کار این ساعت‌ را به آن ساعت نیندازید!

ساعت بدن! آیا تا به حال چیزی از آن شنیده‌اید؟ آیا می‌دانستید رعایت ساعت بدن می‌تواند به افزایش کارایی جسمی و ذهنی ما در طول روز کمک کند؟ اگر نمی‌دانستید، بهتر است نگاهی به «پوستر سلامت» این هفته بیندازید تا متوجه شوید بدن ما انسان‌ها در چه ساعت‌هایی، توانایی بیشتر و بهتری برای انجام کارهای مختلف و متداول طی شبانه‌روز را دارد.

ادامه مطلب...

زندگی‌مثبت/ دکتر فربد فدائی/روان‌پزشک، مدیرگروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

«صبح‌خیزی و سلامت‌طلبی چون حافظ

هرچه کردم، همه از دولت قرآن کردم»

پژوهش‌های پزشکی نشان می‌دهد هورمون‌هایی که باعث فعالیت و تحرک و افزایش توجه و تمرکز می‌شود، حدود سپیده‌دم به حداکثر ترشحشان می‌رسد و کمترین میزان ترشح آنها ساعت‌های اولیه شب است. در مقابل، هورمون‌هایی که با استراحت و رشد بدن و ترمیم آنها ارتباط دارد، در ساعت‌های اولیه شب به حداکثر ترشح می‌رسد و هنگام سپیده‌دم کمترین میزان را دارد. بنابراین با برخاستن صبح زود و خوابیدن آغاز شب از نظم طبیعی زیست‌شناختی پیروی می‌کنیم که باعث سلامتمان می‌شود اما اگر کسی شب‌ها که زمان ترشح هورمون‌های استراحت و ترمیم بدن است، بخواهد بیدار بماند و در مقابل صبحدم که زمان ترشح هورمون‌های تحرک و توجه و تمرکز است بخوابد با مشکل ناشی از ناهماهنگی ساعت‌های خواب‌وبیداری مواجه می‌شود و کارایی‌اش به حداقل می‌رسد.

این موضوع به‌ویژه در بچه‌ها مهم است که بیدار ماندن شبانه که متاسفانه در برخی خانواده‌ها رایج شده باعث اختلال در رشد جسمی و عصبی کودکان می‌شود. سحرخیزی باعث می‌شود فرد به‌موقع به کارهایش برسد و پس از اقامه نماز، فرصتی برای اندیشیدن درباره مفهوم زندگی و دمیدن و فروشدن منظم خورشید و گذر زمان و ضرورت استفاده شایسته از آن داشته باشد. آن‌کس که صبحدم برخاسته است طبق حکمت کهن اما همیشه تازه بزرگمهر حکیم، کامرواست. شب نیز درحالی‌که به همه کارهایش رسیده و نیایش شبانه روحش را به لطافت و مهر آغشته است به خواب می‌رود تا خواب‌های شیرین ببیند اما آنکه دیر برخاست هنگام شب با زحمت می‌کوشد به هر طریق بخوابد و چون به‌سختی هم خوابید به علت به هم خوردن نظم طبیعی بدن کابوس‌های وحشتناک می‌بیند و فردا با خستگی و روانی خسته از خواب برمی‌خیزد.
ختم کلام با این حکمت ارزنده از حضرت محمد(ص) که: «در آموختن سحرخیز باش، چراکه سحرخیزی برکت‌آفرین است و باعث کامیابی انسان.»

هفته نامه سلامت/524

پاسخ کارشناسان به پرسش «سلامت»

مهدیه آقازمانی

تصور کنید فردا 4 نفر از دوستان شما، برای صرف شام به منزلتان می‌آیند. احتمالا تدارک چند جور غذا می‌بینید، چند جور میوه و شیرینی می‌‌خرید و حتما یکی دو نوع تنقلات خوشمزه هم تدارک می‌بینید. مطمئنا بعد از مهمانی هم کلی غذا اضافه می‌آید و اگر تا چند روز هم غذاهای مهمانی را بخورید، باز مجبورید بخشی از آن را دور بریزید. این ریخت و پاش‌هایی که به نام مهمان‌نوازی از آن یاد می‌کنیم، جزئی از فرهنگ ماست و غیر از مهمانی در زندگی روزمره نیز به شکل اسراف نمود دارد. اگر بخواهیم قضیه را از یک زاویه دیگر نگاه کنیم، ضایعات مواد غذایی ناشی از نداشتن مدیریت صحیح از مزرعه تا سفره نیز در کشور بسیار بالاست. به گونه‌ای که میزان ضایعات معادل میزان واردات محصولات کشاورزی است.

