امروزه اصطلاحی به نام پزشکی جایگزین یا طب یکپارچه‌نگر زیاد مطرح می‌شود؛ طبی که بر راه‌هایی جز درمان دارویی متمرکز است. در این عرصه، یکی از مواردی که ثابت شده در بهبود شرایط جسمانی و روانی بیماران موثر است، باورهای نیرومند مذهبی و معنوی است. البته در تحقیقات این عرصه، این باورها مختص به دین خاصی نیستند و همه ادیان را شامل می‌شوند. تحقیقات زیادی نیز در این باره انجام شده است، مثلا در کشور آمریکا احتمال اینکه افرادی که به کلیسا می‌روند بتوانند الکل را ترک کنند، بیشتر از سایر الکلی‌هایی است که اعتقادات مذهبی ندارند. باور به نقش مذهب و معنویت در بهبود بیماری‌های جسمی و روانی فقط یک تئوری نیست. حتی در عمل دیده شده است که امید به زندگی و احتمال بهبود آن دسته از بیماران مبتلا به سرطان که اعتقادات مذهبی قوی‌تر دارند، بیشتر است. یکی از مهم‌ترین آثاری که اعتقادات مذهبی و معنوی در روان انسان‌ها دارد، افزایش آرامش و کاهش تنش است. احساس وصل شدن به قدرت برتر کائنات باعث ایجاد آرامش در فرد می‌شود و همین آرامش می‌تواند اضطراب، خشم و افسردگی او را کاهش دهد. در دین اسلام مراسم زیبا و روحبخشی در ماه مبارک رمضان تحت عنوان روزه‌داری وجود دارد که باعث تقویت اعتقادات مذهبی می‌شود. در این ماه، بیشتر مردم بیش از پیش احترام یکدیگر را نگه می‌دارند، کمتر پرخاش می‌کنند، آرام‌ترند و بیشتر به امور نیک و عبادت می‌پردازند. چنین مراسمی که یک ماه طول بکشد و همه افراد جامعه را به خوبی درگیر خود کند، در ادیان و جاهای دیگر دنیا کمتر دیده می‌شود. این ماه فرصت خوبی است تا سلامت روان خود را ارتقا بخشیم و از یاس و ناامیدی دور شویم.
دکتر حامد محمدی‌کنگرانی
روان‌پزشک و عضو کمیته رسانه انجمن روان‌پزشکان ایران
