پرسش: تا یک سالگی خوردن چه غذاهایی برای کودکان کلاً ممنوع است؟ چرا؟
پاسخ: دکتر کوروش جعفریان متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
در سن زیر یک سال 2 فاز وجود دارد؛ فاز اول از بدو تولد تا 6 ماهگی است. متخصصان تغذیه معتقدند شیر مادر کاملترین غذا برای کودکان در این سن است که میتواند رشد آنها را تضمین کند بنابراین به مصرف مواد غذایی دیگر نیازی نیست، اما برخی از کودکان بر اساس منحنیهای رشد، خوب وزن نمیگیرند و رشد مطلوبی ندارند. در چنین شرایطی غذای کمکی قبل از 6 ماهگی شروع خواهد شد.
ادامه مطلب...
پرسش: زیاده روی در دریافت سدیم نمک چطور فشارخون را بالا می برد؟ آیا ادویه های مخلوط هم دارای نمک اضافی هستند؟
پاسخ دکتر سوده رازقی، متخصص تغذیه عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
برای پاسخ به این پرسش باید بدانید محیط مایعی سلولهای بدن را احاطه کرده است که به آن مایع خارج سلولی گفته می شود. به طور طبیعی سدیم در مایع خارج سلولی و پتاسیم در مایع داخل سلولی وجود دارد. غشای سلول هم یک غشای نیمه تراواست. وقتی فردی نمک یا کلرید سدیم زیادی میخورد، مقدار سدیم در مایع خارج سلولی افزایش پیدا میکند.
اگر فرآیند اسمزی را از دوران دبیرستان به خاطر داشته باشید، می توانید وقایع بعدی را پیشبینی کنید. آب از درون سلول به خارج سلول انتشار مییابد، بنابراین حجم مایع خارج سلولی بیشتر میشود. در این شرایط رگهای خونی مسئول برگرداندن وضعیت به حالت اولیه هستند. در نتیجه حجم و فشارخون افزایش می یابد.
البته در افراد سالم به دنبال افزایش فشارخون، کلیه ها وارد عمل میشوند و با دفع آب و نمک اضافی شرایط را به حالت اولیه برمیگردانند ولی افزایش سن، داشتن فشارخون بالا برای مدت طولانی و... باعث کاهش توان کلیه ها در دفع آب و نمک و تنظیم مجدد فشارخون خواهد شد.
در پاسخ به پرسش دومتان باید بگویم، متاسفانه بسیاری از نگهدارنده ها و طعم دهنده ها حاوی سدیم بالایی هستند که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد؛ سدیم گلوکونات که به فراوردههای گوشتی، ترشیها، سوپ های آماده، آبنبات و برخی از انواع بیسکویت و کیک اضافه میشود، سدیم الجینات که به بستنی و شیر کاکائو زده میشود، سدیم سولفیت که به برگهها میزنند، سدیم بیکربنات که در بیکینگ پودر و برخی از انواع پودر آماده کیک و شیرینی یافت میشود و دیسدیم سولفات که در برخی از انواع بستنی و نانهای بسته بندی شده وجود دارد.
همچنین بسیاری از ادویه و طعم دهنده ها مانند عصاره های گوشت، مرغ و سبزیجات و فراوردههای غذایی نیمپخت و کنسروی هم مقدار زیادی سدیم دارند بنابراین توصیه میشود به برچسب های تغذیهای روی بستهبندی محصولات دقت کنید و بین محصولات مشابه، محصولی را انتخاب کنید که سدیم کمتری داشته باشد.
شاید این سوال، سوال شما هم باشد
آیا ایمپلنتهای دندانی جایگزین عصبکشی هستند؟
دکتر علی مرسلی، متخصص درمان ریشه دندان
این روزها اغلب با مراجعانی مواجه میشویم که وقتی به آنها گفته میشود دندانشان به درمان ریشه (عصبکشی)، روکش و... نیاز دارد، میپرسند نمیشود آن را بکشند و با ایمپلنت جایگزین کنند؟ بسیاری از همکاران اغلب در برابر این سوال بیماران عصبانی میشوند! البته تعداد معدودی از همکاران هم به گسترش این نگرش کمک میکنند. متاسفانه تبلیغاتی هم که در مورد بینقص بودن درمان ایمپلنت انجام میگیرد، به این تفکر دامن زده است. ایمپلنت دندانی نیز نوعی دندان مصنوعی است که بعد از معاینههای اولیه در ابتدا فیکسچر یا همان قسمت ریشههای پروتز با جراحی موضعی گذاشته میشود و بعد از اطمینان از ثبات آن، قسمت تاجی قرار میگیرد.
