مسمومیت‌های گوارشی انواع مختلفی دارند. بیشتر مسمومیت‌ها اتفاقی هستند و فرد بدون اطلاع قبلی ماده خوراکی فاسدی را می‌خورد و دچار علائم گوارشی مثل دل‌پیچه و... می‌شود. البته مسمومیت‌های عمدی و جنایی هم هستند که افراد به قصد کشتن خود یا دیگری از مواد سمی استفاده می‌کنند که موضوع این مبحث نیست. این هفته در صفحه «درمانگاه سلامت» به مسمومیت‌های غذایی یا گاستروآنتریت اشاره می‌کنیم که اتفاقا در فصل تابستان شیوع آنها بیشتر هم می‌شود. دکتر محمدجعفر فره‌وش، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران بیشتر در این‌باره توضیح می‌دهد. ادامه مطلب...
برای پیشگیری از مسمومیت غذایی، نکات ساده و کاربردی‌ای وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:
1. حتما دست‌های خود را پیش از خوردن انواع مواد غذایی بشویید. باکتری‌ها، میکروب‌ها و انگل‌ها می‌توانند به سادگی از دست‌های آلوده شما به غذا منتقل شوند و زمینه مسمومیت‌تان را فراهم کنند.
2. غذاهای خام مانند انواع گوشت‌های خام یا میوه‌ها و سبزی‌های نشسته را کنار مواد غذایی پخته و آماده مصرف، قرار ندهید.
3. در مکان‌هایی که از سلامت آب آنجا اطمینان ندارید، آب بسته‌بندی تهیه نکنید یا در صورت اجبار و دسترسی نداشتن به آب سالم، آب مصرفی‌تان را بجوشانید. به این ترتیب، حداقل عوامل باکتریایی و بیماری‌زا را از بین می‌برید.
4. گوشت‌های خام را با درجه حرارت مناسب (حداقل 75 درجه سانتی‌گراد) بپزید تا عوامل انگلی یا باکتریایی احتمالی موجود در گوشت باعث ابتلای شما به مسمومیت نشود
5. از مصرف گوشت‌های خام، آبدار و دارای خونابه خودداری کنید.
6. غذاهای یخچالی را کاملا داغ و سپس مصرف کنید.
7. دمای یخچال را بین 4 تا 5 درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید تا امکان رشد عوامل مسمومیت‌زا را در مواد غذایی از بین ببرید.
8. حتما پیش از مصرف هر ماده غذایی صنعتی، برچسب آن را بخوانید و به تاریخ انقضای محصول توجه کنید.
9. از مصرف مواد غذایی کنسروی که قوطی آنها باد کرده، فرورفته یا نشتی دارد، به شدت خودداری کنید.
10. در سفر یا رستوران، تا حد ممکن غذاهای بدون سس، کم‌ادویه و کمتر فرآوری‌شده مانند گوشت یا مرغ سفارش دهید. کباب‌های تهیه‌شده با گوشت چرخ‌کرده، گزینه مناسبی نیستند. قبل از سفارش انواع گوشت‌های کبابی هم از مسوولان رستوران بخواهید کباب شما را مغزپخت کنند و آن را آبدار برندارند.
• حتما از کفش مناسب استفاده کنید.
• ناخن‌ها را کوتاه نگه دارید و به شکل مستقیم و کاملا افقی بگیرید تا داخل گوشت فرو نروند.
• پاها را به‌طور مرتب از نظر تاول، زخم، قرمزی و تورم بررسی کنید.
• در صورت بروز هر مشکلی باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• مواد غذایی‌ای که در معرض حشرات باشند.
• گوشت، مرغ و ماهی که کم پخته شده باشد.
• غذاهای دوباره گرم‌شده به‌خصوص ماهی، گوشت و برنج
• شیر، پنیر، بستنی و دیگر محصولات لبنی غیرپاستوریزه
• غذاهای نگهداری‌شده در دمای اتاق
• مصرف لبنیات غیرپاستوریزه می‌تواند یکی از علل بیماری‌های گوارشی و بیماری‌هایی مانند تب مالت باشد بنابراین قبل از استفاده از شیرهای محلی مطمئن شوید که آنها به مدت 20 دقیقه جوشانده شد‌ه‌اند و از خوردن پنیر و کره محلی غیرپاستوریزه خودداری کنید. از شیر و ماست پاستوریزه (شیر کارخانه‌ای) استفاده و به تاریخ انقضای محصولات لبنی دقت کنید.
