پرسش: آیا خوردن میوه چند دقیقه بعد از صرف غذا، اختلالی در هضم غذای خورده‌شده ایجاد می‌کند؟
پاسخ: دکتر شهرام آگاه، فوق تخصص گوارش و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
خوردن میوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا روند تخلیه محتویات معده را کند می‌کند. در نتیجه هضم غذا در معده طولانی میشود. این نکته در ماه مبارک رمضان بیشتر اهمیت دارد و برای اینکه افراد روزه‌دار دیرتر گرسنه شوند و غذا مدت بیشتری در معده‌شان باقی بماند، بهتر است همراه با غذایشان میوه و سبزی مصرف کنند اما این کار در ماه‌های دیگر توصیه نمی‌شود. از طرفی، غذایی که با میوه خورده میشود، جذب ویتامین‌های میوه را مختل می‌کند بنابراین بهتر است همه افراد به‌خصوص کسانی که سوءهاضمه دارند، بین مصرف غذا و مصرف میوه یکی دو ساعتی فاصله بگذارند.
پرسش: تیروئید من کم‌کار است. آیا روزه گرفتن برایم اشکالی ایجاد نمی‌کند؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
افرادی که به کم‌کاری تیروئید مبتلا هستند، منعی برای روزه گرفتن ندارند. این افراد بهتر است از خوردن برخی موادغذایی مانند شلغم، انواع کلم، بادام‌زمینی، سویا و... بپرهیزند. البته اگر شلغم و کلم در آب‌جوش خوب پخته شوند، مصرف آنها منعی نخواهد داشت زیرا در اثر پخته شدن دیگر اثر نامطلوبی روی هورمون‌های مترشحه از تیروئید نمی‌گذارند.
پرسش: از ابتدای ماه رمضان دچار یبوست شده‌ام به طوری که برای اجابت مزاجم مدت زمانی طولانی را صرف می‌کنم. برای پیشگیری از این عارضه به‌خصوص در این روزها که آب کمتری هم می‌نوشم، چه باید بکنم؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
بهترین کار این است که در فاصله بین افطار تا سحر، میوه‌های ملین، به‌خصوص آلو که در این فصل به وفور یافت میشود، بخورید. مصرف سبزی‌های تازه و سالاد را افزایش دهید. در سالاد یا غذاهای خود روغن‌های تصفیه نشده یا بودار مثل روغن زیتون بریزید. صیفیجاتی مانند بادمجان، کدو، گوجه‌فرنگی، خیار، جوانه‌گندم و... را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید و در فاصله بین سحر تا افطار آب فراوان بنوشید. با انجام این کارها هم موادمغذی مورد نیاز به بدنتان می‌رسد و هم یبوستتان بهبود پیدا می‌کند.
پرسش: مردی 57 ساله هستم. چند سالی است بدون سحری روزه می‌گیرم ولی هیچ مشکلی نداشته‌ام و در طول روز بسیار راحت هستم. آیا باتوجه به سنم می‌توانم این کار را ادامه بدهم؟
پاسخ دکتر فرزاد شیدفر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
افراد زیادی سحری نمی‌خورند، به‌خصوص کسانی که قصد کاهش وزن دارند. اما این کار درست نیست زیرا حذف وعده سحر به معنای کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب در زمان کمتر نیست و چون تعداد وعده‌ها کاهش می‌یابد، مواد مورد نیاز بدن تامین نمی‌شود. به‌خصوص اینکه ادامه این‌کار در تمام ماه مبارک رمضان قطعا بدن را دچار مشکلاتی خواهد کرد. افرادی هم که قصد کاهش وزن دارند، باید این‌کار را تدریجی و با الگوی غذایی متعادل انجام دهند بنابراین حداقل چند لقمه نان، پنیر و سبزی یا کمی میوه در وعده سحر مصرف کنید.
