استفاده از مکمل‌های ورزشی میان ورزشکاران چه حرفهای و چه نیمه‌حرفه‌ای رایج است و اکثرا برای بالا بردن توان بدنی و افزایش طول مدت تمرینات از این مواد که به شکل نوشیدنی عرضه می‌شود، استفاده می‌کنند. ترکیب‌های مکمل‌های ورزشی متفاوت است اما بیشتر این نوشیدنی‌ها حاوی کربوهیدرات و مواد شیرین‌کننده و طعم‌دهنده هستند. ورزشکاران معمولا هر 15 دقیقه یکبار جرعه‌ای از این مکمل‌ها را می‌نوشند و طبیعی است که مواد روی مینای دندان رسوب کند. به دلیل مشغله و تمریناتی که ورزشکاران دارند، معمولا فراموش می‌کنند مسواک بزنند. این موضوع به سادگی می‌تواند احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان را در آنها افزایش دهد.
نکته دیگری که نباید فراموش کرد، تاثیر منفی استرس بر دندان ورزشکاران است. دوندگان و وزنه‌برداران حین مسابقات یا تمرینات ورزشی معمولا دندان‌ها را روی هم فشار می‌دهند و این کار زمینه‌ساز بروز ترک‌هایی روی مینای دندان یا گاز گرفتن زبان و لب می‌شود. حتی محافظ‌های دندانی که ورزشکاران استفاده می‌کنند گاهی محیط مناسبی برای رشد میکروب و باکتری‌ها و زمینه‌ساز پوسیدگی دندان و عفونت‌های دهان و دندان است. بهترین توصیه به ورزشکاران مسواک زدن بعد از یک دوره مصرف مکمل یا حداقل آب چرخاندن در دهان است. حین تمرین یا مسابقه نیز توصیه می‌شود ورزشکاران از بینی تنفس کنند تا دهانشان خشک نشود. هر 6 ماه یکبار هم لازم است به دندان‌پزشک مراجعه داشته باشند.
دکتر شاهین صالحی
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان
بر اساس تحقیقاتی که در سال 2012 روی ورزشکاران المپیک لندن انجام و نتایج آن در سال 2013 در British Journa- of Sports Medicine منتشر شد، بیش از نیمی از ورزشکاران دچار پوسیدگی دندان، 44/6 درصد دچار آسیب‌های دندانی متوسط تا شدید و 76 درصد دچار التهاب لثه بودند. 40 درصد این ورزشکاران اعلام کردند از مشکل خود باخبرند و 28 درصد اعتراف کردند این مساله روی کیفیت زندگی آنها اثر منفی داشته است. 18 درصد نیز پذیرفتند مشکلات دندانی روی تمرینات و ورزش حرفه‌‌ای‌شان تاثیر منفی گذاشته است. نمونه این تحقیق روی فوتبالیست‌های انگلیسی نیز نتایج مشابهی را نشان داد.
به نظر می‌رسد احتمال پوسیدگی دندان در ورزشکاران به دلیل مصرف نوشیدنی‌های ورزشی شیرین در طول روز و میان‌وعده‌های آماده مثل غلاتی که عموما به دندان‌ها می‌چسبند، همچنین به دلیل تنفس دهانی و کمی ترشح بزاق حین ورزش بالا باشد. مساله حائزاهمیت‌تر اینکه معمولا ورزشکاران به دلیل مشغله تمریناتی اهمیت چندانی به بهداشت و سلامت دندان‌هایشان نمی‌دهند. ورزشکاران حرفهای غیر از پوسیدگی دندان‌ها، در معرض انواع آسیب‌های دندانی هم هستند. ادامه مطلب...
