پرسش: مویز، انجیر و برگه زردآلو هر کدام چه مواد مغذی‌ای بیشتر دارند و مصرفشان چه خواصی دارد؟ آیا منبع آهن هستند و برای فرد مبتلا به کم‌خونی توصیه می‌شوند؟
پاسخ دکتر سوده رازقی، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
هر 3 اینها در گروه میوه‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند و این یعنی هر 2 قاشق غذاخوری از هر یک از این مواد 60 کیلوکالری انرژی و درصدی کربوهیدرات دارند و حاوی ویتامین و املاح هستند، مثلا مویز منبع بسیار خوبی از ویتامینE است یا برگه زردآلو مقدار قابل‌توجهی ویتامینK و پتاسیم دارد، اما این مواد منبع آهن محسوب نمی‌شوند. موادغذایی از نظر وجود عنصر آهن به 2 گروه موادغذایی با ارزش بالا و موادغذایی با ارزش پایین تقسیم می‌شوند.
موادی مانند گوشت‌ها که شکل آهن در آنها به‌صورت آهن 3 ظرفیتی است، از نظر وجود آهن ارزش غذایی بالایی دارند، اما نوعی از آهن که در ترکیبات گیاهی وجود دارد، تحت‌تاثیر ممانعت‌کننده‌های جذب قرار می‌گیرد. مثلا اگر بعد از مصرف این نوع آهن چای بنوشید، جذب آهن پایین می‌آید یا مصرف ویتامینC به جذب بیشتر آن کمک میکند.
در مجموع آهنی که از طریق منابع گیاهی به‌دست می‌آید، جذب کمتری نسبت به منابع حیوانی دارد. بین منابع خوب گیاهی می‌توان به سبزی‌های برگ‌سبز تیره مانند اسفناج، حبوبات و جوانه‌ها اشاره کرد. میوه‌های خشکی مانند مویز، انجیر و برگه‌زردآلو منبع خوبی از آهن نیستند که بتوان مصرف آن را به بیمارانی که از کم‌خونی رنج می‌برند، توصیه کرد. لازم به ذکر است هر 3 این مواد ملین هستند و به دفع بهتر در بیماران مبتلا به یبوست کمک می‌کنند.
پرسش: آیا موادغذایی‌ای که برای تهیه آنها از شیر و ماست استفاده شده مانند انواع کیک، فرنی، حریره و... کلسیم شیر را در خود دارند یا کلسیم و سایر املاح موجود در شیر طی فرآیند پخت از بین می‌روند؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
هر غذایی که در پخت آن از لبنیات استفاده شود، آن غذا حاوی کلسیم و املاح موجود در لبنیات خواهد بود. البته منظور از لبنیات شیر، ماست، کشک و... است و خامه و کره جزو لبنیات محسوب نمی‌شوند.
کلسیم یک ماده معدنی است و مواد معدنی هیچ‌گاه در اثر پختن، سرخ کردن و... از بین نمی‌روند و با مصرف غذاهای حاوی آنها مواد معدنی موجود در لبنیات به بدن خواهد رسید.
پرسش: کسی که با ورزش قصد کاهش وزن دارد، بهتر است قبل از ورزش و بعد از آن چه خوراکی‌هایی بخورد؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
ورزش و فعالیت‌های بدنی بهتر است 1 ساعت قبل از غذا یا 1 ساعت بعد از غذا انجام شوند.
به عبارت دیگر، بلافاصله قبل و بعد از ورزش نباید غذاخورد. افرادی که قصد کاهش وزن دارند، بهتر است یکی- دو ساعت بعد از غذاخوردن برای انجام ورزش اقدام کنند، بنابراین 1 ساعت بعد از صبحانه، ناهار و شام زمان مناسبی برای انجام ورزش است که باعث لاغر شدن خواهد شد.
اگر زمانی قندخون پایین آمد و بی‌حال شدید، می‌توانید از انواع میوه‌ها و شربت عسل همراه با خاکشیر و... استفاده کنید تا قندخونتان بالا برود.
یادتان باشد هرچند با ورزش به تنهایی می‌توان به کاهش وزن مناسب رسید، اما با ادامه این روند کارایی بدن به شدت کاهش پیدا میکند.
بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که ورزش و تغذیه مناسب کنار هم قرار بگیرند و تداوم داشته باشند.
پرسش: درست است که می‌گویند شکلات داغ، به این ترتیب که پودر کاکائو را با آب‌جوش مخلوط کنیم به رفع اسهال کمک میکند؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
کاکائو یک ماده قابض است اما مصرف آن برای درمان اسهال خیلی مناسب نیست. ما موادغذایی طبیعی زیادی داریم که می‌توانند به رفع اسهال کمک کنند. از جمله این مواد می‌توان به انار اشاره کرد.
برخی از موادغذایی هم مدر هستند و آب بیشتری از طریق ادرار از بدن دفع می‌کنند. در نتیجه باعث ایجاد یبوست یا سفت شدن مدفوع می‌شوند.
لازم به ذکر است مصرف انواع شکلات‌‌های کاکائویی برای بند آوردن اسهال در کودکان توصیه نمی‌شود زیرا این مواد هم حاوی کافئین زیادی هستند که برای کودکان مضر است و هم درجه خلوص آنها مشخص نیست و ممکن است علاوه بر کاکائو، مواد دیگری به شکلات اضافه شده باشد که برای سلامت کودکان مناسب نخواهد بود.
پرسش: آیا مصرف زیاد خرما به‌دلیل داشتن فروکتوز باعث افزایش تری‌گلیسرید خون می‌شود؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
بستگی دارد که منظورتان از زیاد چقدر باشد. مصرف 8-7 خرما در روز در صورتی که جایگزین مواد دیگری شده باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند اما اگر منظورتان در حد نیم‌کیلوگرم و بیشتر است، قطعا مصرف روزانه آن مضر خواهد بود.
این موضوع در مورد همه انواع موادغذایی شیرین از جمله توت، عسل، خرما و... صدق میکند. هرچند این مواد طبیعی و پرخاصیت هستند اما زیاده‌روی در مصرفشان می‌تواند باعث افزایش تری‌گلیسرید خون شود.
پرسش: خوردن هفته‌ای یکبار ماهی تیلاپیا برای بزرگسالان مضر است؟ اگر کسی یک بار در هفته ماهی می‌خورد چه نوعی از ماهی را به وی توصیه می‌کنید؟
پاسخ دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
به همه مردم توصیه می‌شود 2 بار در هفته از ماهی استفاده کنند. البته بهتر است انواع ماهی‌ها را در رژیم غذایی خود قرار بدهید و لزوما از روش سرخ‌کردن برای طبخ ماهی‌ها استفاده نکنید. در مورد ماهی تیلاپیا یک مقدار نگرانی از نظر وجود آلاینده‌ها در گوشت ماهی وجود داشته، اما تا به حال گزارش نگران‌کننده‌ای ندیده‌ایم.
با این حال اگر در نوع موادغذایی که استفاده می‌کنیم، تنوع ایجاد کنیم حتی اگر ابهامی هم در مورد یک نوع ماده غذایی وجود داشته باشد، خیالمان راحت است که با ایجاد تنوع مقدار زیادی از مواد مضر را استفاده نکرده‌ایم، بنابراین اگر بخواهید جانب ایمنی را در نظر بگیرید، بهتر است علاوه بر ماهی تیلاپیلا ماهی‌های دیگر را نیز مصرف کنید.
پرسش: آیا نوشیدن قهوه یا نسکافه، آن هم به اندازه یک‌سوم فنجان، البته گاهی در هفته برای کودکان زیر 3 سال مضر است و باعث بیش‌فعال شدن آنها می‌شود؟ اگر حد مجاز دارد، این محدوده چقدر است؟
پاسخ دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
با توجه به اینکه ذائقه کودکان نسبت به موادغذایی مختلف در این سنین شکل می‌گیرد، بهتر است قبل از 3 سال ذائقه آنها را به موادغذایی کافئین‌دار عادت ندهید.
