به بهانه افتتاح خط تولید لوازم آرایشی و بهداشتی ارگانیک ایران در هفته گذشته
ترجمه: سمیه مقصودعلی
هفته گذشته نخستین خط تولید لوازم آرایشی و بهداشتی ارگانیک ایران افتتاح شد و دکتر رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو، در حاشیه این مراسم گفت: «تولید محصولات سلامت‌محور در کشور می‌تواند سهم قاچاق را کمتر و تولید ثروت را بیشتر کند.»
طی چند سال اخیر استفاده از لوازم آرایش ارگانیک در جای‌جای جهان رواج قابل‌توجهی یافته است. گرچه این مواد آرایشی تنوع کمتری مخصوصا از لحاظ رنگ دارند اما به‌دلیل غنی‌بودن از مواد طبیعی و فقدان مواد شیمیایی که می‌تواند برای پوست و سلامت مضر باشد، طرفداران بسیاری دارند و روز به روز بر تعداد درخواست‌کنندگان و تولیدکنندگان آن افزوده می‌شود. اما آیا واقعا استفاده از لوازم آرایش ارگانیک در مقایسه با لوازم آرایش کلاسیک مزیتی دارد؟ در این محصولات از چه ترکیب‌هایی استفاده شده است؟ در «زیبایی» این هفته به این سوژه پرداخته‌ایم.
پرونده‌ای درباره تاثیر مثبت شادی‌های جمعی بر سلامت جسم و روان
بهاره سیاهکلا
ماه شعبان، ماه شادی، جشن و سرور و میلاد کسانی است که انسان را پاک و راهش را پرامید و دلش را پرمهر خواسته‌اند. سرآغاز این ماه، ولادت امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) است و نیمه این ماه نیز تولد امام دوازدهم شیعیان، امام زمان(عج)ِ مناسبتی که باعث می‌شود کوچه‌ها را ریسه‌هایی از نورهای رنگی پر کند و نقل و شیرینی در کوچه‌‌پسکوچه‌ها بین آدم‌هایی که شاید بعضی‌هاشان تا همین دیروز نسبت به هم خشم می‌گرفتند، پخش می‌شود. به بهانه این مناسبت و این شادی که یک شادی جمعی است و کارشناسان می‌گویند آثارش چندبرابر شادی‌های فردی است که دل تنهایمان را به خوشی می‌لرزاند، در «ذهن زیبا»ی این هفته نگاهی داشته‌ایم به این مقوله از دیدگاه‌های مختلف.
نگاه روانپزشک
دکتر حامد محمدی‌کنگرانی
عضو کمیته‌های روان‌درمانی و رسانه انمن روان‌پزشکان ایران
احساس‌های غم، شادی، اضطراب، خشم و... در وجود همه انسان‌ها وجود دارد. ما آدم‌ها تحت‌تاثیر احساس‌های دیگران هم قرار می‌گیریم چون در جامعه زندگی می‌کنیم و جامعه از افرادی تشکیل شده که با رفتارها، افکار و صحبت‌هایشان روی هم تاثیر می‌گذارند. پس می‌توان گفت این حس‌ها مسری است مثلا وقتی فرد شادی وارد جمعی می‌شود، می‌تواند آنها را شاد کند و افسرده‌دل، افسرده کند انجمنی را. البته میزان تاثیرپذیری افراد از دیگران متفاوت است و بعضی به‌دلیل ویژگی‌های شخصیتی‌شان تاثیرگذاری بیشتری دارند.
پرسشی از دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه
ندا احمدلو
این روزها تبلیغ یک چای لاغری جدید در شبکه‌های اجتماعی، بار دیگر نام این محصول را سر زبان‌ها انداخته است. به‌طور کلی این روزها که توجه بیشتری به کاهش وزن و داشتن تناسب‌اندام می‌شود، برخی تولیدکنندگان محصولات غذایی از این مساله استفاده یا سوءاستفاده کرده‌اند و با تولید و عرضه گروهی از موادغذایی مانند انواع چای‌های لاغری به بازار، نظر بسیاری از مصرف‌کنندگان را به خود جلب کرده‌اند. اما مصرف روزی یک یا چند لیوان چای واقعا می‌تواند باعث لاغری شود؟ اصلا مواد تشکیل‌دهنده این چای‌ها چه هستند؟ آیا مصرف چنین محصولاتی، برای سلامتمان ضرر یا عارضه‌ای ندارد؟ دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، به این پرسش‌ها پاسخ داده است.
