پرسش: آیا کم‌کاری تیروئید باعث یبوست می‌شود؟
پاسخ دکتر فرزاد شیدفر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
کم‌کاری تیروئید باعث کاهش حرکت دستگاه گوارش می‌شود، بنابراین می‌تواند در تشدید یبوست نقش داشته باشد اما علت اصلی آن نیست.
پرسش: برای رفع یبوست خوردن چه میوه ها و سبزی هایی را در مقایسه با سایر مواد غذایی توصیه میکنید؟
دکتر سوده رازقی، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی:
معمولا برای کمک به کاهش علائم یبوست رژیم پرفیبر پیشنهاد می‌شود. البته افرادی به رژیمهای پرفیبر بیشتر پاسخ می‌دهند که به بیماریهایی عصبی که حرکات روده را کند می‌کند، مبتلا نباشند. برای تامین فیبر کافی باید حداقل 3-2 میوه و 3 تا 2 لیوان سبزی خام یا نصف این مقدار سبزی پخته در طول روز استفاده کنید و حدود 8 لیوان آب و مایعات بنوشید. ورزش و تحرک بدنی هم به کاهش یبوست کمک می‌کند. از میوه‌های ملین می‌توان به آلو، زردآلو یا برگه آن، کیوی با پوست، انگور، هندوانه و از بین سبزی‌ها به بادمجان، کدوی سبز، بامیه و... اشاره کرد. افرادی که از یبوست رنج می‌برند، باید کمتر از برنج استفاده کنند و میزان آن را به 2 تا 3 وعده در هفته کاهش بدهند که آن هم بهتر است به صورت برنج مخلوط مانند لوبیاپلو، عدس‌‌پلو و... صرف شود تا میزان مصرف حبوبات در طول هفته نیز افزایش پیدا کند زیرا مصرف حبوبات هم برای کاهش یبوست مفید است. همچنین مصرف نان‌های سبوس‌دار مانند نان چاودار و جوی دوسر به‌دلیل فیبر بالایی که دارند، برای بهبود علائم یبوست توصیه می‌شود. سعی کنید 2 تا 3 بار در هفته در وعده شام نیز از خوراکهایی که با حبوبات درست میشوند مانند آش و عدسی استفاده کنید.
در حال حاضر قرص‌هایی به نام قرص‌های پروبیوتیک تولید شده‌اند که فلورطبیعی روده‌ها را تنظیم می‌کنند و برای رفع یبوست مناسب هستند. در بین مواد گیاهی موثر می‌توان به تخم برزک اشاره کرد. تخم برزک را آسیاب کنید و روزی 2 قاشق مرباخوری از آن را به صورت مخلوط در شیر، ماست، سالاد و... بخورید. تخم برزک به‌دلیل نوع فیبر و چربی خاصی که دارد، ملین است. یکی دیگر از ملین‌های موثر برگ سناست ولی نباید در طولانی‌مدت از این گیاه استفاده کنید زیرا پس از مدتی روده به آن عادت می‌کند و حرکات عادی خود را از دست می‌دهد. در نتیجه با گذشت زمان مشکل یبوست بدتر می‌شود در حالی که تخم برزک چنین مشکلی به وجود نمی‌آورد. مصرف روغن زیتون هم در بهبود وضعیت اجابت مزاج موثر است. اما به‌طور کلی کنترل یبوست در افراد مختلف با هم فرق دارد؛ مثلا ممکن است فردی در کنار یبوست، بی‌اختیاری ادرار هم داشته باشد. یا فرد دیگری به نشانگان روده تحریک‌پذیر مبتلا باشد. تنظیم برنامه غذایی برای این افراد باید اختصاصی باشد بنابراین بهتر است افرادی که به‌طور مزمن از این مساله رنج می‌برند، برای درمان بهتر و سریع‌تر حتما به متخصص تغذیه مراجعه کنند.
