پرسش: رژیم «دش» چگونه رژیمی است و به چه کسانی توصیه می شود؟
پاسخ دکتر میترا زرّاتی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران:
رژیم «دش» یک نوع رژیم غذایی مخصوص بیماران مبتلا به فشارخون بالاست. ویژگی عمده رژیم «دش» این است که میزان فیبر، لبنیات، دانه‌های گیاهی یا مغزها در آن بیشتر از سایر رژیم‌های غذایی است. در رژیم «دش» اعتقاد بر این است که مصرف لبنیات کم‌چرب به میزان 3 واحد در روز به دلیل وجود مقدار زیادی کلسیم، ویتامین‌های گروه B مانند ویتامین 2 B یا ریبوفلاوین می‌تواند در گشاد شدن عروق نقش اساسی و مهمی داشته باشد. همچنین وجود میوه‌ها و سبزی‌های مختلف از جمله سبزی‌های برگ‌تیره مانند کاهو، اسفناج و سبزی خوردن در این رژیم که حاوی منیزیم بالایی هستند می‌تواند باعث گشاد شدن عروق و کنترل فشارخون شود.
میوه‌ها همچنین سرشار از پتاسیم هستند که این ماده برخلاف سدیمی که در نمک وجود دارد و نقش مهمی در تنگی عروق و افزایش فشارخون ایفا میکند، باعث گشاد شدن عروق و کنترل بهتر فشارخون می‌شود.
آجیل‌های خام مانند پسته، بادام، فندق و گردو نیز حاوی اسید آمینه‌ای به نام آرژنین هستند که در بدن ترکیبی به نام نیتریک اکساید می‌سازند. نیتریک اکساید نیز می‌تواند عروق را گشاد و از تنگی آنها جلوگیری کند. لازم به ذکر است رژیم دش باید باتوجه به سایر شرایط فرد و با نظر متخصص تغذیه نوشته شود.
پرسش: پدرم دیابت دارد. یکی از دوستان خوردن برنج دیابتی را به ما پیشنهاد داده است.
این برنج 2 برابر برنج معمولی قیمت دارد، آیا واقعا مصرف آن برای این بیماران بلامانع است؟ باید هنگام مصرف به چه نکته‌هایی توجه کرد؟
پاسخ دکتر حسین ایمانی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی:
برنج دیابتی فیبر بیشتری دارد و کمتر قند خون را افزایش می دهد. اگر مصرف برنجتان در طول هفته کم است و فقط 2 الی 3 وعده از آن استفاده میکنید، نیازی به خرید برنج دیابتی نیست و پدرتان می‌توانند از برنج معمولی استفاده کنند. البته به شرط اینکه برنج به‌صورت کته تهیه و از آبکش کردن و دم‌کردن طولانی مدت آن پرهیز شود.
ضمن اینکه می توانید خودتان سبوس برنج را تهیه و به برنجتان اضافه کنید تا هم ارزش غذایی برنج بالا برود و هم کمتر قند خون افزایش یابد، اما اگر تعداد وعده هایی که برنج می خورید زیاد است، بهتر است برنج دیابتی جایگزین برنج معمولی شود. مصرف این نوع برنج عارضه ای ندارد.
گفت‌وگو با دکترمحمدرضا مهاجری‌تهرانی درباره نشانه‌های پوستی بیماری‌های غدد
دیابت با پوست چه میکند؟ اختلال تیرویید چطور؟
دکتر هانیه زائررضایی
پوست یکی از اعضای حساس بدن است و اغلب بیماری‌ها و مشکلات اعضای داخلی بدن، تظاهرات پوستی دارند. این تظاهرات پوستی در مواردی آنقدر خاص هستند که شاید به عنوان اولین نشانه‌ای که پزشک را به سمت تشخیص هدایت میکند، مورد توجه قرار گیرند و گاهی نیز به‌عنوان یکی از نشانه‌های بیماری که مکمل علایم دیگر است، او را به سمت تشخیص درست رهنمون می‌شوند. در هر صورت نشانه‌های پوستی می‌توانند راهنمای خوبی باشند و هر پزشک حاذقی حتما معاینه پوست را نیز انجام خواهد داد. وقتی صحبت از بیماری‌های غدد درون‌ریز که ترشح هورمون‌ها را در بدن به عهده دارند، به میان می‌آید، اغلب افراد به تظاهراتی که ناشی از عملکرد بد غدد مانند تیرویید، لوزالمعده، غده فوق‌کلیه و... هستند فکر می‌کنند ولی دکتر محمدرضا مهاجری‌تهرانی، فوق‌تخصص غدد ومتابولیسم، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، می‌گوید یکی از تظاهرات مهم این بیماری‌ها تظاهرات پوستی آنهاست.
پرسش: شیر شتر چه فوایدی دارد و مصرف آن به چه کسانی توصیه می شود؟
پاسخ دکتر نیاز محمدزاده، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
ویتامین‌های 1B، 2B، اسید فولیک و اسید پانتوتنیک در شیر شتر، پایین و محتوای 6B و 12B آن مشابه شیر گاو است، اما نسبت به شیر انسان بالاتر است. شیر شتر، نیاسین و ویتامین Cبیشتری نسبت به شیر گاو دارد و مقدار پروتئین‌هایش به میزان قابل‌قبولی است. در ضمن، این شیر در درمان دیابت تاثیر دارد که به‌دلیل وجود پروتئین شبه‌انسولین در شیر شتر است.
