از آنجایی که اعضای بدن به طور مستقیم نمی‌توانند از غذاهای موجود در طبیعت استفاده کنند، فرد باید غذای خوب بخورد و خوب غذا بخورد.

دکتر سید مهدی میرغضنفری؛‌ متخصص طب سنتی

 منشأ اخلاط در بدن، غذا است. اینکه فرد چه غذایی بخورد، چقدر بخورد، در چه زمانی بخورد و چگونه بخورد، مهم است. تمام این موارد در طب سنتی تعریف شده‌اند و مفصل است که سعی بر این است تا ضمن جا انداختن مبانی کلی، مطالب کاربردی هم با ذکر مثال عنوان گردند تا خوانندگان محترم بتوانند این موارد را در زندگی خود پیاده نمایند، برای مثال بدانند که هر کدام از مواد غذایی مصرفی (از قبیل نان، گوشت‌ها، حبوبات، لبنیات، میوه‌جات، سبزیجات و ...) در طب سنتی چه جایگاه و خصوصیاتی دارند و در مصرف آنها باید چه نکاتی را رعایت نمود.

 مبحث خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها (اطعمه و اشربه) یکی از 6‌  اصل ضروری سالم ماندن از دیدگاه طب سنتی است. در طب سنتی، عبارتی با عنوان «سته ضروریه» یعنی «6 اصل ضروری برای سالم ماندن» وجود دارد و صرفا وقتی شخص سالم خواهد بود که هر شش مورد در وضعیت خوب و طبیعی باشند. این 6 اصل در کنار هم، سبک زندگی را رقم می‌زنند که عبارتند از ادامه مطلب...

آب باید پس از پایین رفتن غذا از دهانه معده نوشیده شود.

مهدیه‌السادات رضوی؛ کارشناس تغذیه و رژیم درمانی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

 نخستین قدم در درمان اختلالات پوست و مو از دیدگاه طب سنتی تقویت معده، کبد و قلب و مغز است.

خط اول درمان تیرگی  رنگ چهره  تغییر عادات غذایی و نحوه صحیح غذا خوردن است، که اگر معده دچار سوء مزاج  شود هضم اول که در معده صورت می‌گیرد دچار اختلال شده ودر نتیجه در روند عملیات هضم در سایر ارگانها نیز اختلال بوجود می‌آید.

عضوی که بیشترین مشارکت را با سردرد دارد معده می‌باشد که عدم تعادل اخلاط در آن به طور ثانویه موجب سردرد می‌گردد.

در صورت وجود سوءمزاج در معده محصول خوبی تحویل کبد داده نمی‌شود. مشکلات معده می‌تواند به ناباروری نیز منجر گردد.  ادامه مطلب...

با نگاهی به طب سنتی و تطبیق آن با علوم امروزی در می‌یابیم که حکمای پیشین با چه ظرافت، دقت و حساسیتی به مواردی که ما امروزه به‌عنوان اصول تغذیه صحیح آنها را می‌شناسیم، اشاره نموده‌اند

بهناز عباسی‌مقدم کارشناس ارشد تغذیه

با نگاهی به طب سنتی و تطبیق آن با علوم امروزی در می‌یابیم که حکمای پیشین با چه ظرافت، دقت و حساسیتی به مواردی که ما امروزه به‌عنوان اصول تغذیه صحیح آنها را می‌شناسیم، اشاره نموده‌اند .

هر یک از مزه‌ها در طب سنتی، دارای مزاج خاصی هستند و افراد باید بر طبق مزاج خود به میزان متعادل مصرف کنند.

 کثیرالغذا: این نوع غذاها مقادیر زیادی اخلاط و همچنین انرژی زیادی تولید می‌کنند و در صورت مصرف آنها بدن تا زمان قابل توجهی سیر می‌شود.

قلیل الغذا: غذایی که انرژی کمی می‌دهد و بیشتر شکم پر کن است.

نکته

لازم به ذکر است که متخصصان تغذیه امروزی تمام مطالب ارائه شده در طب سنتی قدیم را قبول ندارند. به عنوان مثال در طب سنتی مصرف ماست و ترشی را مضر می‌دانستند که امروزه معتقدند مشکلی برای مصرف ندارند. مثال دیگر نوشیدن چای سالم (بدون مواد افزودنی) است که برای اکثریت افراد مناسب دانسته می‌شود. بنابراین ممکن است مطالبی تحت عنوان طب سنتی در این مقاله و مقالات مشابه در این مجله ارائه شود که از دیدگاه علم امروزی تغذیه قبول نشود.

جدول اقسام هجده‌گانه غذا از دیدگاه طب سنتی ادامه مطلب...

غذاها اهمیت خاصی در حفظ سلامتی انسان دارند. از دیدگاه حکما، غذا علاوه بر اینکه انرژی لازم برای سوخت و ساز و ترمیم بافت‌ها را تأمین می‌کند.

خانه‌هایی که نورگیر نیستند و به صورت زیرزمین می‌باشند و یا در مناطقی که رطوبتی هستند و یا نور کمی دارند، بنا شده‌اند، مزاج غالب بر این خانه‌ها، سرد است.

 باید توجه داشت که حتما نباید لزوماً به شخص، ترس یا خشم وارد شود، حتی تصور این حالت‌ها هم اثر مشابه ترس، خشم، هیجان و... را دارد. در مسایل روانی، ضمن اینکه تلاش خود شخص، اخلاق و مشاوره‌های روانشناسانه به فرد کمک می‌کند و عامل اصلی را خود شخص برای کنترل فرآیندهای روانی دارد، خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها هم مهم است.