• مواد غذایی کنسروشده کاملا سالم نیستند بنابراین قبل از استفاده 20 دقیقه آنها را بجوشانید و به علائمی مانند کنسروهای بادکرده، زنگ‌زده، سوراخ‌شده و کنسروهایی که مواد داخل آن بوی نامطبوعی دارند توجه داشته باشید.
• مصرف غذاهای آبکی (انواع خورش‌ها) را محدود کنید زیرا سریع‌تر فاسد می‌شوند. میکروب‌ها و باکتری‌ها در فضای مایع، محیط مناسب‌تری برای رشد و تکثیر دارند. این غذا‌ها در صورت مصرف باید کاملا داغ باشند و در جای خنک نگهداری شوند.
• از میوه‌های پوست‌دار استفاده کنید و قبل از مصرف به دقت آنها را بشویید.
• از پرخوری و مصرف خوراکی‌های ناآشنا پرهیز کنید.
• از ماست (کم‌چرب و پاستوریزه)، لیموترش یا آبلیمو همراه با غذایی که میل می‌کنید، استفاده کنید.
• حتی‌الامکان مقداری مواد غذایی خشک (بیسکویت، آجیل، کنسرو و...)، لیمو یا آبلیمو همراه داشته باشید.
• نارسایی دهانه رحم
• سابقه زایمان زودرس و چندقلویی
• سابقه پارگی زودرس پرده جنینی
• سابقه جداشدن زودرس جفت
• لکه‌بینی و خونریزی
• سابقه فشارخون بالا
• سابقه دیابت بارداری
• زنان باردار زیر 15 سال و بالای 35 سال
• زنان مبتلا به بیماری
• از شستشوی بدن با آب ناسالم پرهیز کنید.
• لوازم بهداشتی موردنیاز را همراه داشته باشید.
• در صورت وجود علائم خطر عفونت و خونریزی به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی- درمانی مراجعه کنید.
• در صورتی که به دلیل بیماری، دارو مصرف می‌کنید، داروهای خود را همراه ببرید.
• اگر قرص پیشگیری از بارداری مصرف می‌کنید، در صورت مراجعه به پزشک، به او اطلاع دهید.
• از حمل بار سنگین خودداری کنید.
• برای پیشگیری از کمردرد سعی کنید با روش درست روی صندلی خودرو تکیه دهید.
1. قبل از شروع سفر و ترک خانه لازم است با پزشک خود در خصوص بیماری‌های مختلفی که ممکن است در سفر در معرض آن قرار بگیرید و همچنین اقدام‌های پیشگیرانه مورد نیاز، مشورت کنید.
2. مطمئن شوید داروهای مورد نیاز در طول سفر را همراه خود دارید به‌خصوص افرادی که به بیماری‌های مزمن زمینه‌ای مبتلا هستند از قبیل افراد دچار بیماری دیابت، قلبی- عروقی، تنفسی، کلیوی و...
3. در طول مسیر به مواد غذایی خام به‌خصوص گوشت خام دست نزنید و در صورتی که به این موادغذایی دست زدید حتما بلافاصله دست خود را بشویید.
4. از دست زدن و تماس با حیوانات و پرندگان زنده خودداری کنید.