پرسش: در یکی از فروشگاه های بزرگ، برنجی را دیدم که روی بسته بندی آن عبارت «برنج قهوه‌ای» درج شده بود اما کاملا سفید رنگ بود. این برنج چه فرقی با برنج سفید دارد؟ آیا این نوع برنجها واقعا قهوه ای هستند؟
پاسخ دکتر محمد حسین عزیزی، متخصص صنایع غذایی و استاد دانشگاه تربیت مدرس:
رنگ برنج قهوه‌ای، طیفی از رنگ زرد کمرنگ یا کرم تا طلایی و قهوه‌ای کمرنگ است و هیچگاه مانند برنج معمولی سفید نیست اما الزاما هم رنگ قهوه‌ای ندارد. اگر آنچه دیدهاید رنگ کاملا سفیدی داشته، به این معناست که برنج قهوه ای نبوده است.
البته احتمال دارد به‌دلیل وجود نورهای مصنوعی در محیط فروشگاه در تشخیص رنگ اشتباه کرده باشید.
برنج کامل، دارای یک پوسته رویی به نام شلتوک و یک پوسته نازک به نام سبوس است. برنج کامل را با آب جوش یا بخار آب حرارت میدهند تا ویتامین ها و املاحی که در پوسته و سبوس آن وجود دارد، به مغز دانه برنج وارد شود. سپس برنج ا را خشک می کنند و شلتوک و سبوس آن را می گیرند. به آنچه به‌دست می آید، برنج قهوه‌ای گفته می شود که املاح و ویتامین های آن بیشتر از برنج معمولی است.
کمرنگ یا پررنگ بودن رنگ برنج قهوه ای به میزان رنگ سبوس باقی‌مانده در آن بستگی دارد. البته این رنگ بعد از پخت تغییر نمی کند و به همان رنگ اولیه باقی می ماند.
امروزه صنایع غذایی، تغییراتی در نژاد برنج ها ایجاد کرده اند که بیشتر جنبه رژیمی دارند، بنابراین بیشتر در انجمن های بیماران دیابتی و... به فروش می رسند و کمتر در بازار یافت می شوند. البته رنگ قرمز یا سیاه این برنج ها به‌دلیل وجود ماده آنتوسیانین، فلاونویید و سایر رنگدانه هاست. به همین دلیل مصرف آن برای سلامت همه افراد به‌خصوص کسانی که باید رژیم های غذایی خاصی را رعایت کنند، مفید است.
جمعیت دیابتی‌های ایران تقریبا به اندازه جمعیت یک کشور اروپایی اس
ستاره محمد
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر قرن محسوب می‌شود که کشور ما نیز از آن مصون نیست. طبق آمارهای موجود در حال حاضر حدود 5 میلیون نفر دیابتی در ایران زندگی می‌کنند؛ یعنی جمعیت دیابتی‌های ایران تقریبا به اندازه جمعیت یک کشور اروپایی است! این بیماری نه‌تنها مهم‌ترین عامل اختلالات قلبی و عروقی، نابینایی، دیالیزی شدن و قطع پا محسوب می‌شود، بلکه در بروز ناتوانی‌های جنسی نیز نقش دارد. کم نیستند دیابتی‌هایی که به دلیل بی‌دقتی در کنترل بیماری خود دچار مشکلات جنسی از جمله اختلال نعوظ، کاهش تمایلات جنسی، اختلال در تخمک‌گذاری، یائسگی زودرس و حتی ناباروری شده‌اند. در مقابل نیز بیمارانی هستند که با کنترل صحیح دیابت و مراجعات پزشکی منظم توانسته‌اند از این عوارض پیشگیری کنند و زندگی کاملا عادی و سالمی داشته باشند.
دیابت تخمک‌گذاری را مختل میکند
دکتر شیرین نیرومنش
متخصص زنان، فوق‌تخصص پریناتولوژی، استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
کنترل نشدن دیابت و بالا بودن قند خون در خانم‌ها باعث به هم خوردن نظم ترشح هورمون‌های زنانه از جمله استروژن و پروژسترون می‌شود و می‌تواند با اختلال در قاعدگی و تخمک‌گذاری، خونریزی‌های غیرطبیعی، کاهش تمایلات جنسی و حتی ناباروری همراه شود. به همین دلیل قبل از کشف انسولین و دستیابی به راه صحیح درمان دیابت، آمار ناباروری در میان خانم‌های مبتلا به این بیماری بسیار بالا بود. قند خون بالا همچنین می‌تواند منجر به زایمان زودرس، سقط جنین یا بروز اختلالات مغزی و عصبی، مشکلات گوارشی و کلیوی و... در بدن جنین شود.
پرسش: آیا مصرف مرتب چای با آب لیموترش عوارضی دارد؟
پاسخ دکتر محمدرضا دلنوازی، داروساز و متخصص فارماکوگنوزی:
مصرف چای با آب لیموترش در افراد مبتلا به ریفلاکس معده به مری می‌تواند سوزش سر دل را تشدید کند. در ضمن بسیاری از افراد با افزودن آب لیموترش، با چای قند بیشتری می‌خورند که در افراد مستعد ابتلا به دیابت خطرناک است و حتی باعث اضافه وزن هم می‌شود.
