پرسش: خوردن هفتهای یکبار ماهی تیلاپیا برای بزرگسالان مضر است؟ اگر کسی یک بار در هفته ماهی میخورد چه نوعی از ماهی را به وی توصیه میکنید؟
پاسخ دکتر نسرین امیدوار، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
به همه مردم توصیه میشود 2 بار در هفته از ماهی استفاده کنند. البته بهتر است انواع ماهیها را در رژیم غذایی خود قرار بدهید و لزوما از روش سرخکردن برای طبخ ماهیها استفاده نکنید. در مورد ماهی تیلاپیا یک مقدار نگرانی از نظر وجود آلایندهها در گوشت ماهی وجود داشته، اما تا به حال گزارش نگرانکنندهای ندیدهایم.
با این حال اگر در نوع موادغذایی که استفاده میکنیم، تنوع ایجاد کنیم حتی اگر ابهامی هم در مورد یک نوع ماده غذایی وجود داشته باشد، خیالمان راحت است که با ایجاد تنوع مقدار زیادی از مواد مضر را استفاده نکردهایم، بنابراین اگر بخواهید جانب ایمنی را در نظر بگیرید، بهتر است علاوه بر ماهی تیلاپیلا ماهیهای دیگر را نیز مصرف کنید.
دکتر حمیدا... افراسیابیان؛ پزشک و متخصص طب سنتی
در مبحث بیماریهای قلبی ابتدا نظر به طب سنتی ایران میاندازیم. اصول کلی تغذیه آنرا مورد بررسی قرار داده، سپس به تحقیقات و نکات مفید جدید خواهیم پرداخت. امروزه بیماریهای قلب، با توجه به تکنولوژی پزشکی و پس از پی بردن به جریان الکتریکی قلب، بسیار گسترده شده است، گرفتگی عروق کرونر هرچند در طب سنتی مورد بحث قرار نگرفته است، اما باید خاطر نشان ساخت که بحثی بسیار جدی و مهم است. بنابراین باید به آن نظری بیاندازیم، ابتدا اصول کلی تغذیه را از طب سنتی بیان میکنیم و به تحقیقات و نکات مفید میپردازیم. ادامه مطلب...
احادیثی در باب اهمیت گوشت آبزیان
در کتاب کافی از امام صادق (ع) نقل شده که پیامبر خدا (ص) چون ماهی میل میکردند میفرمودند که «خداوندا برای ما در این برکت قرار بده و بهترین از این را برای ما جایگزین ساز». در توضیح میتوان گفت: غیر از اینکه در این حدیث فرهنگ دعا کردن برای خوردن غذاها وارد شده که خداوند برکت و تندرستی در مصرف خوردنیها برای ما قرار بدهد، به صورت تلویحی پیامبر اشاره فرموده اند که بهتر از گوشت ماهی هم در میان غذاهای انسان هست. از امام کاظم (ع) نیز در کتاب کافی نقل شده است که «بر شما باد ماهی، اگر آن را بدون نان خوردی بسنده ات میکند و اگر با نان خوردی گوارایت میافتد». توضیح اینکه ماهی غذایی است مستقل که به تنهایی به عنوان یک وعده غذایی انسان کفایت میکند و الزاما احتیاجی نیست که شخص به همراه ماهی نان، برنج یا امثالهم را بخورد؛اما اگر با نان و یا چیزی مشابه نان - مثل برنج (یک ماده نشاسته ای) - مصرف کند هم نیکواست و به خوبی هضم و جذب شده مورد استفاده بدن قرار میگیرد. بنابراین امروزه ماهیای که همراه با برنج یا نان مصرف میشود، مورد تایید احادیث هم هست. ادامه مطلب...
دلیل مصرف کراتین در باشگاه بدنسازی چیست؟
کراتین جزو مکملهای پروتئینی است که معمولا ورزشکاران برای افزایش قدرت ورزشی از آن استفاده میکنند.
مصرف کراتین برای تمام ورزشکاران لازم است؟
نه، کراتین فشار بسیار زیادی بر کلیهها وارد میکند. کسی که نارسایی کلیه داشته باشد، یعنی منع مصرف کراتین دارد ولی کسی که مشکلات خاصی ندارد و آزمایشهای مربوط به آنزیمهای کبدی و فعالیت کلیوی را انجام دهد و مشکل خاصی از لحاظ بالینی و بیماریزایی نداشته باشد، میتواند مصرف کراتین را برای دوره مشخصی و با دوز مشخصی آغاز کند. مصرف کراتین به این صورت میتواند باعث افزایش قدرت ورزشکار شود، حجمگیری عضلات را در پی داشته باشد و توان او را بالا ببرد.
کراتین هم مانند سایر مکملها، منبع غذایی طبیعی هم دارد؟
بله، میتوان بسیاری از مکملها مثل کراتین را بهصورت طبیعی به دست آورد؛ مثلا گوشت قرمز و ماهیها بهخصوص ماهی سالمون بالاترین میزان کراتین را دارند. ضمن اینکه سایر گوشتها که همگی جزو منابع غنی کراتین هستند، اگر در حد طبیعی و روزمره مصرف شوند، میتوانند کراتین مورد نیاز بدن را بدون ایجاد عارضهای تامین کنند. ادامه مطلب...
پرسش: ماهی شوریده در مقایسه با سایر ماهی ها چه مزایایی دارد و افرادی که بیشتر این ماهی را برای خوردن انتخاب می کنند باید به چه نکتههایی توجه داشته باشند؟
ادامه مطلب...
