پرسش: از نظر طب سنتی خوردن پسته تازه را پیشنهاد می‏ کنید یا پسته خام را؟

پاسخ دکتر محمد فصیحی، متخصص بیماری‏های عفونی و محقق طب سنتی:

طبق توصیه طب سنتی، مصرف پسته خام خشک بر پسته تازه ارجحیت دارد زیرا مزاج پسته تازه سرد است و رطوبتش می‌تواند در افراد باعث دل‌درد شود ولی وقتی پسته خشک می‌شود و رطوبتش را از دست می‌دهد مزاج گرم و خشک پیدا می‌کند و عوارضش کمتر می‌شود.

هفته نامه سلامت/545

پرسش: آیا مصرف بامیه (در گروه سبزی‏ ها) باعث تنظیم قند خون می‏ شود و برای افراد مبتلا به دیابت مفید است؟

پاسخ دکتر محمد فصیحی، متخصص بیماری‏های عفونی و محقق طب سنتی:

بله، مصرف سبزی بامیه باعث کاهش قندخون می‌شود ولی چون مزاج سردی دارد، ممکن است در فرد مصرف‌کننده باعث استخوان‌درد و دل‌پیچه شود.

به همین دلیل توصیه می‌کنیم افرادی که مزاج سردی دارند حتما در خورش بامیه زردچوبه و فلفل سیاه بریزند یا اگر بامیه را به تنهایی می‌خورند کنار آن دارچین هم استفاده کنند.

هفته نامه سلامت/545

پرسش: آیا از نظر طب سنتی مصرف تخم شنبلیله باعث افزایش شیر مادر می ‏شود؟
چه گیاهان دیگری چنین خواصی دارند؟

پاسخ دکتر محمد فصیحی، متخصص بیماری‏های عفونی و محقق طب سنتی:

بله، تخم شنبلیله تاثیر خوبی در افزایش شیرمادر دارد.

علاوه بر این، گیاهانی مانند خارمریم، کنجد، گشنیز، سرکه‏شیره انگور و به‏ خصوص رازیانه اثر خوبی روی حجم شیرمادر دارند.

قطره‌های شیرافزایی هم که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند حاوی رازیانه هستند.

به طور کلی، در طب سنتی هر غذا یا گیاهی که خاصیت‌ تری داشته باشد شیر مادر را افزایش می‌دهد.

هفته نامه سلامت/545

چند تمرین ورزشی سودمند برای پیشگیری از کمردردو ناهنجاری‌های اسکلتی

پرسش: متخصصان تغذیه برای تأمین آب مورد نیاز بدن نوزادان در صورت لزوم، آب جوشیده‌شده را توصیه می‏ کنند. برای جلوگیری از ورود نیترات احتمالی بهتر است آب بسته ‏بندی‌شده یا آب شیر را جوشاند و سپس گذاشت تا خنک شود؟
آیا می‏توان آب بسته بندی را مستقیم به نوزاد داد و آن را نجوشاند؟

پاسخ دکتر سوده رازقی، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی:

برخی از انواع آب‏معدنی (آب کاملاً طبیعی) از منابع طبیعی در کوهستان‏ ها یا چشمه‏ ها به دست می‏ آیند.

این بدان معناست که آب از فیلترهای طبیعی مانند خاک و صخره عبور می‏کند و فرآوری خاصی روی آن انجام نمی شود و ممکن است مقدار مواد معدنی آن بسیار کم یا بسیار زیاد باشد.

به عبارت دیگر، مقدار دقیق مواد معدنی موجود در این آب‏ ها مشخص نیست.

ضمن اینکه شرایط بسته‏ بندی و نگهداری آب‏ های معدنی هم از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است.

نگهداری آب‏ معدنی زیر آفتاب و در هوای گرم باعث آزاد شدن برخی از ترکیب‌های موجود در پلاستیک بطری به داخل آب می‏ شود.

