را با آب قلیایی بشویید
در گفت‌وگو با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست و رئیس مرکز تحقیقات سلول‌های بنیادی، سعی کرده‌ایم به پاسخ این پرسش برسیم که آیا صرفا رطوبت‌رسانی به پوست و مو اهمیت دارد یا اینکه نوع آبی که استفاده می‌کنیم هم مهم است.
به هر حال در بسیاری از مناطق تهران و ایران، آبی که در دسترس مردم است، ممکن است املاحی داشته باشد که به کمک دستگاه‌های تصفیه بتوان آنها را صاف‌تر و سالم‌تر کرد. ولی آیا این کار برای پوست ما هم سودی دارد؟ پاسخ این پرسش را در این گفت‌وگو خواهید گرفت.
به بهانه رواج استفاده از کوله‌پشتی در میان اهل درس و سیاست
حمید مهدوی‌محتشم
عضو انجمن طب ورزش و بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
استفاده از کوله‌پشتی در میان مقامات سیاسی، آن هم در یک دیدار رسمی، چندان متداول نبوده ولی به‌دلیل راحتی حمل گویا کم‌کم دارد در میان آنها نیز متداول می‌شود. یکی از دیدارهایی که در هفته آخر تیر ماه خبرساز شد، دیدار ایو رسیه، قائم‌مقام وزیر خارجه سوئیس با دکتر علی‌اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. بسیاری از خبرگزاری‌ها در توضیح این خبر نوشتند: «او در حالی در این دیدار حاضر شد که یک کوله‌پشتی و چفیه به همراه داشت. پیش از این نیز چند تن از مقامات غربی در دیدار با دکتر علی لاریجانی با شکل و شمایلی مشابه با وی دیدار کردند...» از سیاستمداران کوله‌پشتی‌به‌دوش که بگذریم، بسیاری از دانشآموزان نیز از این وسیله برای حمل لوازم‌التحریر خود استفاده می‌کنند. اما از آنجا که دانشآموزان در شرایط بلوغ اسکلتی هستند، متخصصان همواره بر انتخاب لوازم استاندارد و متناسب با جثه دانشآموزان تاکید دارند، چراکه لوازم نامناسب می‌تواند آسیب‌های جدی به ستون فقرات و اندام فوقانی دانشآموزان وارد کند. علاوه بر انتخاب کیف یا کوله‌پشتی مناسب، کودک باید بیاموزد که چگونه آن را حمل کند. در صورتی که حمل کیف با یک دست یا یک طرف بدن عادت شود، ممکن است انحراف تدریجی ستون فقرات، افتادگی شانه و عوارضی از این قبیل را به دنبال داشته باشد. در «سبک زندگی» این هفته، شرایط حمل مناسب کوله‌پشتی و حرکات اصلاحی برای پیشگیری از تغییر شکل بدن بر اثر حمل نادرست کوله‌پشتی را مرور می‌کنیم.
از کرامات شیخ ما این است (2)
دکتر زهرا عبدالهی، متخصص تغذیه و رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت
در این مطلب سعی می‌کنم دو نمونه از ادعاهای غیرعلمی را که این روزها از قول یک به‌اصطلاح کارشناس نقل شده و در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و کم‌کم شکل شایعه به خود می‌گیرد، بازگو کنم و خطاهایش را گوشزد نمایم.
Q ادعای اول: ایشان می‌گویند نمک یددار تصفیه‌شده هیچ فایده‌ای برای بدن ندارد، چون در فرآیند تصفیه همه املاح مورد نیاز بدن از بین می‌رود و فقط ید آن باقی می‌ماند در حالی که نمک دریا طبیعی و غیر از ید دارای پتاسیم، منیزیم و کلسیم است که همگی ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن هستند ولی ید اضافی در نمک‌های تصفیه‌شده سرطان‌زاست!
ریشه‌‌های خشم و اهمیت کنترل خشم از منظر جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، طب اورژانس و حقوق
پرنیان پناهی
چندی پیش شاهد نزاع خیابانی بین دو جوان بودم، آن دو بی‌پروا ضربههایی روی سر و بدن یکدیگر وارد می‌کردند و به شکم هم لگد می‌زدند. جنگ بین آنها برابر بود ولی ناگهان یکی از آنها با سر محکم به جدول کنار خیابان برخورد کرد و دیگر تکانی نخورد. نمی‌دانم چه بر سر مصدوم آمد ولی بدن بی‌حرکت، چشم‌های نیمه‌باز با مردمک گم شده، حکایت از یک آسیب جدی داشت. ضارب به ظاهر پیروز هم به سرعت صحنه را ترک کرد و متواری شد اما اینکه تا کی متواری خواهد ماند، خدا می‌داند. همه ما می‌دانیم دست قانون بلند است و فرد خاطی دیر یا زود به چنگ آن می‌افتد، همه ما با مفهوم جرم و تا حدودی مجازات‌های مربوط به آن آشنا هستیم اما چرا در این دام گرفتار می‌شویم؟
واقعیت این است که شاکی و متهم هر دو بازنده‌اند. اگر شاکی هستیم، صدمه مالی یا جسمی خورده‌ایم، استرس زیادی را تحمل کرده‌ایم و زمان زیادی برای تردد در کلانتری و دادگاه از دست داده‌ایم و اگر متهم، باید مجازات شویم. در هر دو صورت روزهای زیبای زندگی به کاممان حرام شده. در این مطلب روی سخن ما بیشتر با افرادی است که نزاع را ساده می‌پندارند و با انجام یک حرکت اشتباه آن هم ظرف مدت فقط چند دقیقه، گروه کثیری از ماموران پلیس، دستگاه قضایی و چند خانواده را وارد چرخه‌ای بسیار استرس‌زا، پرهزینه و وقت‌گیر می‌کنند.
