1) ریشه‌هایتان را جستجو کنید: شما و کودکانتان در بررسی گذشته مشترکتان میتوانید ارزش‌های مربوط به زمان‌ها و مکان‌های قبلی خانوادگی‌تان را یادآوری کنید و حسی از تاریخ و ارزش‌های خانواده گسترده‌تان به دست آورید.
2) مشارکت خود را در رشد و توسعه اجتماع اطراف خود افزایش دهید: اگر از پیش در یک گروه اجتماعی فعال هستید، ممکن است بخواهید نقش بزرگ‌تری برعهده بگیرید، در درجه اول برای خودتان و در درجه بعدی بهعنوان یک سرمشق برای کودکانتان. اگر به یک گروه اجتماعی نپیوسته‌اید، به تحقیق در ناحیه سکونتتان بپردازید تا چنین گروه‌هایی را پیدا کنید.
3) احساسات خود را هنگام تولد نوزاد یا به فرزندی پذیرفتن یک کودک، به او یادآوری کنید: سعی کنید به این لحظه در ذهنتان بازگردید و امیدها و رویاهایی را که در آن زمان داشتید به یاد بیاورید. این کار ممکن است شروع جستجوی شما برای احساسات مشابه یا مربوط به آن در زندگی روزمره‌تان باشد.
4) زمان‌هایی را به نشستن کنار کودکان خود در سکوت اختصاص دهید: چند دقیقه‌ای را به تنهایی یا همراه آنها به تامل در نفستان بپردازید. به نقشتان بهعنوان پدر یا مادر، به زندگی‌تان بهعنوان یک فرد و به جایگاهتان در طرح بزرگ‌تر اهداف فکر کنید. زمانی را به بحث کردن درباره این افکار با کودکانتان اختصاص دهید و به نظرات آنها درباره معنای معنویت گوش فرا دهید.
5) با کودکان خود به پیاده‌روی در طبیعت بروید: طبیعت همیشه یک عامل الهام‌بخش و راهنمای معنوی بوده است. پیاده‌روی به شما آرامش می‌بخشد و به شما امکان می‌دهد به شگفتی‌های جهان اطرافتان بیندیشید.
6) کتاب‌هایی که ایده‌های معنوی را بیان می‌کنند همراه کودکانتان بخوانید و نظرتان را درباره آنچه می‌خوانید، با یکدیگر در میان بگذارید: این جستجوی معنوی را میتوانید به تنهایی یا بهعنوان بخشی از یک گروه بزرگ‌تر- یک اجتماع مذهبی، یک گروه دوستان یا خانواده خودتان- انجام دهید. پا گذاشتن در مسیر این سفر روحانی ممکن است هم به شما و هم به خانواده شما کمک کند زندگی سالم‌تری چه از لحاظ عاطفی و چه از لحاظ جسمی داشته باشید.
کدام گروه از مبتلایان به اوتیسم می‌توانند ازدواج کنند و بچه‌دار شوند؟
ازدواج با اوتیسم
دکتر غلامحسین قائدی
روان‌پزشک، دانشیار دانشگاه شاهد و عضو گروه پژوهشی خانواده و سلامت جنسی
اوتیسم یکی از اختلالات جدی از گروه بیماری‌های رشدی است که از اوایل دوران کودکی ظاهر می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال، اغلب در زمینه ارتباط کلامی و غیرکلامی، رفتارهای اجتماعی و فعالیت‌های سرگرم‌کننده مشکل دارند. عامل این بیماری به صورت دقیق مشخص نیست اما به‌نظر می‌رسد نوعی اختلال در سیستم عصبی باعث عملکرد نادرست مغز این افراد می‌شود. متاسفانه آمار اوتیسم روز به روز درحال افزایش است. با این اوصاف، مساله بلوغ جنسی، ازدواج و بچه‌دار شدن مبتلایان به اوتیسم به یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها تبدیل شده است. در «ازدواج و سلامت جنسی» این هفته به مهم‌ترین چالش‌ها در این زمینه و راه‌های برخورد با آنها اشاره خواهم کرد.
