مقایسه گلابهای سنتی و صنعتی در گفتوگو با دکتر محمدحسین صالحی سورمقی در فصل گلابگیری
مریم منصوری
ایرانیان اولین کسانی بودند که به اسانسگیری از گلمحمدی پرداختند و گلاب تولید کردند.گلمحمدی به جز عطر و بوی دلنشینش، خواص طبی بسیاری دارد به همین دلیل میتوان ردپای آن را در بیشتر غذاهای ایرانی یافت. جشن گلابگیری در قمصر کاشان تقریبا از نیمهاردیبهشت شروع میشود و تا پایان خرداد ادامه دارد. به همین بهانه در «صنایع غذایی» این هفته با دکتر محمدحسین صالحیسورمقی، متخصص گیاهان دارویی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره روش تهیه گلاب و خواص دارویی آن گفتوگو کردهایم.
دکتر زهرا عبداللهی
متخصص تغذیه و رئیس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت
کمکم صدای پای ماه مهمانی خدا، ماه مبارک رمضان به گوش میرسد. متخصصان تغذیه در آستانه این ماه با پرسشهای متعددی از طرف روزهداران مواجه میشوند و در این میان یکی از سوالهای متداول مردم در این روزهای گرم، این است که چطور میتوانیم کمترین میزان تشنگی را در روزهای گرم و طولانی روزهداری تجربه کنیم؟ در پاسخ این سوال باید به چند نکته ساده اما کاربردی اشاره کنم:
1) توصیه اول این است که در وعده سحری، غذاهای چرب نخورید. شاید فکر کنید که این غذاها شما را سیر نگه میدارند اما متابولیسم آنها به مصرف آب زیاد نیاز دارد و میتواند باعث ایجاد تشنگی در طول روز شود.
2) توصیه دوم این است که غذاهای کمچرب و پرفیبر، بهترین گزینه برای سحری هستند. در ضمن، میوهها و سبزیها یا انواع سالاد با چاشنی آبلیمو، آبغوره یا سرکه، منبع خوبی برای دریافت فیبرها در این وعده محسوب میشوند. فیبرها، آب را در خود نگهمیدارند و بهتدریج آن را در بدن آزاد میکنند. از این رو میتوانند از تشنه شدن در طول روز پیشگیری کنند. به علاوه، فیبرها حجم زیادی از معده را اشغال میکنند و شما را برای ساعتهای بیشتری سیر نگهمیدارند.
3) برای پیشگیری از تشنگی ناشی از روزهداری، بیش از اندازه در وعده سحری آب ننوشید زیرا آب زیاد باعث رقیقشدن شیره معده و آنزیمهای گوارشی میشود و روند هضم را مختل میکند اما مصرف حجم متعادلی از آب ساده، آبمیوههای طبیعی، شیر کمچرب و چای کمرنگ در فاصله افطار تا سحر، تعادل آب و الکترولیتهای بدن را حفظ میکند. البته در وعده سحری، چای زیاد و پررنگ نیز نباید بخورید زیرا تئین موجود در چای، باعث افزایش حجم ادرار میشود و بدنتان را کمآب میکند.
4) توصیه آخر اینکه مصرف سبزی خوردن و ماست کمچرب در وعده سحری را از یاد نبرید و غذاهای خیلی شیرین را در این وعده نخورید تا در طول روز تشنه نشوید.
ریشههای سهگانه خونریزی چشم
دکتر رضا زارعی
جراح و متخصص چشم، فوقتخصص قرنیه و گلوکوم و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
تا به حال شده شب به خواب بروید و صبح بعد متوجه شوید قسمتی از سفیدی چشمتان خونریزی کرده است؟ شاید هم نشانی از خونریزی و قرمزی در چشم نداشته باشید اما دید چشمتان به صورت یکطرفه یا دوطرفه تار شده باشد. خوشبختانه این خونریزیها معمولا خطرناک نیستند و معمولا براثر انجام کارهای سنگین، ضربه و حتی یبوست ایجاد میشوند و به مرور زمان با درمان، جذب و برطرف خواهند شد. با این حال در بعضی موارد هم خونریزی چشم میتواند ناشی از بیماریهای زمینهای یا حتی عوامل بدخیم باشد. بنابراین لازم است در صورت بروز هرگونه خونریزی یا تغییر دید ناگهانی حتما به متخصص چشم مراجعه کنید.