«میزگرد تغذیه» درباره روند کاهش وزن مونا جلالی با حضور دکتر سیدعلی کشاورز متخصص تغذیه دکتر محمدرضا خدایی روانپزشک و دکتر علیرضا رحیم‌نیا فوق‌تخصص ارتوپدی اطفال دکتر پرویز رزاقی روان‌شناس و دکتر محمد فصیحی‌‌دستجردی محقق طب سنتی
سمیه مقصودعلی
مونا جلالی، دختر 14ساله‌ای است که با جمعی از دوستانش تصمیم به کاهش وزن گرفته و تا اینجای کار موفق بوده. دلیل اضافه‌وزن این نوجوان و اینکه چطور توانسته با کاهش وزن، دوستانش را نیز به کاهش وزن تشویق کند، در «میزگرد تغذیه» این هفته خواهید خواند. نوجوانی دورانی است که در آن، بیشتر افراد دوست دارند در چشم دیگران زیبا به نظر برسند و مثل سایر همسن و سالانشان لباس بپوشند و رفتار کنند اما گاهی رفتارهای اشتباه تغذیه‌ای باعث اضافه‌وزن می‌شود که شاید در نگاه اول خیلی مهم نباشد اما نوجوان را از اجتماع و جمع دوستان دور میکند. در «میزگرد تغذیه» این هفته می‌توانید نظر متخصصان «سلامت» را درباره این موضوع و سایر موضوعاتی که در گفت‌وگو با خانم جلالی مطرح شده، بخوانید.
مونا جلالی که در 5 ماه 11 کیلوگرم کاهش وزن داشته، از علل افزایش ناگهانی وزنش و ظرایف رژیم غذایی‌اش می‌گوید:
ناگهان ذائقه‌ام شیرین شد!
سلامت: اولین باری که برای کاهش وزن مراجعه کردید، کی بود و چند کیلوگرم وزن داشتید؟
آبان ماه پارسال بود. آن موقع با قد 160 سانتی‌متر وزنم 81 کیلوگرم بود.
سلامت: آخرین‌بار که مراجعه کردید، کی بود؟
اواخر فروردین ماه 94 که آن موقع با رژیم به وزن 69 کیلو و 700 گرم رسیده بودم و قدم هم 2 سانتی‌متر بلندتر شده بود.
سلامت: از سن خاصی وزنتان بالا رفت؟
از اول راهنمایی ناگهان ذائقه‌ام عوض شد و شیرینی‌خور شدم. درس و مشقم هم که بیشتر شد، تحرکم کاهش یافت و به‌تدریج وزنم بالا رفت، اما بعد مشکلاتی پیدا کردم که باعث شد به خودم بیایم و دنبال کاهش وزن باشم.
سلامت: چه مشکلاتی؟
دکتر پیام فرح‌بخش، متخصص تغذیه، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی زابل
یکی از خبرهایی که این روزها در برخی از شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، این است که مصرف برخی از خوراکی‌ها مانند گوجه‌فرنگی به کاهش وزن کمک میکند. در این خبر تاکید شده که اگر یک خوراکی خاص با مقدار انرژی 200 کیلوکالری مصرف کنید، در ازای این 200 کیلوکالری دریافتی، بدنتان حدود 500 کیلوکالری انرژی خواهد سوزاند، یعنی 300 کیلوکالری منفی.
این ادعا، چندان درست نیست. واقعیت این است که بین خوراکی‌های مختلف، آنهایی که اثر گرمازایی بیشتری دارند، می‌توانند باعث افزایش سوخت وساز در بدن شوند و قدری کاهش وزن را برای فرد در پی داشته باشند.
مثلا مصرف ادویه‌هایی مانند فلفل و خردل می‌تواند اثر گرمازایی را در بدن افزایش بدهد. مصرف این ادویه‌ها می‌تواند حدود 13 درصد اثر گرمازایی را در بدن بیشتر کند و باعث بالا رفتن سوخت‌وساز بدن شود.