دکتر کتایون خوشابی/فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان/عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
یکی از مهم‌ترین نکته‌هایی که باید پیش از تصمیم نهایی برای مهاجرت در‌نظر گرفته شود، توجه به سن افرادی است که قصد مهاجرت دارند. این سن، هم درباره زوج‌ها و هم درباره فرزندان آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به‌طور کلی، اگر قرار باشد مهاجرتی در طول زندگی صورت بپذیرد، بهتر است در سنین زیر 40 سالگی باشد. مهاجرت در سنین بالای 40 سال، هم انطباق با محیط جدید را برای زوج‌ها سخت می‌کند و هم برای فرزندان آنها. البته باید توجه داشته باشیم در این میان، توجه به سن بچه‌ها هنگام مهاجرت از اهمیت بالاتری برخوردار است. هرچه سن بچه‌ها هنگام مهاجرت کمتر باشد، شانس کنار آمدن و سازگاری با محیط جدید هم برای آنها ساده‌تر خواهد بود. از طرف دیگر، وقتی والدین با بچه‌های کم‌سن خود مهاجرت می‌کنند، یادگیری زبان دوم و پیدا کردن شبکه اجتماعی و دوستانی در محیط جدید را هم برای آنها ساده‌تر خواهند کرد. بدیهی است بچه‌ها با مهاجرت، شبکه اجتماعی، دوستان، اطرافیان، اتاق و حتی اسباب‌بازی‌های خود را از دست می‌دهند.
دکتر سیدکاظم فروتن رئیس کلینیک سلامت خانواده در گفتوگو با «سلامت»
دکتر سیدکاظم فروتن، رئیس کلینیک سلامت خانواده که سال‌ها در زمینه تحکیم خانواده و مشکل‌های آنها کار کرده، با توجه به وضعیت نگران‌کننده طلاق در کشور معتقد است با اجباری کردن مشاوره قبل از ازدواج می‌توان از بسیاری از طلاق‌ها پیشگیری کرد. او می‌گوید: «همان‌طور که برای رانندگی در خیابان و جاده به گواهینامه نیاز داریم، برای سفر زندگی هم به آموزش و گواهینامه نیاز داریم تا بتوانیم در طول سفر درست گام برداریم. متاسفانه عواملی که برای ازدواج 2 نفر بیشتر مورد توجه است شامل وضعیت تحصیلات، مسکن، شغل و مادیات است، در حالی که این ظاهر ازدواج است و بسیاری از طلاق‌هایی که در حال حاضر اتفاق می‌افتد از این نظر مشکلی ندارند ولی نیمه‌پنهان ازدواج مساله‌ای است که به شناخت زوج‌ها از خود و فردی که بهعنوان همسر می‌خواهند انتخاب کنند، برمی‌گردد. در واقع نیمه‌پنهان و در بسیاری از مواقع فراموش شده ازدواج، این است که زوج‌ها نقاط قوت و ضعف همدیگر را بشناسند، از تفاوت‌های زن و مرد آگاه باشند، روش‌های گفتوگو با یکدیگر را یاد گرفته باشند و حتی تفاوت نیاز جنسی زن و مرد را بدانند و در این بین مراکزی باشد که اگر زوج‌ها دچار مشکل شدند به آنها کمک کند تا مشکلشان عمق پیدا نکند.»
وقتی بچه‌ها با ازدواج بزرگترها مخالفند
دکتر مهدی زارع بهرام‌آبادی
روان‌شناس و عضو هیات علمی مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی
ازدواج مجدد، بعد از جدایی یا فوت همسر اتفاق می‌افتد. این افراد تجربه یک رابطه زناشویی مشترک و گاهی نیز فرزندی را با خود همراه دارند. ازدواج مجدد حق طبیعی و شرعی همه مردها یا زن‌هاست اما در این مواقع موانعی وجود دارد که اگر به موقع و با درایت بررسی نشوند، می‌تواند خیلی مشکل‌ساز شود و زندگی را برکام اهالی منزل تلخ کند و حتی باعث فروپاشی زندگی جدید نیز شود. اگر زن و مردی به هر دلیلی از زوج خود جدا شده‌اند و هیچ یک از دو طرف فرزندی هم ندارند، تقریبا می‌توان گفت مشکل چندانی وجود ندارد ولی اگر یکی از طرفین یا هر دو طرف فرزند یا فرزندانی داشته باشند، ازدواج آنها موانعی دارد که باید قبل از رفتن زیر یک سقف حل و فصل شود.
