بررسی علل، عوارض و راههای درمان صافی کف پا در گفت‌وگو با دکتر رامین اسپندار فوق‌تخصص جراحی پا و مچ پا
ستاره محمد
صافی کف پا یکی از اختلال‌های شایع اندام تحتانی میان کودکان است. البته فقط خردسالان نیستند که به این عارضه دچار می‌شوند بلکه بزرگسالان نیز ممکن است علائم آن را به صورت اکتسابی و بر اثر عواملی مانند چاقی، دیابت و روماتیسم تجربه کنند. این اختلال آنقدر جدی است که در بعضی موارد باعث معافیت آقایان از سربازی می‌شود چرا که به گفته متخصصان ارتوپدی، فعالیت سنگین برای آنها با درد و ناراحتی در اندام تحتانی به‌خصوص مچ و کف پا و گاهی خطر پیچ‌خوردگی همراه است. برای بررسی این مشکل و راههای برطرف کردن آن «درمانگاه» این هفته را به گفت‌وگو با دکتر رامین اسپندار، متخصص ارتوپدی، فلوشیپ فوق‌تخصصی جراحی پا و مچ پا و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران اختصاص داده‌ایم.
سلامت: قوس کف پا چه کاربردی دارد؟
اهمیت قوس کف پا در انتقال درست نیرو از کف پا به مفصل مچ و دیگر قسمت‌های اندام تحتانی است. بنابراین اگر کف پا صاف باشد به برخی قسمت‌های پا فشار بیش از حد وارد می‌شود و درمقابل بخش‌هایی که قادر به تحمل نیروی زیادی هستند، تحت فشار کمتری قرار می‌گیرند. در نتیجه فرد دچار درد و تغییر شکل در پا و مچ پا یا حتی ستون فقرات خواهد شد.
سلامت: چرا میزان این قوس در بعضی افراد کمتر از حد طبیعی است؟
این اختلال علت‌های مختلفی دارد. عامل آن در کودکان می‌تواند ژنتیکی باشد. گاهی نیز قابلیت حرکت بیش از حد مفاصل پا باعث صافی کف پا می‌شود. اختلال در عملکرد بعضی از تاندون‌ها و عضلات هم ممکن است از ایجاد قوس در کف پا جلوگیری کند. در بعضی موارد نیز چسبندگی غیرطبیعی استخوان‌های مچ پا به یکدیگر این حالت را ایجاد می‌کند. به طور کلی علت این اختلال به نوع آن بستگی دارد.
سلامت: پس صافی کف پا انواع مختلفی دارد؟
بله، صافی کف پا به 2 نوع انعطاف‌پذیر و
غیرقابل انعطاف یا سخت تقسیم می‌شود. در نوع اول وقتی وزنی روی پا قرار ندارد، قوس کف پا طبیعی است اما وقتی بر کف پا فشار وارد می‌شود و برای مثال فرد می‌ایستد، قوس آن از بین می‌رود. همچنین مواقعی که فرد روی نوک پنجه پا می‌ایستد، قوس کف پایی برایش ایجاد می‌شود، اما در صافی سخت چه وزن روی پا باشد یا نباشد قوسی در کف پا وجود ندارد.
سلامت: شیوع این اختلال چقدر است؟
در کشور ما آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما می‌توان گفت صافی کف پا به‌خصوص نوع انعطاف‌پذیر آن بسیار شایع است و بیشتر در کودکان دیده می‌شود. خیلی اوقات والدین به قوس کف پای فرزند خود شک می‌کنند و او را نزد پزشک می‌برند. درحالی که بسیاری از آنها دچار صافی بیمارگونه نیستند بلکه قوس کف پا مانند بینی، انگشت‌ها، دست‌ها و دیگر اعضای بدن می‌تواند در افراد مختلف اندازه‌های متفاوتی داشته باشد. درمورد میزان شیوع این اختلال میان خانم‌ها و آقایان نیز تحقیقات کافی انجام نشده اما یکی از مطالعه‌ها در کشور نشان داده علامت‌دار شدن صافی کف پا (ایجاد درد، ناراحتی و خستگی زودرس پا) در پسربچه‌های چاق بیشتر دیده می‌شود.