پرسش: بیشتر اوقات از ته حلقم بوی بدی بیرون میآید. با استفاده از خوشبوکننده و دهانشویه این حالت را از بین می‌برم اما اثرش موقتی است. فکر می‌کردم به دندان‌هایم مربوط باشد اما با مراجعه به دندان‌پزشک و بررسی‌ها مشخص شد که تمام دندان‌هایم سالم هستند. راه‌حل چیست و اینکه اصلا باید به چه متخصصی مراجعه کنم؟
پاسخ دکتر بابک ساعدی، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
عوامل متعددی برای بوی بد دهان وجود دارد و اینکه شما ابتدا به دندان‌پزشک مراجعه کرده‌اید، کار بسیار درستی بوده چون اولین اقدام برای بررسی بوی بد دهان مراجعه به دندان‌پزشک، به‌خصوص متخصص لثه، است. پوسیدگی دندان به‌ندرت باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود و عفونت‌های مزمن لثه بیشتر می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند. منشاء دیگر ایجاد بوی بد دهان، لوزه‌ها هستند. بزرگی و وجود خلل و فرج در لوزه‌ها باعث می‌شود باقیمانده غذا وارد حفره‌های لوزه شوند، در آنجا گیر کنند و عفونت کنند. بیشتر اوقات، افراد خودشان می‌توانند دانه‌های سفیدرنگی را در انتهای حلق و روی لوزه‌شان ببینند. در این موارد ابتدا درمان دارویی انجام می‌شود و در صورتی که مشکل حل نشود، برداشتن لوزه‌ها توصیه می‌شود. علت دیگر ایجاد بوی بد دهان مشکلات پرزهای زبان به‌خصوص قاعده زبان است. به همین دلیل هم گفته می‌شود وقتی مسواک می‌زنید، مسواک را آرام روی سطح زبانتان هم بکشید تا آلودگی‌های روی آن تمیز شود. سینوس‌ها هم در صورتی که به شکل مزمن دچار عفونت شوند و ترشحاتشان را پشت حلق بریزند، می‌توانند باعث ایجاد بوی بد دهان شوند. علاوه بر آنچه ذکر شد علل نادری هم در حوزه گوش و حلق و بینی وجود دارند که باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند و متخصص هنگام معاینه این علل را بررسی خواهد کرد.
با آغاز ماه رمضان، توجه افراد به سلامت دهان و دندان بیشتر می‌شود و بیشتر روزه‌داران برای اینکه دهانشان در طول روز بوی ناخوشایندی نداشته باشد، بعد از وعده سحر مسواک می‌زنند، اما بعضی هم در این ایام از بدتر شدن اوضاع خود شکایت می‌کنند و می‌گویند به محض روزه گرفتن دهانشان آفت می‌زند یا دچار خونریزی لثه می‌شوند یا مشکلاتی از این قبیل. پرسش‌های مختلفی هم در این رابطه مطرح می‌شود؛ مثلا اینکه آیا مسواک زدن در طول روز یا اعمال و اقدامات دندانپزشکی مثل پر کردن دندان یا کشیدن آن، روزه را باطل می‌کند یا نه؟ در «دهان و دندان» این هفته با دکتر محمدرضا خامی، مدیر گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی و دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، درباره بهداشت دهان و دندان در ماه مبارک رمضان گفت‌وگو کرده‌ایم. با ما همراه شوید. ادامه مطلب...
از بین رفتن رویه دندان به‌خصوص اگر دندانهای جلویی هم باشد، نمای بدی در زیبایی فرد ایجاد می‌کند. برای جایگزین کردن دندانهای از دست رفته بیمارانی که ریشه هنوز داخل لثه باقیمانده، 2 روش وجود دارد؛ روش اول ارتودنسی است.
قبل از این کار حتما باید ریشه دندان عصب‌کشی شود. اگر ریشه زیر لثه باشد، 2 کار انجام می‌شود؛ در صورتی که ارتفاع لثه کم باشد باید با جراحی، لثه را کمی بالاتر برد تا ریشه کمی مشخص شود و بتوان روکش را روی آن تعبیه کرد، ولی اگر لثه ارتفاع مناسبی داشته باشد به‌تدریج و با روشی خاص ریشه را خارج می‌کنند.