پرسش: آیا در ماه رمضان می‌توان رژیم لاغری را ادامه داد؟ بهتر است در فاصله بین افطار تا سحر چه غذاهایی مصرف شوند؟
پاسخ دکتر سیدعلی کشاورز، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران:
می توانید ضمن مشاوره با متخصص تغذیه تان، به رژیم خود ادامه بدهید. به این شکل که باید با آنچه در رژیم به عنوان صبحانه آمده، روزه تان را باز کنید، سپس طبق برنامه، شام بخورید و برای وعده سحر بر اساس برنامه ناهار عمل کنید. با توجه به اینکه روزهای ماه رمضان امسال طولانی و گرم است، بدن آب زیادی از دست میدهد بنابراین باید در فاصله بین افطار تا سحر آب و مایعات فراوانی مانند شیر کم چرب، چای کم رنگ، دوغ، انواع آبمیوه های طبیعی و ... مصرف کنید تا آب و املاح از دست رفته بدنتان کاملا جایگزین شوند به نحوی که رنگ ادرارتان زرد کمرنگ باشد. مصرف انواع سوپ و آش به‌دلیل داشتن سبزی‌های متعدد که حاوی موادمعدنی مفیدی مانند سدیم، پتاسیم، منیزیم و... هستند نیز علاوه بر تامین قسمتی از مایعات مورد نیاز، موادمغذی لازم را به بدن میرساند. خوردن انواع میوه های فصل نیز به‌دلیل داشتن مقداری قند، موادمعدنی، بخشی از ویتامینها و از همه مهم‌تر فیبر، برای پیشگیری از یبوست اهمیت زیادی دارد. برخی افراد هم به دلایلی مجبورند از انواع مکملها استفاده کنند و مکملها را هنگام صرف افطار یا سحری بخورند؛
مثلا اگر فردی از مکمل فیبری پروتئینی استفاده می‌کند، باید بعد از باز کردن روزه، مکمل را همراه با مایعات فراوان بخورد. البته باید شامش را با یک ساعت تاخیر میل کند زیرا در این زمان مکمل فیبری پروتئینی باز می شود و فضای معده را پر می‌کند در نتیجه ولع خوردن کاهش می‌یابد و با غذای کمی سیر میشود. از آنجا که این مکملها باید نیم ساعت قبل از غذا خورده شوند، باید قبل از صرف سحری آنها را مصرف کرد. توجه داشته باشید به‌دلیل وجود شیرینیهای متعدد در ماه مبارک رمضان مانند خرما، زولبیا و بامیه، شله زرد، حلوا و... بسیاری از افراد، دچار اضافه وزن می‌شوند. به همین دلیل در برنامه غذایی افراد جایگزین هایی تعیین می‌کنیم که در صورت مصرف هر یک از این شیرینیها باید از مصرف برخی موادغذایی در رژیم خودداری کرد. مثلا در صورت مصرف یک کاسه کوچک شله زرد باید دو واحد میوه حذف شود تا تعادل کالریهای دریافتی بهم نخورد و روند کاهش وزن ادامه پیدا کند. البته تجربه نشان میدهد سختترین ماه برای کاهش وزن ماه مبارک رمضان است. ما مراجعانی داشتهایم که در ماه‌های دیگر خوب وزن کم کرده بودند اما به‌دلیل رعایت نکردن تعادل دریافت انرژی در ماه مبارک رمضان قسمتی از وزنشان برگشت.
پرسش: در چند سال اخیر که ماه مبارک رمضان در تابستان است، من از فرط تشنگی هنگام افطار مقدار زیادی آب یا شربت آبلیمو و... می‌نوشم. به‌طوری که تقریبا میل کمتری به خوردن مواد غذایی دیگر دارم. اینکه بعضی‌ها می‌گویند این کار برای سلامت خطر دارد، درست است؟
پاسخ دکتر نیاز محمدزاده، متخصص تغذیه و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران:
مصرف مایعات، به‌خصوص شربتهایی که با قندهای ساده تهیه شده‌اند، به جای غذا، می‌تواند باعث کمبود ویتامین و سایر مواد مغذی مورد نیاز بدن شود بنابراین ضمن دریافت کافی مایعات و محدود کردن مصرف نوشیدنیهایی که با قند ساده مثل شکر تهیه شده‌اند، سعی کنید مقادیر متعادل و متنوع غذایی را نیز در فاصله افطار تا سحر مصرف کنید.