از خشکی و چین و چروک تا تاخیر در ترمیم زخم
دکتر سیدمسعود داوودی
متخصص بیماریهای پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله(عج)
با افزایش سن، سلولهای بدن پیر میشود. پوست نیز همگام با تمام سلولها تغییر و مشکلاتی پیدا میکند. در این مطلب به مشکلات پوستی دوران سالمندی و راههای پیشگیری از آنها اشاره میکنیم؛ مشکلاتی که مهمترین آنها عبارتند از: خشکی پوست، چین و چروک، کبودی و خونمردگی، تومورهای پوستی، عوارض پوستی ناشی از بیماری زمینهای، بیماری عفونی پوست و تاخیر در ترمیم زخم.
از علل و علایم تا پیشگیری و درمان بیماری
دکتر محمدعلی نیلفروشزاده
رئیس انجمن متخصصان پوست ایران، عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی تهران
پسوریازیس نوعی بیماری اتوایمیون یا خودایمنی است که اغلب در حد فاصل 15 تا 35 سالگی (دوران جوانی) شروع میشود و در آن سلولهای پوستی به شکلی کنترلنشده و بسیار سریع تکثیر میشوند. این موضوع باعث بروز پلاکهایی روی پوست میشود که زمینه التهابی و قرمز دارند و روی آن پوستههایی سوار است. این پلاکها معمولا روی دستها، آرنج، زانو، کمر، صورت و کف سر بهوجود میآیند.
چه کسانی درمعرض خشکی چشم هستند؟
پرسش از چشمپزشک دکتر محمود بابایی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله(عج)
بسیاری از بیمارانی که دچار خشکی چشم هستند، شرححال درستی به پزشک نمیدهند؛ مثلا وقتی پزشک سوال میکند دارو مصرف میکنید؟ میگویند نه. آنها فکر میکنند دارو حتما باید داروی خاصی باشد در حالی که داروهای سادهای همچون آنتیهیستامینها هم ممکن است عارضهای مثل خشکی چشم ایجاد کنند. خشکی چشم ناشی از مصرف آنتیهیستامین را در فصولی که حساسیت بیماران عود میکند، بیشتر مشاهده میکنیم. گاهی مراجعهکننده، به بیماری دیگری مثل روماتیسم، لوپوس، دیابت یا هر نوع بیماری نقص سیستم ایمنی مبتلا و مجبور به استفاده از داروهای کورتونی و... است. گرچه در این بیماران، علائم جانبی ناشی از بیماری باعث خشکی چشم میشود ولی مصرف داروها نیز عوارض جانبی ایجاد میکند که نباید از نظر دور داشت. همیشه به چنین بیمارانی توصیه میکنیم تحتنظر متخصص چشم باشند تا عوارض چشمی بیماری خیلی زود مشخص و درمان آغاز شود. درباره شغل بیماران نیز باید پرسیده شود؛ افرادی مانند کشاورزان که در معرض هوا و باد هستند یا کسانی مثل نانواها یا تراشکاران که در معرض گرمای زیاد قرار دارند و ممکن است دچار خشکی چشم شوند.
دارو دادن به کودکان؛ چرا، چهوقت، چگونه؟
دکتر شیوا رفعتی
متخصص کودکان و عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی شاهد
مصرف دارو در کودکان مساله بسیار مهمی است که اغلب برای خانواده سردرگمیهایی به وجود میآورد. معمولا خانوادهها هنگام مراجعه به پزشک انتظار دارند دارویی برای کودکشان تجویز شود درحالی که بسیاری از بیماریهای کودکان را میتوان فقط با دادن اطلاعات و نکات تغذیهای درمان کرد. بهتر است خانوادهها نکاتی راجع به خطرها و فواید داروهای رایج، چگونگی مصرف آنها و حتی چگونگی رفتار با کودک هنگام دادن دارو بدانند. در ادامه مطلب «درمانگاه» این هفته به مهمترین نکات قابل ذکر دراین باره اشاره خواهم کرد.