یعنی اگر عادت به مصرف فلفل و خردل داشته باشید و بدنتان در حالت عادی، 2 هزار کیلوکالری در طول روز بسوزاند، با مصرف این ادویه‌ها، میزان سوخت و ساز بدن شما به حدود 2260 کیلوکالری در طول روز خواهد رسید.
البته این 13 درصد به قدری چشمگیر نیست که بتوانیم برای کاهش وزن روی آن حساب کنیم و هر چقدر که دلمان خواست، غذا بخوریم و به افزایش سوخت و ساز با مصرف فلفل یا خردل، امید داشته باشیم. از طرف دیگر، این درست است که برخی خوراکی‌ها مانند گوجه‌فرنگی، کالری پایینی دارند (حدود 25 کیلوکالری) اما این به معنای لاغر شدن با مصرف آنها در طول روز نیست.
یعنی شاید مصرف طولانی‌مدت برخی مواد غذایی بتواند قدری بر افزایش سوخت‌وساز بدن تاثیر بگذارد اما این تاثیر و کاهش وزن ناشی از آن به اندازه‌ای نیست که بتوانیم برای کاهش وزن چشمگیر و اصولی، روی آن حساب باز کنیم.
سنکوپ در گفت‌وگو با دکتر محمدرضا رجبی متخصص بیماری‌های قلب و عروق و فلوشیپ آنژیوپلاستی
پرنیان پناهی
بیهوشی مجری پرس‌تیوی در حال اجرای یک برنامه زنده در هفته گذشته خبرساز شد و بهانه خوبی برای طرح بحث درباره از حال رفتن و سنکوپ را فراهم کرد. بیشتر مردم، از حال رفتن ناگهانی را به‌عنوان سنکوپ می‌شناسند. در سنکوپ با 2 علامت مهم روبرو هستیم؛ کاهش ناگهانی خونرسانی به مغز و کاهش سطح هوشیاری بیمار. دکتر محمدرضا رجبی، متخصص بیماری‌های قلب و عروق و فوق‌تخصص آنژیوپلاستی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شاهد می‌گوید: «اگر کاهش خونرسانی توام با کاهش خونرسانی بیشتر از 3 ثانیه طول بکشد، اختلالی وجود دارد که نیازمند بررسی است.»
دکتر علی‌اصغر بلوریان فوق‌تخصص جراحی قلب دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد
هوای قلبتان را داشته باشید
هفته گذشته، خبر درگذشت مهران دوستی، یکی از مجریان رادیو که سابقه بیماری قلبی و جراحی قلب باز نیز داشته است، بار دیگر بحث بیماری‌های قلبی را در رسانه‌ها داغ کرد و بسیاری به این نکته اشاره کردند که سن ابتلا به این بیماری یا جراحی قلب در کشور ما کاهش یافته است.
واقعیت این است که هنوز آمار دقیقی در مورد اینکه آیا بیماری‌های قلبی بین جوانان رو به افزایش است یا نه، وجود ندارد. با این حال، عوامل زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی در زندگی امروز ما رشد چشمگیری داشته است؛ از افزایش روزافزون استرس و فشارهای عصبی گرفته تا تغذیه ناسالم و مصرف سیگار و کم‌تحرکی. البته بعضی از افراد نیز از لحاظ ژنتیکی دچار استعداد بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند با این همه من این‌طور تصور می‌کنم که امروزه استرس‌ها بیش از هر چیز دیگری روی قلب ما اثر می‌گذارد.
راهکارهایی که من به‌عنوان یک جراح قلب می‌توانم برای داشتن یک قلب سالم و خوب پیشنهاد بدهم، در درجه اول، این است که مسئولان امر و به‌خصوص مسئولان وزارت بهداشت، آموزش‌های لازم را به مردم ارائه بدهند. بعد از آن هم باید خودمان بیاموزیم که خشم و عصبانیتمان را کنترل کنیم و در واقع مدیریت استرس داشته باشیم. همچنین تا جایی که امکان دارد، باید از غذاهای ارگانیک و سبزی‌ها و میوه‌ها استفاده کنیم. خوردن غذاهای چرب نه‌تنها فایده‌ای برای بدن ندارد بلکه روی قلب و کبد هم اثر منفی می‌گذارد.