اگر فرد مرتب و هر روز گرمی‌جات بخورد و مخصوصاً اگر مزاجش هم گرم باشد و در فصل یا اقلیم گرم هم باشد، احتمال اینکه بتواند خشم خود را مهار کند، خیلی زیاد نیست، بنابراین مقدمه برای سالم بودن بدن، اصلاح سبک زندگی و آداب غذایی است و همزمان با آن یا در  مرحله بعد، شخص باید به کسب معنویات و علوم دیگر اقدام کند.

 ارتباط غذاخوردن با محیط ادامه مطلب...

با شکم پر خوابیدن هم باعث انسداد عروق، دیدن خواب بد و کابوس، احساس بختک افتادن روی قفسه سینه، خروپف، سنگینی پس از خواب، خلط ته حلق به هنگام صبح و بوی بد دهان می‌شود.

 این  افراد باید از مصرف مواد ترش، آبکی، لبنیات و مصرف زیاد آب  یا میو‌ه‌های ترش و آبکی در مقادیر بالا پرهیز کنند و از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی با مزاج گرم و با دمای بالا استفاده نمایند. این قبیل مواد غذایی عبارتند از کباب، ادویه‌جات، غذاهای پر نمک و پرادویه‌تر (مانند فلفل)،  چای دارچین، چای زعفران، چای نعنا و چای زنجفیل. با مصرف این مواد، حالت ترس درونی، افسردگی و غمگینی آنها که به دلیل سردی مزاج بدن یا مغز است می تواند تا حد زیادی بهتر  شده و لذا تا حدودی شجاع‌تر می‌شوند و کمتر می‌ترسند. 

اگر به دلایلی، خواب شخص کم شده و بیشتر بیدار باشد (مثلا به دلیل درگیر شدن در پروژه‌های سنگین کاری یا امتحانات  سخت و مهم مانند کنکور و یا به دلیل استرس‌های روحی روانی)، به دلیل متمایل شدن بدن و مغز به سمت گرمی و خشکی در این شرایط، باید غذاهای با مزاج گرم و خشک را مصرف نکنند و یا با احتیاط مصرف نمایند. ادامه مطلب...

کلا نیاز غذایی افرادی که ورزش می‌کنند، بیشتر از افرادی است که ورزش نمی‌کنند (از نظر کمیت) و این اشخاص می‌توانند غذای بیشتری بخورند که این امر به دلیل بالا بودن مصرف در بدن این اشخاص است.

همچنین باید توجه کرد که بلافاصله بعد از ورزش هم نباید غذا خورد و یا آب نوشید. چند دقیقه بعد از فراغت از ورزش (یک‌ربع تا نیم‌ساعت) باید صبر کرد تا بدن خنک شود و به آرامش و تعادل نسبی برسد و بعد نوشیدنی مانند آب نوشید. ترجیحاً آب مصرفی نباید  بسیار سرد باشد، اما می‌‌تواند خنک باشد. غذا را هم باید بعد از برگشتن آرامش به بدن خورد و نه با فاصله زمانی کم از ورزش که بدن هنوز داغ و ضربان قلب بالاست. 

بعضی از ورزش‌ها، طبیعت گرم دارند مانند دو میدانی، فوتبال، والیبال ساحلی، تنیس که در فضای آزاد مخصوصا در روزهای گرم انجام می‌شوند و با تحرک زیاد بدن همراهند.

احتمال گرمازدگی در این ورزش‌ها بیشتر است، افراد باید قبل و بعد از ورزش، از خنکی‌جات مانند هندوانه، خیار، کاهو، شربت خاکشیر، آبلیمو، آبغوره، آب انار و آب زرشک و کلاً نوشیدنی‌ها و آب بیشتر استفاده کنند (مخصوصاً افراد با مزاج گرم و خشک) و تدابیر گفته شده برای گرمی وخشکی نیز باید برای این افراد پیاده شود، زیرا ورزش به سمت گرمی و خشکی است و افراد با مزاج گرم و خشک به دنبال ورزش (و به ویژه این قبیل ورزش‌ها) مستعد گرمازدگی و بی‌آبی بدن هستند. ادامه مطلب...

افرادی که به دنبال لاغر شدن هستند، از ورزش ملایم، طولانی و کند، بیشترین بهره را می‌برند که نقش تحلیل برندگی آن بیشتر است و حرارت را خیلی افزایش نمی‌دهد.

دکتر سید مهدی میرغضنفری

 احادیث نکوهش پرخوری

 از حضرت امام صادق (علیه السلام) در کتاب معتبر حدیث "کافی" نقل است که: پرخوری ناخوشایند است.

 در کل پرخوری هم از دیدگاه اسلام و هم از نظر طب سنتی رد شده است.

پیغمبر اکرم ‌(صلوات ا... علیه و آله وسلم): آدمی هیچ ظرفی را بدتر از شکم پر نکرده است. آدمی زاده را چند لقمه بسنده می‌کند، در حدی که کمرش را راست بدارد. اگر نفس آدمی بر او چیرگی یافت، یک‌سوم معده برای خوراک، یک‌سوم برای نوشاک (نوشیدنی‌ها) و یک‌سوم برای نفس کشیدن خواهد بود. ادامه مطلب...