«میزگرد تغذیه» درباره مشکل چاقی خانم شکوفه با حضور دکتر محمدرضا مهاجرتهرانی فوقتخصص غدد و متابولیسم دکتر طاهره افتخار متخصص بیماریهای زنان دکتر احمدباقری مقدم متخصص پزشکی ورزشی و دکتر نسرین امیدوار متخصص تغذیه
چاقی عوارض زیادی دارد که یکی از آنها کاهش احتمال باروری است. از طرفی، بیماری تخمدان پلیکیستیک با اختلال در عادت ماهانه باعث ناباروری میشود. میهمان این هفته «میزگرد تغذیه» خانمی
29 ساله است که به هر 2 بیماری یعنی چاقی و تخمدان پلیکیستیک مبتلاست و پزشکان برای درمان ناباروریاش در قدم اول کاهش وزن را به ایشان توصیه کردهاند. ایشان هم برای دریافت راهنمایی درباره کاهش وزن درست و اصولی در «میزگرد تغذیه» شرکت کرده و از متخصصان راهنمایی خواستهاند.
توصیههایی برای فرزندپروری مطلوب در آستانه بازگشایی مدارس
دکتر میترا حکیمشوشتری
روانپزشک کودکونوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علومپزشکی ایران
این توصیهها کمک میکند به جای اینکه با شروع پاییز و آغاز فصل مدرسه آه بکشید و به دوستان و خانواده شکوه کنید که دردسرهایتان آغاز خواهد شد، از این ایام هم لذت ببرید و با فرزند خود خاطرههای خوب بسازید.
دکتر مجید حاجیفرجی/متخصص تغذیه/رئیس انستیتو تحقیقات تغذیهای و صنایعغذایی کشور
محصولات غذایی چرب و بهخصوص روغنها، حاوی اسیدهای چرب مختلفی هستند که اگر بخواهیم مقایسهای بین سلامت آنها داشته باشیم، باید بگوییم که محصولات حاوی اسیدهای چرب ترانس، آسیب بهمراتب بیشتری نسبت به محصولات حاوی اسیدهای چرب اشباع به سلامت ما میزنند.
شاید بههمین دلیل هم برخی از افراد گمان میکنند که میتوانند روغنهای حاوی اسیدهای چرب ترانس را بهطور کامل از برنامه غذایی خود حذف و کره را که حاوی اسیدهای چرب اشباع است، جایگزین آنها کنند. اما بهتر است این گروه از افراد بدانند که چنین کاری، بههیچ عنوان توصیه نمیشود.
هرچند ضرر اسیدهای چرب اشباع از ترانس کمتر است و ما میتوانیم قدری از انرژی مورد نیاز روزانه خود را از طریق مصرف آنها دریافت کنیم اما استفاده مداوم از محصولات حاوی این اسیدهای چرب هم میتواند باعث به خطر افتادن سلامتمان شود. ضمن اینکه ما اسیدهای چرب اشباع را در حالت عادی از لبنیات یا گوشتها هم دریافت میکنیم و دریافت آن از طریق کره، دریافت مازادی از این نوع چربی خواهد بود.
توصیه متخصصان تغذیه، همواره به حذف چربی ترانس از رژیم غذایی و محدود کردن مصرف چربیهای اشباع به زیر 10 درصد از انرژی کل روزانه است. بهعلاوه، روغنهای جامد، همان کره نیستند و برخلاف کره، حاوی درصد بسیار بالایی از اسیدهای چرب ترانس هستند که سلامت عمومی، مخصوصا سلامت سیستم قلبی- عروقی را بهشدت تهدید میکنند. خود کره هم بیش از 70 نوع اسید چرب از کربن کوتاه تا بلند زنجیره دارد و اصرار به مصرف مداوم آن خطرناک است.