پرسش: مصرف ماهی کیلکا به چه کسانی توصیه میشود؟ آیا این ماهی منبع مناسبی برای تامین کلسیم است؟
پاسخ دکتر سوده رازقی: متخصص تغذیه عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
در هر 100 گرم ماهی کیلکا 300 میلیگرم کلسیم وجود دارد. این مقدار تقریبا معادل مقدار کلسیم موجود در یک لیوان شیر یا یک قوطی کبریت پنیر است، بنابراین استفاده از این ماهی به افرادی که زمینه ابتلا به پوکی استخوان را دارند و لبنیات مصرف نمی کنند پیشنهاد می شود.
این ماهی همچنین در هر 100 گرم حاوی 11 میکروگرم ویتامینB12 است که این میزان بیش از 3 برابر 100 گرم گوشت قرمز است بنابراین افرادی که در معرض کمبود ویتامین B12 هم هستند، میتوانند از این ماهی بهعنوان یک منبع مناسب استفاده کنند.
البته با توجه به اینکه میزان جذب ویتامین B12 در افراد سالمند کاهش می یابد، استفاده از ماهی کیلکا به سالمندان نیز توصیه می شود.
این ماهی همچنین حاوی اسیدهای چرب امگا3 است. چربی ها به چند گروه اصلی تقسیم می شوند که چربی های امگا3 و امگا6 از مهمترین آنها هستند.
حفظ تعادل بین امگا3 و امگا6 در بدن، تضمینکننده سلامت افراد است. نسبت امگا6 به امگا3 باید 2 به 1 تا 3 به 1 باشد در حالی که در حال حاضر نسبت دریافت حدود 4 برابر این مقدار است. افزایش نسبت امگا3 به امگا6 میتواند زمینه را برای ابتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت، بعضی از بیماریهای قلبی-عروقی، سرطان و... فراهم کند.
پرسش: ویتامین D چه نقشی در بدن دارد و در چه غذاهایی موجود است؟
پاسخ دکتر فرزاد شیدفر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
ویتامین D در تمام فعالیتهای بدن از جمله استخوانسازی، مقاومت در برابر بیماریها، تنظیم قندخون، دخالت در واکنشهای التهابی و... نقش دارد.
کمبود ویتامین D در بدن میتواند زمینهساز بیماریهای قلبی- عروقی، دیابت نوع 1 و 2 و اماس باشد.
غذاهای دریایی و روغن کبد ماهی منبع خوب ویتامین D هستند اما هیچ کدام به تنهایی نمیتوانند نیاز بدن را برآورده کنند.
بهترین راه برای تامین ویتامین D بدن، تابش مستقیم نور آفتاب به پوست بهخصوص کف دستها و صورت است.
اگر فردی نتواند از راه تابش آفتاب ویتامین D بدنش را تامین کند باید با تجویز پزشک از مکملهای ویتامین D استفاده کند.
اگر سطح ویتامین D سرم خون فردی زیر 5 نانوگرم برمیلیلیتر باشد، باید از مکملهای تزریقی ویتامین D استفاده کند ولی اگر سطح ویتامین بالای 5 نانوگرم بر میلیلیتر باشد باید قرصهای مکمل ویتامین را بخورد.
پرسش: آیا درست است که اگر مواد غذایی کنسرو شده، به خصوص تن ماهی را یک بار بجوشانیم و همان وعده مصرف نکنیم (بدون باز شدن در آن) بعد از گذشت چند روز از جوشاندن آن امکان رشد بوتولینیم (سم بوتولیسم) در آن خیلی زیادتر است؟ اگر در تن ماهی پس از یک بار جوشاندن باز نشود، آیا برای وعده بعدی نیاز به جوشاندن مجدد دارد؟
پاسخ دکتر آراسب دباغمقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی:
قوطیهای کنسروشده مواد غذایی از ماهی گرفته تا سایر مواد غذایی در کارخانه داخل اتوکلاو قرار میگیرند و استریل میشوند، اما باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم، اسپور یا هاگی دارد که دمای اتوکلاو را تحمل میکند و از بین نمیرود، بنابراین بعد از مدتی داخل ماده غذایی کنسروشده رشد و سم تولید میکند.
این سم همان نوروتوکسین یا سم عصبی معروف بوتولیسم است که مصرف آن عوارضی مانند نابینایی و مرگ را به دنبال خواهد داشت.
ماهیت این سم پروتئینی است و علت اینکه گفته میشود قوطیهای کنسرو مواد غذایی قبل از مصرف جوشانده شوند این است که پروتئین سم در دمای 80 درجه سانتیگراد به مدت 5 دقیقه خنثی میشود و مصرف آن دیگر باعث مسمومیت نخواهد شد.
البته از لحاظ ریاضی احتمال اینکه سم بوتولیسم در مواد غذایی کنسروشده وجود داشته باشد یک قوطی در یک میلیون قوطی است که مشکل همین یک قوطی هم با جوشاندن حل خواهد شد.
اگر کنسرو را جوشاندید ولی استفاده نکردید، مشکلی نیست اما هر گاه خواستید در آن را باز کنید، دوباره قوطی را بجوشانید زیرا ممکن است طی این مدت تعدادی از هاگهای باکتری فعال شده و سم تولید کرده باشند.
به همین دلیل توصیه بر این است که همیشه همه قوطیهای کنسروشده مواد غذایی را دقیقا قبل از مصرف بجوشانید.