ادامه مطلب...

رادیو معارف / برنامه شفا

با کارشناسی دکتر  حسین مرادی دهنوی/
عضو هیأت علمی (استادیار)،‌مدیر گروه طب سنتی و سرپرست دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی قم

رادیو معارف / برنامه شفا

با کارشناسی دکتر  حسین مرادی دهنوی/
عضو هیأت علمی (استادیار)،‌مدیر گروه طب سنتی و سرپرست دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی قم

مواجهه با میز غذا در مهمانی‌های بزرگ، یکی از موقعیت‌هایی است که نقاب از شخصیت آدم‌ها برمی‌دارد

دکتر حامد محمدی‌کنگرانی

روان‌پزشک، عضو کمیته‌های روان‌درمانی و رسانه انجمن روان‌پزشکان ایران

حتما بارها در مجالس مختلف و در جمع‌هایی حضور داشته‌اید که بیشتر شرکت‌کنندگان آن را آراسته و مودب و با نقابی از آداب‌دانی بر چهره در طول مهمانی دیده‌اید تا اینکه ناگهان وقت صرف غذا رسیده و رفتار همین افراد بهت‌زده‌تان کرده. علت این رفتارها را هم از بعد فرهنگی می‌توان بررسی کرد، هم روان‌پزشکی چون رفتار از روان انسان منشأ می‌گیرد و فرهنگ هر جامعه از رفتارهای تک‌تک افراد، ولی قبل از هر چیز باید بدانیم که شخصیت همه انسان‌ها دو بخش دارد؛ سرشت یا مزاج و کاراکتر یا منش که این دو با هم متفاوتند. به همین دلیل ممکن است در کمال تعجب در مهمانی‌ای با این صحنه مواجه شویم که یک فرد مسن موقر تحصیلکرده، هنگام سرو شام مثل یک نوجوان ناآگاه از آداب اجتماعی، به میز غذا حمله‌ور می‌شود و اطرافیان را برای پر کردن بشقابش، کنار می‌زند؛ صحنه‌ای آشنا که در «موضوع ویژه» این هفته نگاهی به ریشه‌ها و علل آن انداخته‌ایم.

ادامه مطلب...

نگاه متخصص مغز و اعصاب/

اصطلاح نورآستنیا بیشتر برای بیمارانی به کار می‌رود که احساس ضعف مفرط دارند اما از نظر جسمی دچار مشکل خاصی نیستند.

در واقع این بیماران ضعفی دارند که بیشتر جنبه روانی دارد تا جسمی. واژه علمی‌تر که امروزه برای بیان این بیماری به کار می‌رود «نشانگان خستگی مزمن» است. مبتلایان به این نشانگان احساس خستگی، ضعف و کمبود انرژی و توان می‌کنند ولی همان‌طور که گفتم، علت بروز این حالت‌ها مشکل جسمی نیست و جنبه روانی دارد.

برای درمان این مشکل، پزشک بیمار را کاملا بررسی می‌کند تا مطمئن شود مشکل جسمی ندارد. با مشخص شدن وجود نداشتن مشکل جسمانی، به بیمار از این نظر اطمینان و او را برای مشاوره روان‌پزشکی، ارجاع می‌دهد تا وضعیتش بهتر شود.
البته داروهایی هم وجود دارد که می‌تواند به این بیماران کمک کند و یوگا و آرامش نیز در بهبود حال آنها موثر خواهد بود. برخی تصور می‌کنند موارد ابتلا به نشانگان خستگی مزمن به دلیل شیوه زندگی امروزی بیشتر شده در حالی که این بیماری در گذشته هم وجود داشته ولی تشخیص داده نمی‌شده است. البته نمی‌توان تاثیر تمدن و زندگی شهری را در ابتلا به این نشانگان نادیده گرفت. از طرفی این نوع حالت خستگی در افراد تحصیلکرده و مرفه‌تر جامعه بیشتر دیده می‌شود.

منبع