پرسش: آیا ارزش تغذیه‌ای برنج‌های ایرانی با انواع خارجی یکسان است؟ چرا بعضی از برنج‌ها عطر خوشایندی دارند و برخی دیگر نه؟ آیا این موضوع به ارزش تغذیه‌ای‌شان مربوط می‌شود؟
پاسخ دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
ارزش تغذیه‌ای برنج‌های داخلی و خارجی تفاوت قابل‌توجهی با هم ندارد. هرچند بسیاری از گونه‌های جدید برنج‌های خارجی را هنوز به خوبی نمی‌شناسیم و ترکیبات آنها را نمی‌دانیم، اما براساس دانش کلی‌ای که از گذشته داریم، ارزش تغذیه‌ای برنج‌های داخلی و خارجی تفاوت زیادی با هم ندارد و عطر و بوی آنها به‌گونه و واریته بذر، نوع خاک، منطقه‌ای که برنج در آن کشت شده و آب و هوای اقلیمی منطقه بستگی دارد.
قطعاً هر چقدر خاک منطقه‌ای غنی‌تر و ارزش غذایی بالاتری داشته باشد روی محصولات آن هم تاثیر می‌گذارد و مواد باارزش غذایی بالاتری تولید میکند.
• در مواقع جایگزینی یا افزودن گل و گیاه در باغچه خانه، گیاهی را انتخاب کنید که آب کمتری مصرف کند. با این شیوه سالیانه تا 2200 لیتر آب برای هر گیاه قابل صرفهجویی خواهد بود.
• از نصب سیستم‌های آب تزیینی (مثل فواره‌ها) اجتناب کنید. مگر اینکه آب در سیستم بازیافت شود. همچنین سیستم را درجایی نصب کنید که تلفات کمی در اثر تبخیر و باد داشته باشیم.
• لوله‌های آب منزلتان را عایق بندی کنید، عایق کاری لوله‌های گرم، روشی است که هدر رفتن آب را قبل از خروج آب گرم کاهش می‌دهد.
• لوله‌های آب گرم را عایق بندی کنید تا برای رسیدن آب گرم به شیر آب لازم نباشد آن را بی‌جهت باز بگذارید.
• هرگز آبی را که می‌توان به مصارفی نظیر آبیاری یا شستشو برسانید، فاضلاب حساب نکنید. ادامه مطلب...
بخش خبری دارد از گرم شدن قطب شمال می‌گوید. گزارشگر از وضعیت بحرانی امسال خبر می‌دهد و اینکه رکورد گرم شدن قطب امسال شکسته است. تصاویر از عبور کشتی‌ها از مسیرهایی خبر می‌دهند که این موقع سال باید یخ‌زده باشد. گزارشگر دارد شرایط گازهای گلخانه‌ای کره زمین را مرور میکند و تصاویر یخ‌ها را نشان می‌دهد که تکه‌تکه جدا می‌شوند و درون آب اقیانوس می‌افتند.
اگر نگرانی محیط‌‌زیست را داشته باشی و موضوع برایت جدی باشد، قلبت از جا کنده می‌شود. گزارش حاکی از این است که برف‌های قطب زمین نقش کولر را برای سیاره بازی می‌کنند. حجم برف‌ها و سفیدی‌شان بخش قابل‌توجهی از اشعه آفتابی را که به زمین می‌تابد بازتاب می‌دهد و از گرم شدن زمین می‌کاهد. اگر برف‌ها آب شوند و از حجمشان کم شود، گرمای آفتاب مستقیم به آب اقیانوس‌ها خواهد رسید و آب‌ها را گرم‌تر خواهد کرد. گرم‌تر شدن آب‌ها یعنی گرم‌تر شدن کل کره خاکی، یعنی آب شدن باز هم بیشتر یخچال‌های طبیعی و برف‌های قطبی و این روند اگر متوقف نشود، زمین گرم‌تر و گرم‌تر خواهد شد. گزارشگر دارد از عواقب هراسناک ماجرا می‌گوید و اراده کوچکی که برای کاستن از روند گرمایش زمین وجود دارد. از این می‌گوید که سوخت‌های فسیلی، گاز و نفت و زغال‌سنگ همچنان دارند می‌سوزند و رشد استفاده از انرژی‌های پاک بسیار کند است. کشورهای توسعه‌یافته تلاش بیشتری دارند و کشورهای در حال توسعه و جهان سوم همچنان درگیر بدبختی‌هایشان هستند و خیلی که همت کنند، همان سوخت را می‌سوزانند و نه بیشتر. ادامه مطلب...