پرسش: از ابتدای ماه رمضان دچار یبوست شده‌ام به طوری که برای اجابت مزاجم مدت زمانی طولانی را صرف می‌کنم. برای پیشگیری از این عارضه به‌خصوص در این روزها که آب کمتری هم می‌نوشم، چه باید بکنم؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
بهترین کار این است که در فاصله بین افطار تا سحر، میوه‌های ملین، به‌خصوص آلو که در این فصل به وفور یافت می‌شود، بخورید. مصرف سبزی‌های تازه و سالاد را افزایش دهید. در سالاد یا غذاهای خود روغن‌های تصفیه نشده یا بودار مثل روغن زیتون بریزید. صیفیجاتی مانند بادمجان، کدو، گوجه‌فرنگی، خیار، جوانه‌گندم و... را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید و در فاصله بین سحر تا افطار آب فراوان بنوشید. با انجام این کارها هم مواد‌مغذی مورد نیاز به بدنتان می‌رسد و هم یبوستتان بهبود پیدا می‌کند.
پرسش: برای افرادی که در سفر دچار یبوست می شوند و تا حدودی هم سبزی و میوه می خورند اما مشکلشان حل نمی شود، چه توصیه ای دارید؟ آیا هندوانه در بهبود یبوست موثر است؟
پاسخ دکتر نیاز محمدزاده، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات افراد طی سفر، دریافت نکردن میزان کافی مایعات به‌دلیل در دسترس نبودن آب بهداشتی است، بنابراین با در نظر گرفتن تاثیر دریافت مایعات و فیبر برای داشتن اجابت مزاجی منظم، می‌توان به این افراد توصیه کرد قبل از سفر به مناطقی که از بهداشتی بودن آب آن اطمینان ندارند، حتما آب کافی و سالم با خود بردارند.
خوشبختانه امروزه در بیشتر مناطق ایران بطری های آب معدنی به فروش می رسند و می توان از آنها نیز استفاده کرد.
سعی کنید حتما در طول روز به مقدار کافی آب بنوشید و حتما به نیاز به اجابت مزاج خود پاسخ دهید و آن را به تاخیر نیندازید.
هندوانه نیز می تواند به‌دلیل داشتن آب فراوان و فیبر مانند سایر میوه ها در بهبود یبوست موثر باشد.
پرسشی از دکتر آرش محمدی‌توفیق فوق‌تخصص جراحی عروق
پرنیان پناهی
روزه‌داری در این روزهای گرم و طولانی گاهی باعث می‌شود بدن روزه‌داران کم‌آب شود و این کم‌آبی به یبوست بینجامد. همورویید یکی از مشکلات مربوط به ناحیه مقعد است که می‌تواند متعاقب یک یبوست طول‌کشیده به‌وجود آید. خیلی از بیماران به‌علت ترس و شرم، مدت زیادی از رفتن به پزشک امتناع می‌کنند و متاسفانه همین کار باعث می‌شود تا بیماری کهنه‌تر و شدیدتر و به همان نسبت درمانش سخت‌تر شود. دکتر آرش محمدی‌توفیق، فوق‌تخصص جراحی عروق و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید با رعایت توصیه‌های ساده‌ای می‌توان از ابتلا به کم‌آبی، یبوست و همورویید جلوگیری کرد.
پرسش: خاکشیر چه خواصی دارد؟ به چه دلیل به رفع سردرد ناشی از گرما کمک می کند؟
پاسخ دکتر محمدرضا دلنوازی، داروساز و متخصص فارماکوگنوزی:
در طب سنتی از خاکشیر به‌عنوان دارویی گیاهی با طبیعت گرم و تر و با خواص اشتهاآور و مقوی دستگاه گوارش، افزاینده قوای جنسی، کاهنده التهابات پوستی و خلط آور نام برده شده است. جوشانده خاکشیر خاصیت ضداسهال دارد و مخلوط آن با آب سرد ملین و ضدیبوست است بنابراین مصرف خاکشیر به شکل رایج؛ یعنی شربت خاکشیر، به‌عنوان ملین و حجم دهنده برای افراد مبتلا به یبوست مزمن و همچنین افرادی که در رژیم غذایی خود به مقدار کافی مایعات، میوه و سبزی دریافت نمی کنند، مفید است. یکی دیگر از مصارف خاکشیر، رفع گرمازدگی و تنش های ناشی از آن به‌خصوص سردرد است. از این رو مصرف شربت آن در ماه های گرم سال توصیه می شود.
