گزارش «سلامت» از حواشی یک خبر در آستانه روز جهانی بدون دخانیات
ممنوعیت فروش سیگار در دکههای مطبوعاتی
سیما روشن
«هیچ دکه مطبوعاتی از این پس حق فروش سیگار ندارد و دکههای متخلف بسته میشوند.» این خبری بود که مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهر تهران چندی پیش اعلام کرد. رضا قدیمی با تایید پلمپ دکههای مطبوعاتی که اقدام به فروش دخانیات میکردند به مهر گفت: «فروش سیگار در دکههای مطبوعاتی ممنوع است و در سال94بهطور قاطع در مقابل سیگارفروشی در دکههای مطبوعاتی میایستیم.»
او صاحبان دکهها را از این قانون باخبر دانسته و اظهار تاسف کرده بود بسیاری از این دکهها در مقابل مدارس راهنمایی و دبیرستان واقع است و فروش دخانیات مشکلات زیادی برای دانشآموزان ایجاد میکند. قدیمی همچنین با تاکید بر اینکه این اقدام برای حفظ سلامت شهروندان است، گفته بود در مکاتباتی که با وزارت بهداشت داشتیم قرار شد این موضوع در اولویتهای سال 94 قرار بگیرد و احتمال دارد این دکهدارها اعتراض کنند تا بتوانند اوضاع را به وضعیت سابق برگردانند اما شهرداری این بار قصد ندارد در مقابل سیگارفروشی دکههای مطبوعاتی کوتاه بیاید. ما از دکهداران ماهانه50تا 200 هزار تومان میگیریم بنابراین فروش مطبوعات برایشان به صرفه است.
اما سوال این است که ممنوعیت فروش سیگار در دکهها تا چه حد میتواند بر میزان مصرف آن اثر بگذارد؟ آیا این قوانین در طولانیمدت راه به جایی میبرند یا خیر؟ گزارش این هفته «سلامت» به این موضوع اختصاص یافته که میخوانید.
مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهر تهران: تا وقتی زندهام،کوتاه نمیآیم!
مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهر تهران که فروش مواد غذایی را هم در این دکهها ممنوع میداند، برخورد با فروش سیگار را در اولویت این سازمان دانسته و گفته بود: «برخورد با دکهدارانی که اقدام به فروش دخانیات میکنند، از خیابان اصلی شروع میشود و به زودی سرتاسر هزار و دویست دکه مطبوعاتی که در سطح شهر هستند، از دخانیات پاکسازی میشوند.»
او در پاسخ به این پرسش که سالهاست چنین برخوردهای مقطعی با فروش دخانیات در سطح دکههای مطبوعاتی میشود هم اعلام کرد: «تا وقتی زندهام و این مسئولیت را دارم، از این تصمیم کوتاه نمیآیم. زنگ خطر برای کیوسکدارانی که اقدام به فروش سیگار میکنند به صدا درآمده و شهرداری در سالی که قرار است طرح «آسمان آبی، زمین پاک» اجرا شود، اجازه نمیدهد هیچ دکه مطبوعاتی سیگار بفروشد.»
دبیر فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس:
دکههای مطبوعاتی جای محصولات فرهنگیاند، نه سیگار!
دکتر محمدرضا معدنی، دبیر فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس شورای اسلامی ایران و عضو هیات امنای جمعیت مبارزه با دخانیات ایران گفت: «با توجه به اینکه به روز 10 خرداد نزدیک میشویم و این روز نیز از طرف سازمان بهداشت جهانی بهعنوان روز جهانی بدون دخانیات اعلام شده است، براساس قانون کنترل دخانیات مصوبه مهرماه سال 1385 که در 20 ماده تعیین شد و آییننامه اجرایی آن نیز بعد از 6 ماه بهوسیله کارشناسان مجرب در وزارت بهداشت نوشته شده، فروش مواد دخانی در اماکن عمومی ممنوع است، مگر اینکه مجوز فروش مواد دخانی از سازمان ذیربط با هماهنگی وزارت بهداشت و مجموعه ارگانهایی که در کمیته ستاد مبارزه با دخانیات در وزارت بهداشت مستقر هستند، انجام شود.» دکتر معدنی به دسترسی راحت مردم به مواد دخانی از دکههای روزنامهفروشی اشاره کرد و افزود: «با توجه به این مصوبه عرضه سیگار در دکههای روزنامهفروشی غیرمجاز است چون مجوزی که به این دکهها داده شده مستقیم در خصوص عرضه پوستر و کتابهای فرهنگی و اغذیه است ولی بهدلیل وجود نداشتن نظارت روی این صنف در این مکانها، فروش غیرقانونی سیگار انجام میشود. به همین دلیل مجوزهایی از طرف بهداشت و اصناف طراحی و ابلاغ شده است که فروش سیگار از دکه را ممنوع میکند و اگر مثلا خواروبارفروشی دارای مجوز فروش سیگار است، حتما باید پروانه فروش را در دکان خود نصب و از قوانین هم تبعیت کند مثلا مواد دخانی را به افراد کمتر از 18 سال نفروشد و سیگارها حتما دارای تصاویر هشداردهنده باشند. در حقیقت پایش کامل و افزایش مالیات بر سیگار و... باید انجام شود.»
دبیر فراکسیون مبارزه با دخانیات مجلس شورای اسلامی ایران ادامه داد: «کوتاهی از طرف مراکز مربوط باعث شده نوجوانان به راحتی سیگار خریداری کنند. تقریبا تمام دکهها مستقیم سیگار قاچاق عرضه میکنند. نظارتی بر اعمال این صنف وجود ندارد. حتی طبق قانون فاصله دکههای روزنامهفروشی باید از مراکز آموزشی رعایت شود که در کشور ما این موضوع هم نادیده گرفته شده است و باعث شده محصلان و دانشجویان فقط در عرض چند دقیقه به سیگار دسترسی پیدا کنند. تجربه نشان داده هر چه دسترسی به سیگار دشوارتر باشد، استعمال آن نیز کمتر خواهد شد.»