بهتر است از آب جوشیده و خنک‌شده برای نوزاد استفاده کنید؛ یعنی آب شیر را برای مدت کوتاه (کمتر از 5 دقیقه) بجوشانید و سپس بگذارید خنک شود.

جالب است بدانید، ماندن آب بعد از جوشیدن باعث کاهش مقدار کلر آن نیز می‏ شود.

هفته نامه سلامت/544

پرسش: متخصصان می‏ گویند آب هرچه بیشتر بجوشد، نیترات بیشتری در آن ایجاد می‏ شود.
آیا این موضوع در مورد آب سماور هم که ساعت‏ ها در حال جوشیدن است، صدق می ‏کند؟
برای جلوگیری از این مشکل چه باید کرد؟
بهتر نیست از آب بسته‏ بندی استاندارد در سماور استفاده کنیم؟

پاسخ دکتر سوده رازقی، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی:

نیترات یک ترکیب محلول در آب است که با جوشاندن تبخیر یا ته‏ نشین نمی‏ شود.

به‌علاوه، وقتی حجم آب با جوشیدن کاهش می‏ یابد، غلظت نیترات در آب افزایش می ‏یابد.

هر چقدر مدت زمان جوشیدن آب طولانی‏ تر باشد، حجم آب کمتر و در نتیجه غلظت نیترات بیشتر می‏ شود.

بهترین راه، روشن نگذاشتن طولانی‏ مدت سماور است.

به عبارت دیگر، اجازه ندهید آب مدت زیادی بجوشد و وقتی به مرحله جوش رسید، سماور را خاموش یا شعله‏ اش را بسیار کم کنید.

با این وجود در صورتی که تمایل دارید طولانی‏ مدت از سماور استفاده کنید، می ‏توانید آب‏ معدنی استاندارد در سماور بریزید.

هفته نامه سلامت/544

پرسش: ویتامین D چه نقشی در بدن دارد و در چه غذاهایی موجود است؟

پاسخ دکتر فرزاد شیدفر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:

ویتامین D در تمام فعالیت‌های بدن از جمله استخوان‌سازی، مقاومت در برابر بیماری‌ها، تنظیم قندخون، دخالت در واکنش‌های التهابی و... نقش دارد.

کمبود ویتامین D در بدن می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت نوع 1 و 2 و ام‌اس باشد.

غذاهای دریایی و روغن کبد ماهی منبع خوب ویتامین D هستند اما هیچ کدام به تنهایی نمی‌توانند نیاز بدن را برآورده کنند.

بهترین راه برای تامین ویتامین D بدن، تابش مستقیم نور آفتاب به پوست به‌خصوص کف دست‌ها و صورت است.

اگر فردی نتواند از راه تابش آفتاب ویتامین D بدنش را تامین کند باید با تجویز پزشک از مکمل‌های ویتامین D استفاده کند.

اگر سطح ویتامین D سرم خون فردی زیر 5 نانوگرم برمیلی‌لیتر باشد، باید از مکمل‌های تزریقی ویتامین D استفاده کند ولی اگر سطح ویتامین بالای 5 نانوگرم بر میلی‌لیتر باشد باید قرص‌های مکمل ویتامین را بخورد.

هفته نامه سلامت/544

پرسش: آیا کم‌کاری تیروئید باعث یبوست می‌شود؟

پاسخ دکتر فرزاد شیدفر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:

کم‌کاری تیروئید باعث کاهش حرکت دستگاه گوارش می‌شود، بنابراین می‌تواند در تشدید یبوست نقش داشته باشد اما علت اصلی آن نیست.

هفته نامه سلامت/544

پرسش:برخی افراد عادت دارند وقتی چای کیسه‏ ای را برای تهیه یک فنجان چای استفاده می‏ کنند، آن را نگه می‌دارند و چند ساعت بعد برای تهیه فنجان دیگر چای، مجدداً مورد استفاده قرار می‏دهند.