در چند سال اخیر مراسم اربعین در کربلا با حضور عاشقان بیش از 20میلیونی اباعبدا... از سراسر جهان به گونه‌ای برگزار می‌شود که وصف شور و حال این مراسم به زبان و قلم کار دشواری است. این در حالی است که امسال نیز پیش‌بینی می‌شود همین تعداد زائر حرم امام حسین(ع) به کربلا بروند. از کشور ما نیز هر سال بالغ بر یک میلیون نفر برای مراسم اربعین به کربلا سفر می‌کنند. موضوع مهم در این مراسم مذهبی، حفظ امنیت و سلامت زائران است. امسال با شیوع بیماری وبا در کشور عراق و نگرانی از شیوع کروناویروس و سایر بیماری‌هایی که ممکن است از کشورهای دیگر به زائران منتقل شود، وزارت بهداشت، هلال احمر، شهرداری و ناجا برنامه ویژه‌ای را برای پیشگیری از بیماری‌های تنفسی، ویروسی و عفونی واگیر‌دار در نظر گرفته و تیم‌های امدادی را هم در مرزهای ورودی و خروجی به کربلا و هم در مسیر پیاده‌روی‌ها مستقر کرده‌اند تا ضمن آموزش به هموطنان به آنها خدمات لازم بهداشتی و درمانی را ارائه کنند.
هشدار وزارت بهداشت به حاجیان و خانواده‌ها درباره احتمال سرایت وبا و مرس
اگرچه دلتنگید، دست ندهید و روبوسی نکنید
حج امسال پرحادثه و پرحاشیه بود و با وجود آنکه مراسم پرفیض حج به پایان رسیده، همچنان تبعات حوادث بسیار تلخ به وقوع پیوسته در آن ادامه دارد. یکی از نگرانی‌های اصلی وزارت بهداشت در مورد مراسم حج، شیوع بیماری مرس در عربستان بود که در این زمینه آموزش‌هایی به حجاج و مسئولان کاروان‌ها داده شده بود، ولی این نگرانی‌ها با وقوع حادثه منا و زخمی و بستری شدن تعداد زیادی از حجاج ایرانی در بیمارستان‌های عربستان چندبرابر شد؛ به‌گونه‌ای که موضوع انتقال بیماری کروناویروس از طریق حجاج قوت گرفت. از طرف دیگر، با توجه به نزدیکی ماه محرم و صفر تعداد زیادی از هموطنان به کشور عراق سفر می‌کنند و نگرانی از انتقال وبا نیز وجود دارد. از آنجایی که در حال حاضر وزارت بهداشت عراق نسبت به شیوع وبا در چند شهر اصلی عراق هشدار داده ورود این بیماری به کشور دور از انتظار نیست وحتی یک مورد وبا نیز در قم مشاهده شده است، بنابراین وزارت بهداشت ستاد ویژه‌ای برای کنترل این 2 بیماری خطرناک تشکیل داده است.
کروناویروس کوچک‌ترین موجود زنده‌ای است که تاکنون شناسایی شده و یکی از 200 ویروسی است که باعث سرماخوردگی می‌شود. این ویروس‌ها می‌توانند تغییر شکل دهند و قدرت کشندگی‌شان بیشتر می‌شود. یکی از ویروس‌هایی که تغییر شکل داده، کروناویروس است و از آنجایی که در منطقه مدیترانه شرقی بیشتر اتفاق افتاده به آن مرس نیز می‌گویند.
چگونه با عوارض پرواز کنار بیاییم؟
پزشک هوایی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی آجا، مدیر بهداشت و درمان هوانیروز
بدن انسان مطابق با شرایط زمین طراحی شده است و دور شدن از سطح آن می‌تواند برای سلامت مخاطره‌آمیز باشد. البته این نگرانی با پیشرفت‌های امروزی برطرف شده و مسافران هوایی می‌توانند با خیال راحت به مقصد برسند. با این حال هنوز هم گاهی شاهد وخیم شدن حال برخی مسافران و فرود اضطراری دنبال آن هستیم؛ واقعه‌ای که هم جان فرد را به خطر می‌اندازد و هم باعث اتلاف وقت و هزینه سایر مسافران و شرکت هواپیمایی می‌شود. در چنین شرایطی معمولا مسافر مقصر است چرا که از دیدگاه آیین‌نامه‌ها و مقررات سازمان بین‌المللی هوانوردی این وظیفه مسافر است که هنگام تهیه بلیت، شرکت هواپیمایی را از نوع بیماری و شرایط جسمانی خود مطلع کند تا در صورت لزوم برای او شرایط ویژه فراهم یا به کل از سفر منع شود. «درمانگاه» این هفته به بررسی دانستنی‌ها و مراقبت‌های سلامت در سفرهای هوایی می‌پردازد.