در یک تقسیمبندی کلی میتوان خونریزیهای چشم را به 3 گروه بزرگ تقسیم کرد:
1) خونریزیهایی که بر اثر ضربه ایجاد میشوند؛ 2) خونریزیهایی که بر اثر یک عارضه چشمی رخ میدهند؛ 3) خونریزیهایی که به دنبال بیماریهای سایر نقاط بدن اتفاق میافتند.
چگونه فرزندمان را مستقل بار بیاوریم
دکتر مهدی زارع بهرامآبادی/ روانشناس و عضو هیات علمی مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی
وابستگی، صفتی است که در دوران کودکی وجود دارد و در این دوران به عنوان یک ناهنجاری یا عارضه تلقی نمیشود ولی این صفت کمکم و با شکل گرفتن شخصیت فرد، شدتش کاهش مییابد تا اینکه فرد به مرور زندگی مستقل پیدا میکند. اما در افراد دچار اختلال شخصیت وابسته، این اتفاق نمیافتد. در ادامه این مبحث، در «سلامت روان» این هفته با معیارها و مقتضیات اختلال شخصیت وابسته که یکی از انواع نسبتا رایج اختلال شخصیت در جامعه ماست، آشنا خواهید شد.
منشأ وابستگی آنها چیست؟
منشا وابستگی و شاید بتوان گفت هدف مبتلایان به اختلال شخصیت وابسته از وابستگیشان برطرف کردن نیازهای عاطفی و جسمی است. مشخصه بارز این افراد نیز نداشتن قدرت تصمیمگیری و اعتماد بهنفس پایین است.
مدیریت اوتیسم؛ از نقش موسیقیدرمانی تا توصیههای تربیتی
دکتر نسرین امیری
فوقتخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
یکی از روشهای درمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم، موسیقیدرمانی است. موسیقی به این کودکان کمک میکند به هماهنگی یا یکپارچگی بین احساسات خود دست پیدا کنند؛ یعنی بین حس شنوایی و سایر احساسات آنها با شنیدن موسیقی هماهنگی بهوجود میآید که میتواند در روند درمان این کودکان بسیار موثر باشد.
نکته دیگری که درباره موسیقی و بچههای مبتلا به اوتیسم مطرح میشود، این است که استعدادهای نهفتهای در زمینه موسیقی دارند و اگر والدین، این استعدادها را شناسایی کنند، میتوانند بچههایی نابغه در زمینه موسیقی پرورش بدهند. در «کودکان» این هفته با توصیههایی برای پرورش استعدادهای نهفته کودکان مبتلا به اوتیسم آشنا خواهید شد.
واقعیت این است که برخی بچههای مبتلا به اوتیسم، جزایر کشفنشدهای از هوش و استعداد دارند؛ یعنی ممکن است نبوغی در زمینههای مختلف مانند موسیقی، ریاضی، بویایی و... نشان بدهند و بهطور کلی، یکی از حسهای آنها بهصورت خاصی، قوی عمل کند. با این حال، باید بدانیم که این بچهها، بهقدری نشانههای آشکاری از نبوغ بروز میدهند که نیازی به سعی برای کشف استعدادهایشان نداریم؛ مثلا در فیلم «مرد بارانی»، ما با یک شخصیت مبتلا به اوتیسم مواجه هستیم که میتواند در مدت کوتاهی، تمام شماره تلفنهای شهر را حفظ کند. برخی بچههای مبتلا به اوتیسم حتی میتوانند متنهایی با زبانی غیر از زبان مادری خود بخوانند، بدون اینکه درکی از مفهوم این لغات داشته باشند.
