حملات 13 نوامبر پاریس یکی از حملات هماهنگ‌شده تروریستی متشکل از تیرباران‌های دسته‌جمعی و بمب‌گذاری‌های انتحاری بود که در سه نقطه از شهر رخ داد و گروه دولت اسلامی عراق و شام با نام اختصاری «داعش» مسئولیت حملات را برعهده گرفت. شب پیش از آن نیز این گروه، حملاتی را در لبنان برعهده داشت و بیش از گذشته تروریسم را در صدر اخبار قرار داد. گروه داعش تقریبا نزدیک به یک سال و نیم است که اقدامات تروریستی خود را شروع کرده و بعد از طالبان و القاعده از پر سر و صداترین گروه‌های تروریستی جهان است و علاوه بر آن بر بخش‌هایی از عراق، سوریه، لیبی و نیجریه تسلط دارد و پا را فراتر گذاشته و از طریق روش‌های گوناگون به جذب جوانان اروپایی و آسیایی پرداخته و می‌پردازد.
پس از وقایع 11 سپتامبر 2001، بمب‌گذاری در ایستگاه قطار مادرید در مارس 2004، حمله به فیلمساز هلندی در نوامبر 2004، بمب‌گذاری انتحاری در مترو لندن در جولای 2005، چمدان حاوی بمب در شهر کلن آلمان که بر اثر مشکل فنی عملیاتی ناموفق را در جولای 2006رقم زد، برنامه‌ریزی حمله در دانمارک در ژانویه2010، حمله با بمب در استکهلم دسامبر 2010، ترور در فرودگاه فرانکفورت در مارس 2011، حمله مسلحانه در تولوس در مارس 2012، حمله مسلحانه در لندن به سربازان در مارس 2013، بمب‌گذاری انتحاری در شهر ولگارد روسیه اکتبر 2013، حمله مسلحانه در یک موزه یهودی در بروکسل مارس 2014، حمله به مجله شارلی در ژانویه 2015 و در نهایت حمله به پاریس در نوامبر 2015 مواردی بود که رنگ و بوی تروریسم گرفت.
معمولا کودکان بعد از رویارویی با حوادث ناگوار واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند. در مواردی که کودک خود در معرض ماجرا نبوده و صرفا اطلاعاتی را شنیده باشد، ممکن است دچار استرس حاد شود که به فاصله یک روز تا یک ماه بعد از حادثه ادامه خواهد داشت اما از آنجا که کودکان تحریک‌پذیرترند و ماجرا را غلو می‌کنند و به هر نوع حادثه‌ای به چشم پایان دنیا نگاه می‌کنند، ممکن است دچار علائم استرس پس از سانحه شوند. در این شرایط، کودک مبتلا، در طول روز در بازی‌ها و نقاشی‌ها یا در طول شب در خواب و کابوس‌های شبانه مدام سانحه را به یاد می‌آورد و تجربه و گاهی حوادث را بازسازی می‌کند. تحریک‌‌پذیری، پرخاشگری، گوشه‌گیری، افسردگی و حتی پسرفت تکلم و شب‌ادراری از علائم استرس پس از سانحه در کودکان است. هر چه استرس والدین و نگرانی آنها بیشتر باشد، علائم روان‌شناختی در کودک بیشتر ادامه می‌یابد.
به تمام والدین توصیه می‌کنیم هرگز کنار کودکان اخبار تروریستی تماشا نکنند و اگر تصادفا کودک در معرض این مسائل قرار گرفت، ذهنش را از سمت سانحه منحرف کنند تا افکارش معطوف به آن نشود. مثلا برای تغییر حالت می‌توانیم کودک را به پارک ببریم و با او بازی کنیم. در صورتی که کودک در مورد علت حمله پرسید، می‌توان با او در مورد آن صحبت کرد اما نباید وارد جزئیات شد و از کلمات استرس‌آور استفاده کرد بلکه باید در حد فهم کودک توضیح مختصری به او داده شود.