این دکهها با سوپرمارکت چه فرقی دارند؟!
دکتر محمدعلی حریرچیان هم درباره تاثیر قانون پلمپ دکههای مطبوعاتی که اقدام به فروش سیگار میکنند، به «سلامت» گفت: «اگر قرار باشد فروش سیگار ممنوع باشد، اینکه فقط در دکهها از عرضه آن جلوگیری شود، تاثیر خاصی نخواهد داشت و تاثیر دکه و سوپرمارکت در این میان یکسان است.» او با بیان اینکه شاید علت تعمیم اخیر این باشد که افراد کم سن و سال و دانشآموزان از دکهها راحتتر میتوانند سیگار تهیه کنند، ادامه داد: «به نظر من این قانون مشکلی را در این زمینه حل نمیکند و آمار سیگاریها را کمتر نخواهد کرد چون به هر حال سیگار در مکانهای دیگر به فروش میرسد و نمیتوان 24 ساعته دکهها را هم کنترل کرد که مبادا سیگار بفروشند. اگر هم علت این باشد که دکه مطبوعاتی را بهعنوان مکانی برای فروش محصولات فرهنگی در نظر میگیرند، من فکر نمیکنم تمام صاحبان این دکهها فقط به قصد کار فرهنگی مشغول این کار شده باشند و به چشم یک شغل و منبع درآمد به آن نگاه میکنند.» این درمانگر اعتیاد افزود: «از طرفی، در حال حاضر هم خیلی از صاحبان دکهها سیگارهایی که سازمان دخانیت وارد کرده در دکه و سیگارهای قاچاق را در اتومبیل و مکانی دیگر میگذارند و به مشتریهای خاص میفروشند و این روند میتواند باعث شود سیگارهای دیگر را هم همینطور مخفیانه بفروشند بنابراین باز هم این قانون تاثیر چندانی نخواهد داشت و باعث دسترسی کمتر به سیگار نخواهد شد.»
دکتر حریرچیان معتقد است: «اگر کار فرهنگی و اطلاعرسانی درست انجام نشود و نوجوانان و جوانان با مضرات و عواقب سیگار کشیدن آشنا نباشند، هیچکدام از این اقدامها فایدهای نخواهد داشت. به نظر من با بگیر و ببند و... هیچ کاری از پیش نمیرود.»
مدیر اجرایی جمعیت مبارزه با دخانیات: عرضه سیگار تا شعاع 100 متری مدارس ممنوع است
در ادامه خبر بالا، علی طاهری، مدیر اجرایی جمعیت مبارزه با دخانیات، از اقدامها و پیگیریهای انجام شده برای ممنوعیت فروش نخی سیگار و همچنین عرضه نشدن آن تا شعاع 100 متری مدارس خبر داده و اعلام کرده است که: «طرح پیشگیری از دخانیات در مدارس (پاد) که چند سال گذشته بهوسیله این جمعیت مطرح شده و قرار بود در 3 بخش دانشآموزی، اولیا و مربیان و خانواده به اجرا گذاشته شود، در حال انجام است و قرار بر این است که برای انجام طرح پاد با آموزش و پرورش به جمعبندی مشترک برسیم.» او میگوید: «در حال حاضر پروپوزال، پرسشنامهها و کتابچههای مربوط به آن را آماده کردیم. البته باید به بحث پشتیبانی از این طرح هم توجه شود.» طاهری برخورد وزارت آموزش و پرورش را با این طرح، محافظهکارانه میداند: «دلیل این موضوع محدودیتهای خاصی است که این وزارتخانه با آنها مواجه است، اما به هر حال در ستاد مبارزه با دخانیات سخت پیگیر این طرح هستیم تا بتوانیم آن را عملیاتی کنیم.»
او از شهر ورامین بهعنوان پایلوت این طرح نام برده و میگوید: «در صورتی که نتیجه خوب و مثبتی از آن گرفتیم، میتوانیم این طرح را در سطح ملی پیگیری کنیم. البته تا زمانی که پایلوت طرح انجام شود، نمیتوان گفت چه زمانی میتوان آن را در سطح ملی اجرا کرد، بنابراین ابتدا باید ببینیم که پایلوت طرح پاد چه نتایج و بازخوردهایی دارد و آیا جواب میدهد یا خیر تا بعد از آن بتوانیم آن را ملی کنیم.» او از قول همکاریهایی با وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داده و عنوان کرده است: «کار گروههایی با وزارت بهداشت درخصوص ساماندهی مراکز عرضه و توزیع دخانیات ایجاد کردهایم و طبق قانون فقط اماکن و فروشگاههایی که مجوز دارند، میتوانند عرضه مواد دخانی داشته باشند. در همین زمینه وزارت صنعت، معدن و تجارت بخشنامهای را برای هماهنگی و شناسایی مراکز عرضه و توزیع مجاز و غیرمجاز به استانها ابلاغ کرده تا بتوان از طریق مراکز بهداشتی و دانشگاهها نظارتی بر این مراکز اعمال کرد.» طاهری ممنوعیت توزیع و عرضه مواد دخانی در اطراف مدارس و در فاصله 100 متری آنها، ممنوعیت نخفروشی و ممنوع بودن فروش این مواد به افراد زیر 18 سال را از مفاد این توافقنامه عنوان کرده است.