رایجترین مشکلات دندانپزشکی در دوران بارداری
دکتر علی مرسلی، متخصص درمان ریشه
انتظار به دنیا آوردن فرزند، با وجود دشواریها و ملاحظات آن، تجربه خوشایند و منحصر به فردی است. بارداری بیماری نیست ولی شرایط و محدودیتهای خاصی برای خانمهای باردار ایجاد میکند. خانمهای باردار قبل از بارداری باید از وضعیت سلامت عمومی خود اطمینان داشته باشند. ارزیابی سلامت دهان و دندان هم قبل از بارداری مهم است.خانمها قبل از اقدام به بارداری با کنترل وضعیت سلامت دهان و دندانهای خود، باید نیاز به مراجعه درمانی و اورژانسی به دندانپزشکان را مرتفع کنند اما هیچ منع مراجعهای به دندانپزشک برای درمان در هیچکدام از مراحل بارداری وجود ندارد. البته ترجیح داده میشود درمانهای الزامی مورد نیاز خانمهای باردار در سه ماهه دوم انجام شود.
پاسخ به این پرسش که «خانمهای باردار چه مشکلاتی در رابطه با دندانپزشکی میتوانند داشته باشند؟» را باید از این نقطه شروع کرد که فشارخون خانمهای باردار در طول بارداری ممکن است تغییر کند؛ یعنی پرهاکلامپسی یا اکلامپسی در بارداری ممکن است اتفاق بیفتد. درجاتی از ناراحتی قلبی هم ممکن است مشاهده شود ولی هیچکدام از این موارد به مداخله، پیش دارو یا آنتیبیوتیک نیاز ندارد مگر اینکه خانم باردار قبل از بارداری مشکل قلبی داشته باشد. این مشکلات معمولا برای درمانهای دندانپزشکی مشکلی ایجاد نمیکنند. ریفلاکس و حالت تهوع نیز در زنان باردار شایع است. اسید معده میتواند برای دندانها آسیبزا باشد. بهعلاوه درمانهای دندانپزشکی هم ممکن است به دلیل حالت تهوع به دشواری انجام شود. توصیه میشود در صورت وجود اسید در دهان، از مسواک زدن خودداری و ابتدا دهان با آب شسته شود.
چه باید کرد؟
رعایت دقیق بهداشت میتواند از آسیبهای وارده به دندانها در حین بارداری جلوگیری کند. داروها در دوران بارداری حتیالامکان بهتر است استفاده نشوند. درمانهای قطعی دندانپزشکی نیاز به استفاده طولانی از داروها را برطرف میکند. برای دردهای دندانی، بهترین مسکنی که در تمام مراحل بارداری میتوان استفاده کرد، استامینوفن ساده است. در دردهای شدید، ممکن است دندانپزشک مسکنهای قویتر حاوی مخدر هم برای مدت کوتاه تجویز کند (مثل کدئین و اکسیکدون در صورت مشورت با پزشک تحتنظر یا ماما). بیحسیهای معمولی دندانپزشکی که لیدوکائین حاوی اپینفرین هستند، در خانمهای باردار، کاملا ایمن هستند. آنتیبیوتیکهایی که در دوران بارداری به صلاحدید دندانپزشک تجویز میشوند در صورت اطمینان از وجود نداشتن حساسیت به این آنتیبیوتیکها، اغلب خانواده پنیسیلین و سفالوسپورینها هستند.
مشکلات لثه و استخوانها هم در بارداری ممکن است پیش بیاید. بارداری به خودی خود باعث از بین رفتن دندانها نمیشود. کلسیم دندانها در این دوران جذب یا اضافه نمیشود اما تغییراتی که در بافت اطراف دندانها و استخوان در این دوران به دلایل تغییرات هورمونی اتفاق میافتد میتواند خانمهای باردار را در معرض بیماریهای دهان و دندان قرار دهد. خانمهای باردار میتوانند با افزایش سطح بهداشت دهان و دندان از آسیبهای وارده به دهان و دندان متعاقب بارداری جلوگیری کنند.
پرسشهایی که از خانمهای باردار میپرسیم
مهمترین سوالی که یک دندانپزشک در پی آن است تا جواب آن را دریابد، میزان خطر بارداری است. بارداریهای پرخطر در حین درمانهای دندانپزشکی هم میتوانند مشکلساز باشند. فشارخون خانم باردار باید در محدوده طبیعی باشد. مشکلات قبل از بارداری باید ارزیابی شوند. بسیار مهم است که مراجعهکننده در مورد تاریخچه بیماریهای قبل از بارداری اطلاعات کافی در اختیار دندانپزشک قرار دهد. زمانی که از بارداری میگذرد و ملاحظات پزشک یا مامایی که مراجعهکننده برای خانم باردار درنظر گرفته است هم جزو مواردی است که باید پاسخ آنها داده شود.
5 توصیه دندانپزشکان به خانمهای باردار
1. چه قبل از بارداری و چه حین بارداری بهطور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید و از وضعیت سلامت خود مطمئن شوید.
2. قبل از مراجعه به دندانپزشک برای درمان، مشورت با پزشک یا مامایی که تحت نظرش هستید و دریافت مجوز درمان، بسیاری از موانع قانونی و حقوقی درمان شما را مرتفع خواهد کرد.
3. هنگام مراجعه به دندانپزشک یک بالش با خود همراه داشته باشید.
4. همه افکار بد و استرسزا را فراموش کنید. به شایعات و عقاید اشتباه اطرافیان در مورد انجام درمانهای دندان برای خانمهای باردار اهمیت ندهید. بیماری دهان و دندان و درد دندان بیشتر از هر درمان دندانپزشکی برای شما و فرزندتان مضر خواهد بود.
5. خیلی بیشتر از قبل به سلامت دهان و دندان خود اهمیت دهید. سلامت دهان شما میتواند حتی با وزن و سلامت فرزندی که قرار است متولد شود، رابطه داشته باشد.