توصیه‌های تغذیه‌ای دکتر محمدحسن انتظاری برای کاهش درد و التهاب در نواحی مختلف بدن
ندا احمدلو
تغذیه به‌عنوان دانشی میان‌رشته‌ای می‌تواند راه‌حل‌های مناسبی برای بهبود شرایط ما بدهد تا بتوانیم زندگی‌ای همراه با سلامت و به دور از بیماری داشته باشیم. یکی از مشکلاتی که معمولا با بالا رفتن سن سراغ افراد می‌آید، افزایش درد و التهاب در قسمت‌های مختلف بدن از جمله کمر و زانو است. در صفحه «سفره سالم» این شماره با دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره رژیم‌های ضددرد و افزایش‌دهنده درد گفت‌وگو کرده‌ایم.
پرسشی از دکتر آراسب دباغ‌مقدم متخصص بهداشت موادغذایی
لیلی افروغ
حتما شنیده‌اید که این روزها خیلی‌ها می‌گویند گوشت ماهی‌های اقیانوسی یا ماهی آب‌های آزاد، آلودگی بالایی دارد و باید از خوردن آنها صرف‌نظر کرد. برخی دیگر، این ممنوعیت را برای مصرف ماهی‌های پرورشی مطرح می‌کنند. گروهی دیگر بر این باورند که گوشت ماهی‌های دریای جنوب، حاوی جیوه است و نباید آنها در سبد غذایی خانوار گنجاند و برخی‌ها این باور را درباره ماهی‌های دریای شمال یا ماهی‌های وارداتی دارند. کدام‌یک از این شایعات صحت دارند؟ کدام‌یک از این ادعاها قابل اعتمادند؟ در صفحه «صنایع غذایی» این شماره، این پرسش‌ها را از دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص بهداشت موادغذایی و نایب رئیس کمیته بهداشت موادغذایی سازمان نظام دامپزشکی، پرسیده‌ایم.
پرسش: آیا خوردن روغنی که در کنسروهای تن ماهی وجود دارد، برای کسانی که به کلسترول بالا مبتلا هستند، مضر است؟ در میان میوه های تابستانی، کدام یک به کاهش سطح کسترول خون کمک می کند؟
پاسخ دکتر میترا زراتی، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران:
روغنی که در کنسروهای ماهی وجود دارد، روغن ماهی نیست بلکه روغن گیاهی مثل روغن سویا، آفتابگردان و ... است. درست است که روغن های گیاهی کلسترول ندارند اما مصرف زیاد آنها توصیه نمی شود زیرا چاقی به هر دلیلی می تواند کلسترول خون را افزایش دهد. اگر کلسترول بالایی دارید، باید دریافت چربیها را در تمام خوراکیهایی که مصرف می کنید، کاهش دهید. تمام میوه ها حاوی فیبر هستند. فیبر با اسیدهای صفراوی پیوند تشکیل میدهد و باعث می‌شود کبد از کلسترول خون برداشت کند و اسید صفراوی بیشتری بسازد بنابراین تمام فیبرها می توانند کلسترول خون را کاهش دهند اما فراموش نکنید برخی میوه های تابستانی به دلیل شیرینی بسیار بالایی که دارند، نباید بیش از اندازه تعیین‌شده مصرف شوند زیرا قند زیاد میوه ها هم می‌تواند باعث اضافه وزن و چاقی شود و چاقی یکی از دلایل افزایش میزان چربی های خون است بنابراین در مصرف میوه های تابستانی و بسیار شیرین زیاده‌روی نکنید.
پرسش: ماهی دریایی شامل چه نوع ماهی هایی است؟ آیا جیوه آنها برای زن باردار خطرناک است؟
پاسخ دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص بهداشت مواد غذایی :
برخی از ماهی‌ها هم نوع دریایی دارند هم نوع پرورشی مثلا ماهی‌هایی مانند قزل‌آلا، کپور و... جزو ماهی‌های دریایی هستند که نوع پرورشی آنها هم وجود دارد، اما مهم‌ترین ماهی‌های دریایی خزر شامل سالمون، ماهی سفید، اردک ماهی، ازون‌برون یا خاویار، سوف، کپور، کفال، کولی، کیلکا و... است. از معروف‌ترین ماهی‌های دریای جنوب یا خلیج‌فارس هم می‌توان به حلوا سفید و سیاه، شوریده، قباد، شیر، هامور، سنگسر، راشکو و... اشاره کرد. بارها گفتهایم که میزان جیوه در ماهی‌های دریایی که در آب‌های آزاد زندگی می‌کنند، بسیار کم است زیرا غلظت جیوه در آب به قدری کاهش می‌یابد که نمی‌توان گفت ماهی‌ها را آلوده میکند اما ماهی‌هایی که در رودخانه‌های داخل شهر یا نزدیک به کارخانه‌هایی مثل پتروشیمی و... زندگی می‌کنند، می‌توانند حاوی مقدار بیشتری جیوه باشند. استفاده از این ماهی‌ها که دارای میزان جیوه بالایی هستند، برای زنان باردار خطرناک است و به هیچ‌وجه نباید مصرف شوند ولی خوردن ماهی‌های آب‌های آزاد مشکلی ندارد. به همین دلیل خوردن تن ماهی ضرری برای خانم‌های باردار ندارد. در ضمن هر‌چه ماهی بزرگ‌تر باشد و در آخر زنجیره غذایی قرار گرفته باشد، احتمال اینکه میزان جیوه بیشتری داشته باشد، افزایش می‌یابد زیرا جیوه در بافت چربی ذخیره می‌شود و ماهی‌های بزرگتری که ماهی‌های کوچک‌تر را صید می‌کنند و می‌خورند، جیوه بدن آنها را هم دریافت می‌کنند، اما همه اینها دلیل بر مصرف‌نکردن ماهی نیست زیرا همان‌طور که اشاره شد، میزان جیوه در ماهی‌های دریای آزاد بسیار کم است و مشکلی ایجاد نمی‌کند. توصیه می‌شود همه افراد جامعه فقط از یک نوع ماهی استفاده نکنند مثلا ماهی نباید فقط ماهی تن باشد بلکه باید تنوع را در نظر گرفت و انواع ماهی را در برنامه غذایی قرار داد.