پرسش: دختری 5 ساله دارم که به دلیل مشکلات و تشنجی که همسرم در خانه ایجاد کرده، پرخاشگر و عصبی شده است. در حال حاضر پدرش خانه را ترک کرده و رفته است. چطور می توانم به دخترم کمک کنم؟
پاسخ دکتر میترا حکیم‌شوشتری، فوق تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران:
برای حل این مشکل حتما باید به روان‌پزشک کودک مراجعه کنید زیرا پرسش‌های زیادی هست که باید به آنها پاسخ بدهید.
مثلا اینکه چرا پدر خانه را ترک کرده؟ در آن زمان کودک چند سال داشته؟ چه مشکلی باعث این جدایی شده؟ نقش شما در این بین چه بوده؟ آیا دعواها و بحث‌ها در حضور کودک انجام شده؟
و... قطعا در هر دعوایی هر دو طرف مقصرند. شاید شما سهم خود را در این مشکل نادیده می‌گیرید یا طوری با کودکتان رفتار کرده‌‌‌اید که او را عصبی و پرخاشگر کرده است.
پاسخ‌های متفاوت به هر یک از این پرسش‌ها راهکارهای متفاوتی دارد. آنچه در اینجا می‌توان توصیه کرد، این است که دائم به او نگویید: «پدرت ما را رها کرد و رفت» این جمله به کودک حس ناامنی می‌دهد.
کودکان حق دارند حس کنند پدر و مادرشان آنها را دوست دارند، حتی اگر بدترین آدم‌های دنیا باشند.
باید به کودک القا کنید پدر هر جای دنیا که باشد، حتما همیشه به تو فکر می‌کند و دوستت دارد چون فرزند او هستی.
ضمن اینکه در کنار گفتن این جمله‌ها و احساس امنیت در کودک، نباید وی را در معرض دعواها، تنش‌ها و مسائل قانونی قرار داد تا شاهد مشکلات، دعواها و برخوردهای بدتان نباشد، دچار تناقض و احساس خطر نشود و اضطراب در او شکل نگیرد.
همه اینها در طولانی‌مدت مشکلاتی در روحیه و رفتار کودک ایجاد می‌کند که بعد به سختی قابل درمان خواهد بود.
نکته دیگر، حفظ ارتباط با خانواده‌های هر دو طرف است. اگر همسرتان شما را ترک کرده قطعا خواهر، برادر، مادر و پدری دارد. در این صورت کودکتان را نزد آنها ببرید زیرا حتی اگر آنها با شما خوب نباشند، فرزندتان را دوست خواهند داشت و به او محبت خواهند کرد. در این صورت می‌توان میزان آسیب‌ها را کم کرد اما همان‌طور که اشاره شد، برای حل بهتر این مساله حتما باید با مراجعه حضوری از یک روان‌شناس یا روان‌پزشک کودک کمک بگیرید.
 |
چرا زوج‌های جوان از بچه‌دار شدن می ترسند؟
دکتر رزگار قادرپور مشاور ازدواج و خانواده این روزها در مراکز مشاوره شاهد مراجعه زوج‌هایی هستیم که یکی از آنها حاضر به بچه‌دار شدن نیست. جالب اینکه قبلا این خواسته بیشتر از طرف آقایان مطرح می‌شد اما امروزه خانم‌هایی نیز هستند که تمایلی به بچه‌دار شدن ندارند. حتی برخی شرط ازدواجشان را فرزنددار نشدن قرار می‌دهند. خیلی‌ها معتقدند شرایط زندگی کنونی پیچید‌ه و سخت‌تر شده است اما به نظر من، بهعنوان متخصص در حوزه مشاوره ازدواج و خانواده، این‌‌گونه نیست؛ زندگی سخت‌تر نشده چون امروزه امکانات و رفاه بیشتر است اما پیچیده‌تر شده، به این معنا که زندگی خانوادگی از حالت سنتی و ساده خود فاصله گرفته و پیش به سوی مدرنیته و پیچیدگی‌های ناشی از آن در حرکت است بنابراین لزوما برای استحکام و رضایتمندی در زندگی مشترک، باید مهارت‌هایی داشته باشیم و آنها را به کار بگیریم.
پدیده به تعویق انداختن فرزندآوری و همچنین نداشتن تمایل به داشتن فرزند، به تازگی در جامعه ما شیوع پیدا کرده و احتمال اینکه آسیب جدی به بدنه خانواده و سیستم جامعه وارد کند، وجود دارد. در ادامه به بررسی علل و همچنین توصیه‌های برخورد صحیح با این پدیده می‌پردازم.