وقتی ریشه دندان پایین‌تر میآید به راحتی می‌توان روکش را روی ریشه قرار داد. روکش روی قسمتی از ریشه باقیمانده سوار می‌شود. طول مدت درمان 4-3 ماه است. اگر دندان شکسته‌شده، دندانهای جلویی بیمار باشد، از نظر زیبایی زمان خندیدن یا صحبت کردن برای او مشکل ایجاد می‌کند. به همین دلیل از روکش‌های موقت استفاده می‌کنند تا فضای خالی ناحیه را پرکند.
روش دوم، استفاده از ایمپلنت است ولی برای گذاشتن ایمپلنت ریشه دندان باید خارج شود. روش ایمپلنت نسبت به روکش‌گذاری سریع‌تر است. برای هر بیمار با توجه به شرایط دندان تصمیم گرفته می‌شود. اگر ریشه مناسب باشد، بهتر است از روکش استفاده شود ولی اگر ریشه مناسب نباشد، کشیدن ریشه و ایمپلنت روش بهتری است. هزینه ارتودنسی و عصب‌کشی کمی گران‌تر از ایمپلنت است.
دکتر سید مهدی هاشمی
متخصص ارتودنسی
بعضی از بیماران هنگام مراجعه به دندان‌پزشک از این شکایت دارند که دندان‌هایشان با کوچک‌ترین فشار هنگام جویدن غذای سفت تکه‌تکه و خرد می‌شوند. نمونه‌اش یکی از خوانندگان «سلامت» هستند که به گفته خودشان، بدون اینکه از قبل مشکلی داشته باشند، 9 دندان جلویی را در سن 35 سالگی و در مدت زمان کمی، از دست داده‌‌اند.
آرش می‌گوید: «چند بار موقع غذا خوردن صدای ناگهانی شکستگی دندانم به گوش رسید. وقتی در آینه نگاه کردم، با دندان خردشده مواجه شدم. به دندان‌پزشک مراجعه کردم و او گفت احتمالا از قبل دندان دچار پوسیدگی بوده و شما متوجه نشده‌اید. در صورتی که از همان دوران کودکی بهداشت دهان و دندانم را رعایت می‌کردم و دندان پوسیده نداشتم. یکی از پسرعموهایم هم مشکلی مشابه من دارد.» آرش می‌خواهد بداند چرا دندان‌هایش پوک هستند و علت خرد شدن ناگهانی آنها چیست؟ آیا احتمال اینکه دندانهای دیگر هم به‌طور ناگهانی خرد شوند، وجود دارد.
به همین بهانه پای صحبت‌های دکتر پویا اصلانی، متخصص پروتزهای دندانی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی قم نشسته‌ایم.
شرکت‌های تولیدکننده دهانشویه در تبلیغات خود ادعا می‌کنند دهانشویه‌های تولید آنها می‌تواند هالیتوزیس (بوی بد دهان) را درمان کند. منشاء دهانی شایع‌ترین علت بوی بد دهان است اما بوی بد دهان همیشه علت دهانی ندارد و گاهی به خارج از دهان مربوط است. مثلا سینوزیت، التهاب لوزه‌ها، مشکلات گوارشی و مشکلات ریوی یا برخی بیماری‌ها مانند دیابت، بیماری‌های متابولیک، مشکلات کبدی یا کلیوی، سرطان و... هم می‌توانند عامل بوی بد دهان باشند.
سیگار و دخانیات هم از دیگر عوامل ایجاد‌کننده بوی بد دهان هستند.حقیقت این است که برعکس آنچه باور عمومی است، بیشتر دهانشویه‌ها نه‌تنها به درمان بوی بد دهان کمکی نمی‌کنند بلکه بیشتر حتی باعث بوی بد دهان هم می‌شوند! بیشتر دهانشویه‌ها حاوی الکل بالایی هستند.