اما همانطور که گفته شد، بروز چنین استعدادهایی در گروهی از این بچهها، بهقدری آشکار است که نیاز چندانی به صرف هزینه برای کشف آنها نیست. برای کشف استعدادهای بچههای عادی یا کودکان مبتلا به اوتیسم صرفا به خانوادهها توصیه میکنیم سد راه آنها نشوند؛ یعنی نیازی به هل دادنشان نیست، لزومی ندارد آنها را به زور به سمت و سوی دلخواه خودمان بکشیم؛ یعنی رفتن به کلاسهای مختلف و آموزشهای فشرده برای کشف استعداد بچههای مبتلا به اوتیسم را راه مناسبی برای برخورد با این گروه از کودکان نمیدانیم و نیازی نیست که والدین با توسل به آموزشهای فشرده، کودکان خود را آزار بدهند.
حال ما خوب است اما با تو بهتر میشویم
ترجمه:بابک ولیپور
برای بسیاری از افراد دچار اوتیسم، موسیقی قلمرویی از لذتهای خاص است و موسیقیدرمانی راهکار مشهوری برای درمان خردسالان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم به شمار میرود. متاسفانه تعداد بسیار کمی از مربیان موسیقی برای کار با افراد دارای اختلالهای ناشی از اوتیسم تربیت شدهاند بنابراین یافتن مربیای که علاقه و توان آموزش صحیح خواندن یا نواختن را به کودکان مبتلا به اوتیسم علاقهمند به موسیقی داشته باشد، دشوار است؛ دشوارتر از آن، یافتن مربی برای نوجوان یا فرد بزرگسال دچار اوتیسم است.
مزایای آموزش موسیقی به کودکان اوتیسمی بسیار زیاد است؛ در حدی که امروزه برخی از کارشناسان معتقدند آموزش موسیقی میتواند تواناییهای شناختی و حرکتی این کودکان را تقویت کند. خواندن یا نواختن در یک گروه موسیقی نیز میتواند باعث تقویت مهارتهای اجتماعی و ارتباطی، اعتماد به نفس، دوستی و احترام به خود و دیگران شود.
مقایسه شیوه بازی کودکان افسرده، مضطرب، پرخاشگر و خجالتی
دکتر محمود برجعلی
روانشناس و عضو هیاتعلمی دانشگاه خوارزمی
آیا تا به حال کودکان را در حال بازی مشاهده کردهاید؟ آیا میدانید هنگامی که حس میکنید کودک مشکلی دارد یا چیزی را از شما پنهان میکند، با نگاه به نحوه بازی او با خودش و اسباببازیهایش به تنهایی یا نحوه بازی او با همسالانش، میتوانید تا حدود زیادی به مشکلی که او را آزار میدهد، پی ببرید؟ آیا میدانید بازی کودک نهتنها وقت تلف کردن نیست، بلکه راهی برای ابراز احساسات و هیجانهای او و تمرینی برای یادگرفتن مهارتهای اجتماعی و ارتباط موثر با دیگران است؟
برخی والدین، کودکان دبستانی را از بازیکردن منع میکنند و معتقدند یک بچه دبستانی کارهای مهمتری دارد، غافل از اینکه بازی از مهمترین کارهای یک کودک است که در خلال آن استعدادهای نهفتهاش شناسایی میشود و همانندسازی با بزرگسالان را میآموزد. کودکی که در دنیای بزرگترها ممکن است نتواند حرفش را بزند و به دلیل ترس، کمرویی و خجالت قدرت ابراز وجود ندارد، هنگام بازی فرصت ابراز احساساتی چون ترسها و تردیدها، مهر و محبت و حمایت، خشم و کینه و نگرانیها را پیدا میکند، بدون اینکه از عواقب آن یا عکسالعمل اطرافیانش بیمناک باشد.