انواع و اقسام میوهای که در ماه رمضان بازارش گرم میشود
میوه ماه
در خبر است که پیامبر اکرم(ص) روزه‌هایش را با خرما افطار می‌کرده است. هنوز که هنوز است، خرما یکی از پرمصرف‌ترین میوه‌های ماه رمضان است که بازار گرم و البته انواع فراوانی دارد. در «پوستر تغذیه» این هفته به شناخته‌شده‌ترین خرماها اشاره می‌کنیم و به رایج‌ترین سوال‌ها درباره این میوه خوش‌خوراک و شیرین پاسخ می‌دهیم.
خرماهای خشک و نیمه‌خشک
قیمت:7 تا 12 هزارتومان برای هر کیلوگرم
پرسشی از دکتر آرش محمدی‌توفیق فوق‌تخصص جراحی عروق
پرنیان پناهی
روزه‌داری در این روزهای گرم و طولانی گاهی باعث میشود بدن روزه‌داران کم‌آب شود و این کم‌آبی به یبوست بینجامد. همورویید یکی از مشکلات مربوط به ناحیه مقعد است که می‌تواند متعاقب یک یبوست طول‌کشیده به‌وجود آید. خیلی از بیماران به‌علت ترس و شرم، مدت زیادی از رفتن به پزشک امتناع می‌کنند و متاسفانه همین کار باعث میشود تا بیماری کهنه‌تر و شدیدتر و به همان نسبت درمانش سخت‌تر شود. دکتر آرش محمدی‌توفیق، فوق‌تخصص جراحی عروق و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید با رعایت توصیه‌های ساده‌ای می‌توان از ابتلا به کم‌آبی، یبوست و همورویید جلوگیری کرد.
بفرمایید فینگر فود!
این روزها، وقتی به مهمانی‌های بزرگی مثل عروسی و جشن تولد یا حتی یک کنفرانس علمی می‌رویم و برای خوردن غذا به میز چیده شده نزدیک می‌شویم، سینی‌های رنگارنگ و زیبای فینگرفود جلب توجه می‌کند. غذاهایی با ابعاد کوچک که اغلب از نان تشکیل شده‌اند و مخلوطی از خوراکی‌های شور و شیرین در آنها دیده میشود. ظاهر این غذاها بسیار فریبنده است و شکلی شبیه به شیرینی دارند. سوال اینجاست که خاستگاه این غذاها کجاست و سروشان چه آدابی دارد؟ در ادامه به این سوال‌ها پاسخ خواهیم داد و نمونه‌هایی با ارزش تغذیه‌ای بالا را برایتان انتخاب کرده‌ایم تا در وعده افطار تهیه و میل کنید.
غذاهایی که در گروه فینگرفودها جای می‌گیرند، بسیار متنوعند و برای مردم سراسر دنیا آشنا. در واقع، فینگرفود نوعی پیش‌غذاست که اصلیتش به کشور اسپانیا و شهر زاراگوزا برمی‌گردد. در این منطقه غذاهایی با نام «تاپاش» معروف هستند که بیش از 100 نوع مختلف با طعم‌های متنوع دارند. در‌واقع تمام فینگرفودهایی که می‌شناسیم، از آنجا نشات می‌گیرند. در دنیا این غذاها هم در مجالس شادی سرو می‌شوند و هم سوگواری اما در ایران که چند سالی است فرهنگ استفاده از این نوع غذاها رایج شده، بیشتر در مراسم شادی، دیس‌های متنوع فینگرفود (به‌عنوان پیش‌غذا یا عصرانه) به چشم می‌خورند. در انگلستان نیز غذاها در گاردن پارتی‌ها یا مهمانی‌هایی که در فضای باز برگزار می‌شوند، سرو میشود.
بفرمایید خوراک گوشت و سبزی!
ساقی اخوان
متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند آنچه در وعده ناهار میل می‌کردید، در وعده سحر بخورید و برای آنکه زمان بیشتری سیر بمانید، عمده سهم روغن روزانه‌تان را در این وعده میل کنید. از آنجا که کم‌آبی نیز یکی از مشکلات شایع در ماه رمضان است، توصیه میشود مایعات بیشتر و سبزی‌های مختلف در وعده سحر و افطار خورده شود. از این رو، غذایی را برایتان انتخاب کرده‌ایم که ویژگی‌های یاد شده را دارد و پیشنهاد می‌کنیم برای وعده سحر آن را بپزید و در کنار سایر اعضای خانواده میل کنید.