الکل مخاط دهان را خشک می‌کند. وقتی بزاق دهان خشک شود و ترشح بزاق کاهش پیدا کند، فلور میکروبی باکتری‌های دهان به هم می‌ریزد و باکتری‌هایی که ممکن است بوی بد دهان را تولید کنند، می‌توانند غالب شوند. بزاق عامل بسیار مهمی در کاهش و رفع بوی بد دهان است.
حتی دهانشویه‌های بدون الکل هم با تغییر فلور میکروبی دهان می‌توانند عامل بوی بد دهان باشند. دهانشویه‌ها جایگزین نخ دندان نیستند. مسواک و نخ دندان، اصول پایه بهداشت دهانی هستند و جایگزینی ندارند.مسواک زدن پشت زبان در ناحیه خلفی، به‌خصوص با مسواک‌های مخصوص، کمک زیادی به رفع بوی بد دهان با منشاء داخل دهان می‌کند.
دکتر علی مرسلی
متخصص درمان ریشه دندان
رعایت بهداشت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین عوامل سلامت دندان‌ها طی دوران کودکی است. مسلما مسواک‌‌زدن درست و منظم نقش بسزایی در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها خواهد داشت ولی در برخی از موارد باوجود استفاده از مسواک، دندان‌ها دچار پوسیدگی می‌شوند و این مساله باعث تعجب و سردرگمی والدین می‌شود. در «دهان و دندان» این هفته به عوامل موثر در پوسیدگی دندان کودکان و نکته‌هایی که اغلب از دیدگاه والدین دور می‌ماند، می‌پردازیم.
اصول بهداشت دهان در خانه از همان سال اول زندگی کودک مهم است و باید رعایت شود. تمیز‌کردن و ماساژ‌دادن لثه‌ها قبل از رویش دندان باعث می‌شود محیط دهان سالم باشد و به رویش دندان‌ها کمک می‌کند. برای این کار والدین باید 2 لایه گاز مرطوب دور انگشتانشان بپیچند. ممکن است یک کودک 6 ساله به طور مرتب مسواک بزند ولی به علت پوسیدگی‌های ایجادشده در سال‌های ابتدای زندگی از داشتن دندانهای سالم محروم باشد.
در نظر بگیرید کودکی که دندان پوسیده دارد، نمی‌تواند تغذیه خوبی داشته باشد چرا که اگر گوشت لای دندانش گیر کند دیگر گوشت نمی‌خورد یا اگر با خوردن مواد قندی دندان دردش شروع شود از خوردن مواد قندی امتناع می‌کند. چنین کودکی دیگر از خوردن مواد پروتئینی، قندی و... خودداری می‌کند چرا که فکر می‌کند با خوردن این مواد دندان دردش شروع می‌شود.
پوسیدگی به دندانهای کودکان اوتیستیک نزدیک‌تر است
بچه‌های اوتیسم در مطب دندانپزشکی
دکتر مهکامه میرکریمی
متخصص دندانپزشکی کودکان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
اگر فرزندتان اوتیسم دارد، باید بیشتر از سایر همسالانش به بهداشت دهان و دندان او توجه کنید. از آنجا که برقرارنکردن ارتباط‌های اجتماعی، نقص یادگیری و اختلال تکلم جزو علائم بارز مبتلایان به اوتیسم است، وضعیت دهان و دندان این کودکان نیازمند توجه ویژه است زیرا به‌دلیل آگاهی اندک برخی خانواده‌ها در بسیاری از موارد، این کودکان با التهابات لثه و پوسیدگی‌های پیشرفته و گاهی درمان‌ناپذیر به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند. در «دهان و دندان» این هفته به معرفی مشکل‌های اصلی دهان و دندان این کودکان و آگاهی‌های ضروری برای والدین بچه‌های اوتیستیک می‌پردازیم.
ادامه مطلب...