کودک در بازیهای گروهی نیز با مفاهیمی چون همکاری و مشارکت و رعایت نوبت و مقررات، صبر و شکیبایی آشنا میشود. پس بازی راهی برای ابراز وجود کودک است و ما با دقت در بازیهای او میتوانیم به دیدگاهش درباره خودش، اطرافیان و محیط پیرامونش پی ببریم.
چگونه سبزیها را منجمد و یخزدایی کنیم؟
با شروع فصل گرما، تنوع سبزیها و میوهها بیشتر میشود. وفور این گروه غذایی، شرایطی را فراهم میکند که بسیاری از خانمها به فکر فریز کردنشان بیفتند تا در فصول دیگر بتوانند در رژیم غذاییشان تنوع داشته باشند، اما این روش نگهداری اصولی دارد که برای حفظ ارزش تغذیهای خوراکیهای فریزشده باید آنها را رعایت کرد. بسیاری از ما از اینکه هریک از سبزیها باتوجه به بافتی که دارند باید در چه شرایطی و با گذراندن چه مراحلی فریز شوند، آگاهی نداریم. مهمتر اینکه سبزیهای فریزشده تا چه مدت زمانی باید مصرف شوند. «پوستر سلامت» این هفته به شیوه صحیح فریز کردن سبزیها میپردازد.
مراحل سهگانه منجمدکردن سبزیجات
1. بسیاری از سبزیها قبل از فریزشدن باید مرحله بلنچینگ (پخت مختصر در آب جوش) را بگذرانند. این مرحله باعث میشود تا آلودگیهای احتمالی سبزیها از بین برود، رنگشان حفظ شود و کاهش ویتامینها و مواد معدنیشان به حداقل برسد. برای انجام این مرحله باید (بعد از شستشوی کامل سبزیها) به ازای هر 2 لیوان سبزی خرد شده، یک لیتر آب در قابلمه بریزید و بگذارید جوش بیاید؛ سپس سبزیها را مدت کوتاهی در آب جوش نیمپز کنید. در مرحله بعد هم سبزیها را در ظرفی پر از آب یخ بریزید، آبکش کنید و بگذارید تا خشک شوند.
از آبمروارید تا پیرچشمی
دکتر سیدشهرام افضلی
متخصص بیماریهای چشم
بیماریهای چشمی در سالمندان را باید به 2 گروه تقسیم کرد؛ بیماریهای چشمی که با کهولت سن ایجاد میشوند و بیماریهای چشمی که در اثر بیماری زمینهای بهوجود میآیند. بیماریهایی که ناشی از کهولت سن هستند، تقریبا اجتنابناپذیرند ولی با کنترل بیماریهایی که در اثر وجود بیماری زمینهای ایجاد میشوند، میتوان از بروز یا پیشرفتشان جلوگیری کرد.
کاتاراکت یا آب مروارید
در بیماری آب مروارید عدسی چشم کدر میشود.
علت: علت کدری عدسی متفاوت است. ممکن است در اثر ضربه، مصرف دارو و التهابهای چشمی باشد ولی شایعترین علت افزایش سن است.
کدام خانمها بهتر است بارداریشان را به تعویق بیندازند؟
دکتر شهرزاد زادهمدرس
متخصص زنان و زایمان
عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی
سن ازدواج در کشور ما به دلیل شرایط اجتماعی بالا رفته است و به دنبال آن، بارداری دیرهنگام باعث بروز مشکلاتی شده است. بیشتر خانمهایی که در سنین بالا ازدواج و اقدام به باردار شدن میکنند، با مشکلاتی مواجه هستند و در نهایت مجبور به استفاده از روشهای کمکباروری میشوند که نه مقرون به صرفه است، نه به نفع آنها! اگرچه پزشکان با به تاخیر انداختن بارداری موافق نیستند اما گاهی شرایطی پیش میآید که باید اقدام به بارداری را به تعویق انداخت تا شرایط بهتری مهیا شود. در «بارداری و زایمان» این هفته برخی از مهمترین این شرایط را با هم مرور میکنیم.