زهراسادات صفوی
درگیری با خودت و با حس‌‌هایی که می‌شناسی و نمی‌شناسی‌شان؛ دلسردی و پوچی آزارت می‌دهد. انگیزه‌ای نداری و نمی‌دانی چه کنی تا حال بهتری داشته باشی و تغییری در روال زندگی‌ات ایجاد شود. به هر طرف نگاه می‌کنی، زیبایی نمی‌بینی و از هیچ چیز لذتی نمی‌بری. حس پوچی گاهی آنقدر می‌ماند که کلافه و سردرگمت می‌کند و به دنبال راه نجات پیدا کردن از آن، به هر دری می‌زنی.
این حس‌ها برایت آشنا نیست؟ در سال، ماه و حتی هفته چند بار سراغت می‌آید؟ راهی برای خلاصی از آنها پیدا کرده‌ای؟ همه ما با این حس‌ها دست به گریبان بوده‌ایم و با آنها جنگیده‌ایم؛ نبردی نابرابر که معمولا هم در آن شکست می‌خوریم چون راه چاره را نمی‌دانیم، چون بیشترمان برای رفع کلافگی فقط به این فکر می‌کنیم که برای خودمان چه کنیم تا حالمان بهتر شود اما این راه‌حل نیست. اگر مرغ ذهن را فقط تا کمی دورتر پرواز دهیم، به راه‌حلی می‌رسیم که زیباتر است؛ برای دیگران چه کنیم تا حالمان بهتر شود؛ چه آنهایی که می‌شناسیم و چه آنهایی که نمی‌شناسیم و از طریقی در جریان حال و روزشان قرار می‌گیریم. باورت بشود یا نشود، اگر قدمی برای بهتر شدن حالی برداری تا روزگاری بهتر شود، روزگارت را خوب می‌کند؛ نه فقط این روزهایت حتی روزهایی که در پیش داری و فرصتی برای عمل نیست. وقتی که دیگر در این دنیا نیستی و دعایی به آسمان برایت به ارمغان می‌آید. حتی فکر کمک به دیگران و بهتر کردن حالشان، انگیزه می‌دهد و انرژی‌ای برای ادامه دادن و رها شدن از زنجیرهای پوچی و دلسردی، زنجیرهایی که حتی می‌تواند تو را چنان تا ناکجاآباد ببرد که نفهمی چطور رفته‌ای. اگر هوای بهتر شدن حال و روزگار در سر داری، گوی و میدان عمل آماده است؛ بسم‌ا...!
دکتر فربد فدائی
روانپزشک، مدیرگروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
هر دگرگونی یا تغییر در زندگی که مستلزم سازگاری باشد، می‌تواند باعث احساس فشار روانی یا استرس شود. به عامل ایجادکننده فشار روانی نیز استرسور می‌گویند. برخی دگرگونی‌ها جزئی است و نیاز به سازگاری عمده‌ای ندارد، برای نمونه، نرسیدن به موقع به محل کار اما برخی دگرگونی‌ها عمده است و نیاز به کوشش زیاد برای سازگاری و تعادل دوباره در زندگی دارد مانند طلاق. البته دگرگونی‌های مثبت هم می‌تواند باعث فشار روانی شود، برای نمونه، تولد فرزند. استرسور می‌تواند:
1)جنبه زیست‌شناختی و مادی داشته باشد؛ برای نمونه، سرما یا گرمای شدید، سروصدای زیاد.
2)جنبه روانی داشته باشد؛ برای نمونه، بی‌محبتی از سوی پدر و مادر یا از دست رفتن یک رابطه عاطفی.
3)استرسور می‌تواند جنبه اجتماعی داشته باشد؛ برای نمونه، تبعیض، فقر، جنگ. واکنش افراد به دگرگونی‌ها با توجه به ویژگی‌های زیستی- روانی- اجتماعی و روحانی آنها متفاوت است. ایمان به خداوند، داشتن روحیه مثبت و برخورداری از حمایت خانوادگی و اجتماعی باعث کاهش استرس در مواجهه با دگرگونی‌ها و حوادث می‌شود. افرادی که از روش‌های کارآمد برای مقابله با استرسورها استفاده می‌کنند، می‌توانند دگرگونی‌های شدید را نیز با سهولت پشت سر بگذارند اما کسانی که واکنش‌های ناکارآمد و حتی مضر دارند در برابر دگرگونی‌های کوچک هم درمانده می‌شوند. دو نوع روش رویارویی عمده در برابر استرسورها وجود دارد؛ یکی روش‌های هیجان‌مدار و دیگری روش‌های مساله‌مدار.
در روش‌های هیجان‌مدار، هدف آرام‌سازی و کسب آرامشی است که دگرگونی آن را به هم زده است. گفت‌وگو با اطرافیان، دادن دلداری به خود و ذکر خداوند باعث می‌شود که فرد از هیجان‌های منفی که هنگام روی دادن استرسور احساس می‌کند، رها شود. سپس می‌تواند از روش‌های مساله‌مدار استفاده کند از جمله، ارزیابی کلی دگرگونی یا حادثه، کوشش برای تعریف رویداد، بررسی راه‌حل‌های گوناگون حل مساله، برنامه‌ریزی، یاری گرفتن از دیگران، گزینش بهترین راه‌حل و سپس اجرای آن. شاید راه‌حل انتخابی به نتیجه دلخواه منتهی نشود. در آن صورت گزینش راه‌حل دیگر، باید مورد نظر باشد و ختم کلام با حافظ که می‌فرماید: «گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد ناپدید/ هیچ راهی نیست کان را نیست پایان غم مخور»