خشونت والدین، حتی اگر پنهان و غیرمستقیم باشد، بر حال و آینده کودکان اثر می‌گذارد
دکتر میترا حکیم شوشتری
روانپزشک، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران
کلمه خشونت معمولا تصاویری مانند کتک‌کاری و تهدید با سلاح و مانند اینها را در ذهن تداعی میکند اما واقعیت این است که معنای خشونت بسیار گسترده‌تر از این است و چه بسا خود شما پس از خواندن «فرزندپروری» این هفته به این باور برسید که فردی خشن هستید! در واقع هر نوع ضرر رساندن به افراد خشونت است. چه این آسیب‌رساندن مستقیم باشد مانند برخورد فیزیکی و دعوا و چه غیرمستقیم؛ یعنی خشونت به‌ظاهر دیده نشود اما آثار آن زندگی افراد را تحت‌تاثیر قرار دهد مثل دعوای هر روزه پدر و مادر و اثر غیرمستقیم آن بر روان کودک. این روزها شاید خشونت مستقیم محدود به قشر خاصی از جامعه باشد که ممکن است به‌ندرت با آنها برخورد کنیم، اما روزانه در اطرافمان به وفور با انواع خشونت از نوع غیرمستقیم مواجه هستیم. یکی از انواع خشونت غیرمستقیم، خشونت خانگی است که به‌ظاهر هیچ‌یک از والدین مستقیما خشونت فیزیکی و قابل‌مشاهده‌ای درمورد کودک نشان نمی‌دهند اما این خشونت زندگی کودک را به طرز شدید و گاهی غیرقابل جبرانی تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
مصرف کدام یک از داروهای ضدسرفه، ضدسرماخوردگی، ضدآلرژی، مسکن‌ها و داروهای گوارشی در طول حاملگی ممنوع است؟
دکتر هانیه زایررضایی
حتما شنیده‌اید که در دوران بارداری حتی مصرف داروهای بدون نسخه (OTCها) نیز می‌تواند با عوارضی همراه باشد. منظور از داروهای بدون نسخه، همان دارو‌هایی است که معمولا به محض شروع سردرد، خارش گلو، آبریزش، دل‌درد و خلاصه هر نشانه‌ای از بیماری و کسالت، به‌راحتی از نزدیک‌ترین داروخانه بدون مشورت با پزشک تهیه و مصرف می‌کنیم. در «بارداری و زایمان» این هفته به دنبال پاسخی برای این پرسش هستیم که آیا یک خانم باردار بدون مشورت و به هر میزان که بخواهد می‌تواند از این داروهای در دسترس استفاده کند یا نه؟ همچنین با ذکر طبقه‌بندی A,B,C,D,X قصد داریم یادآوری کنیم که کدام‌یک از این داروها بی‌خطر، کدام‌یک کم‌خطر و کدام‌یک پرخطرند؟ در ادامه در مورد برخی از داروهای بدون نسخه‌ای که به‌طور شایع در دوران بارداری مصرف می‌شوند و اثر آن بر بارداری صحبت می‌کنیم.
پاسخ کارشناسان به پرسش «سلامت»
مهدیه آقازمانی
تصور کنید فردا 4 نفر از دوستان شما، برای صرف شام به منزلتان می‌آیند. احتمالا تدارک چند جور غذا می‌بینید، چند جور میوه و شیرینی می‌‌خرید و حتما یکی دو نوع تنقلات خوشمزه هم تدارک می‌بینید. مطمئنا بعد از مهمانی هم کلی غذا اضافه می‌آید و اگر تا چند روز هم غذاهای مهمانی را بخورید، باز مجبورید بخشی از آن را دور بریزید. این ریخت و پاش‌هایی که به نام مهمان‌نوازی از آن یاد می‌کنیم، جزئی از فرهنگ ماست و غیر از مهمانی در زندگی روزمره نیز به شکل اسراف نمود دارد. اگر بخواهیم قضیه را از یک زاویه دیگر نگاه کنیم، ضایعات مواد غذایی ناشی از نداشتن مدیریت صحیح از مزرعه تا سفره نیز در کشور بسیار بالاست. به گونه‌ای که میزان ضایعات معادل میزان واردات محصولات کشاورزی است.