11 ماه بعد از فاجعه «مجله شارلی‌ابدو» اتفاق دیگری فرانسه را لرزاند که طی 40 سال گذشته بی‌سابقه بود. در حالی که تیم ملی فوتبال آلمان و فرانسه در ورزشگاه استادوفرانس مسابقه می‌دادند در محله 11 پاریس مردی مسلح به رستورانی حمله کرد و مردم را به رگبار بست. پس از آن نیز در مرکز هنری باتاکلان مردمی که برای تماشای کنسرت رفته بودند به گروگان گرفته شدند و به قتل رسیدند. 2 انفجار نیز خارج از استادیوم فوتبال رخ داد. 8 نفر در پاریس حمله انتحاری انجام دادند که 7 نفر آنها خارجی بودند. طی این حمله‌ها به نقاط مختلف در پاریس و ایل دو فرانس، 129 نفر کشته و 352 نفر زخمی شدند که حال 99 نفر آنها وخیم اعلام شد. این اتفاق با چند روز فاصله از حمله انتحاری بیروت رخ داد. شاید از نظر بعضی‌ها صحبت در مورد آن لزومی نداشته باشد اما واقعیت این است که با توجه به شرایط کنونی جهان، حمله‌های تروریستی اتفاقی است که ممکن است برای هر ملتی بیفتد و مواجهه با این استرس مساله‌ای که باید درباره آن اطلاعات بیشتری داشته باشیم.
ادامه مطلب...
رفت حاجی به طواف حرم و بازآمد
ما به قربان تو رفتیم و همانجا ماندیم*
مرجان یشایایی
دبیر گروه فارغ‌التحصیلان کلیمی ایران
فاجعه منا اولی نبود و با دلشوره‌ای عمیق باید گفت اگر در بر همین پاشنه بچرخد، آخری هم نیست. انگار تمام دلواپسی خانواده‌هایی که خود را برای خیرمقدم عزیزان از حج برگشته‌شان آماده می‌کردند و بعد آنها را در کمال ناباوری بعضی مرده و برخی نیمه‌جان میان انبوه بدن‌هایی دیدند که روی هم انباشته شده بودند، پول خون مسافران درگذشته در موج جمعیت است که آل‌سعود در اولین واکنش خود گفته‌اند، غرامت درگذشتگان را پرداخت خواهند کرد. اگر حتی با ساده‌دلی باور کنیم که سهل‌انگاری و قضا و قدر بوده است، باز هم از غم این فاجعه چیزی کم نخواهد کرد. باید پایانی بر این زنجیره دراز وقایع ناگوار وجود داشته باشد. پیش از این در 30 شهریور امسال جرثقیلی بر سر حجاج سقوط کرد و بیش از 100 تن از آنها را کشت، اینجا مقصر باد بود! قبل‌تر، در سال 1384، بیش از 360 حاجی بر اثر ازدحام در مراسم سنگ‌اندازی در منا کشته شدند و همین‌طور بروید تا سال 1376 که حریق عظیم در چادرهای زوار، بیش از 300 کشته برجا می‌گذارد و تیرماه 1368 که بیش از 1400 نفر داخل تونلی منتهی به اماکن مذهبی مکه، بر اثر از کار افتادن دستگاه‌های تهویه با وضعی فجیع جان دادند و چند واقعه تلخ دیگر در همین یکی-دو دهه اخیر که نه دلیلش معلوم شده و نه مسئولیتش را کسی پذیرفته است. مسئولیت با کیست؟ ظاهرا با هیچ‌کس! نه افتادن جرثقیل، نه آتش گرفتن چادرهای حجاج، نه سوءمدیریتی که باعث شده برای بار چندم، صدها زائر در ازدحام جمعیت جان بسپارند، هیچ مسئولی ندارد. هر بار که یکی از این اتفاقات تلخ مراسم حج را به سوگواره‌ای برای مردم جهان تبدیل می‌کند، سوالات بسیار و شک و تردیدهای فراوانی چند روزی یا فوقش چند هفته‌ای اذهان مردم و صفحات رسانه‌ها را پر می‌کند، تا واقعه‌ای دیگر و داغی دیگر. چرا به گفته دیلی‌تلگراف، دوربین‌ها و سیستم رایانه‌ای پیشرفته‌ای که شرکت انگلیسی «کراودویژن» با صرف هزینه‌ای هنگفت برای کنترل موج جمعیت در مراسم حج نصب کرده بود، درست در لحظه نیاز کارایی نداشت؟ چرا بخشی از راه‌های پیاده‌روی جمعیت در منا را بسته بودند؟ و چرا حتی با شروع ازدحام این راه‌ها باز نشده بود؟ چرا تا چند ساعت امکان کمک‌رسانی به مصدومان وجود نداشته است؟ چرا بعد از گذشت چند روز، هنوز امکان هیچ خبرگیری‌ای از مفقودان وجود نداشت؟ چرا امکانات کمک‌رسانی و امداد در مراسم حج آنقدر اندک و ناکارآمد است؟ و چرا آل‌سعود فکر می‌کنند با پرداخت غرامت، حتی اگر فرض کنیم انجام شود، هر مسئولیتی از دوش آنها برداشته شده است؟ و از همه مهم‌تر، راه‌های قانونی و دیپلماتیکی که بتوانند در آینده به حفظ جان حجاج کمک کنند، کدامند؟
یک گزارش میدانی از حادثه جانکاه حج در گفت‌وگو با نواب شمس‌پور امدادگر اعزامی سازمان هلال احمر به مراسم حج
فاجعه منا به روایت امدادگر هلال‌احمر
دکتر فاطمه خالقی
... و این مرگبارترین حادثه حج بود
• سال 1987: رژیم آل‌سعود دست به کشتار حجاج عمدتا ایرانی زد که به راهپیمایی آرام و به دور از خشونت «اعلام برائت از مشرکین» در طول مناسک حج واجب پرداخته بودند. در این واقعه275نفر از حجاج ایرانی، 85 عربستانی از جمله نیروی پلیس و 45 نفر از حجاج دیگر کشورها کشته و شماری نیز زخمی شدند.
• سال 1990: بر اثر ازدحام جمعیت در تونل منتهی به مسجدالحرام و افتادن حجاج زیر دست و پای دیگران،1426نفر کشته شدند اما اینها پایان کار نبود.
• سال 1994: به علت ازدحامی که هنگام خروج حجاج از منا، روی پل جمرات روی داد،270 زائر جان خود را از دست دادند. مقامات عربستان بعدها مدعی شدند که تغییرهایی را برای جلوگیری از بروز حوادث مشابه انجام داده‌اند تا چنین حوادثی تکرار نشود اما 4 سال بعد در سال1998بار دیگر حادثه‌ای مشابه تکرار شد که در نتیجه آن 118 نفر از حجاج بیت‌ا...الحرام جان باختند.
• سال 2004: در روز عید قربان حادثه‌ای در منطقه رمی‌جمرات اتفاق افتاد که به شهادت 244 حاجی و مجروح شدن ده‌ها نفر دیگر انجامید. هرچند مقامات عربستانی با رخ دادن هرکدام از این اتفاقات تنها به عذرخواهی و پرداخت غرامت می‌پرداختند اما سریال این فجایع ادامه داشت.
• در سال 2006: حادثه مشابهی روی داد و بر اثر ازدحام جمعیت در ورودی شرقی پل رمی‌جمرات، 345 نفر کشته و289نفر زخمی شدند. حاکمیت عربستان که سعی داشت بی‌کفایتی خود را در تکرار این حوادث انکار کند، علت اصلی این حادثه را اصرار زائران برای حمل اسباب و اثاثیه خود هنگام رمی اعلام کرد. البته به این اتفاقات می‌توان آتش‌سوزی سال 1997 در منا که در آن 340 حاجی به شهادت رسیده و 1500 نفر دیگر نیز زخمی شدند و فروریختن یک هتل 8 طبقه در سال 2006 که منجر به کشته شدن 76 زائر، که همگی از قاره آسیا بودند، را نیز اضافه کرد.
• در سال 2015: در روز جمعه 20 شهریورماه که مصادف با 11سپتامبر بود، سقوط یک دستگاه جرثقیل باعث کشته‌شدن 107 نفر و مجروح شدن 238 نفر شد که اکثر جانباختگان از اتباع کشورهای هند، پاکستان، اندونزی و ایران بودند. در میان زخمی‌شدگان این حادثه، نام15زائر ایرانی هم دیده می‌شود و 11 ایرانی نیز جزو کشته‌شدگان هستند... و بالاخره همزمان با عید سعید قربان امسال نیز رسانه‌ها خبر کشته‌شدن بیش از 4700 حاجی را در رمی جمرات اعلام کردند.