داشتن این عادت غذایی مضراتی برای مصرف‌کننده دارد؟

پاسخ دکتر محمد فصیحی، متخصص بیماری‏های عفونی و محقق طب سنتی:

در کل، در طب سنتی مصرف چای کیسه‌ای به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود زیرا چای‌های کیسه‌ای، رنگ و مواد افزودنی بسیار زیادی دارند و برای سلامت خوب نیستند.

اگر فردی مجبور به استفاده از چای کیسه‌ای شود، بهتر است ابتدا کیسه چای را در آب جوش بگذارد و کمی آن را تکان بدهد تا رنگ اولیه آن خارج شود. سپس آب رنگ‌گرفته را دور بریزد و کیسه را دوباره در آب جوش تازه قرار بدهد و بگذارد چند دقیقه‌ای بماند تا دم بکشد و بعد آن را بنوشد.

البته چای طبیعی و خوب، چایی است که بلافاصله بعد از ریختن آب جوش رنگ ندهد بلکه باید حداقل 15-10 دقیقه بماند و دم بکشد تا رنگ بدهد. ضمن اینکه اگر بار دیگر روی چای مصرف‌شده آب جوش بریزید نباید رنگ داشته باشد.

هفته نامه سلامت/544

پرسش: در صورتی که روغن مایعی در بسته‏ بندی شفاف باشد، بهتر است خریداری نشود یا می توان آن را بعد از خرید در بطری‏ های تیره ریخت و به مرور مصرف کرد؟

پاسخ دکتر کوروش جعفریان، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:

دلیل اینکه روغن، به‏ خصوص روغن سرخ ‏کردنی در ظروف تیره و غیرشفاف بسته‌بندی می‌شود این است که روغن در اثر تابش نور اکسید می‌شود، بنابراین اگر ظرفش غیرشفاف باشد نور کمتری به آن می‌تابد و کمتر آسیب می‌بیند. به‌خصوص اینکه شیوه نگهداری مواد غذایی از محل تولید تا عرضه مشخص نیست.

بسیاری از مغازه‌دارها بسته‌های مواد غذایی را خارج از مغازه یا پشت شیشه و... قرار می‌دهند به نحوی که در معرض مستقیم تابش نور خورشید هستند. تفاوتی هم نمی‌کند که محصول مورد نظر روغن باشد یا بطری‌های آب معدنی، بسته‌های چیپس، پفک، دوغ‌های بسته‌بندی شده کیسه‌ای و... ما همیشه گفته‌ایم از مصرف هر نوع محصولی که در معرض تابش نور خورشید بوده، خودداری کنید. بنابراین اینکه روغنی را در بسته‌بندی شفاف بخرید و بعد آن را در ظرف غیرشفاف بریزید، فایده چندانی نخواهد داشت و مواد مضر آن را از بین نخواهد برد. نکته دیگر این است که مصرف‌کنندگان دوست دارند محتویات محصولی را که خریداری می‌کنند، ببینند.

توصیه من این است که تولیدکنندگان روغن، ظرف‌های غیرشفافی را طراحی کنند که قسمت باریک شفافی در آن وجود داشته باشد تا مصرف‌کننده بتواند روغن و مقدار آن را در ظرف ببیند. این کار کمترین آسیب را به روغن وارد می‌کند.

البته به تازگی روغن‌های سرخ‌کردنی با بسته‌بندی شفاف وارد بازار شده‌اند که تولیدکنندگان آن مدعی‌اند قرار گرفتن ظرف در برابر تابش نور آفتاب آسیبی به روغن داخل آن وارد نمی‌کند.

این موضوع نشان می‌دهد تولیدکنندگان از روش‌ها و ابزارهای جدید استفاده کرده و میزان روغن پالم را در روغن سرخ‌کردنی کاهش داده‌اند.

هفته نامه سلامت/544