پرسش: درست است که می‌گویند شکلات داغ، به این ترتیب که پودر کاکائو را با آب‌جوش مخلوط کنیم به رفع اسهال کمک می‌کند؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
کاکائو یک ماده قابض است اما مصرف آن برای درمان اسهال خیلی مناسب نیست. ما موادغذایی طبیعی زیادی داریم که می‌توانند به رفع اسهال کمک کنند. از جمله این مواد می‌توان به انار اشاره کرد.
برخی از موادغذایی هم مدر هستند و آب بیشتری از طریق ادرار از بدن دفع می‌کنند. در نتیجه باعث ایجاد یبوست یا سفت شدن مدفوع می‌شوند.
لازم به ذکر است مصرف انواع شکلات‌‌های کاکائویی برای بند آوردن اسهال در کودکان توصیه نمی‌شود زیرا این مواد هم حاوی کافئین زیادی هستند که برای کودکان مضر است و هم درجه خلوص آنها مشخص نیست و ممکن است علاوه بر کاکائو، مواد دیگری به شکلات اضافه شده باشد که برای سلامت کودکان مناسب نخواهد بود.
پرسش: با توجه به اینکه محلول ORS بدمزه است و کودک تمایلی به خوردن آن ندارد، چطور می‌توان این سرم مفید را هنگام اسهال به کودکان داد؟
پاسخ دکتر ناصر کلانتری، متخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
ORS یک محلول شور و شیرین است و چنین محلولی نمی‌تواند مزه خوبی داشته باشد. بهتر است محلول ORS را پس از آماده‌سازی در یخچال بگذارید تا خنک شود سپس به جای استفاده از لیوان در دفعات مختلف روزی 10 تا 15 بار یک قاشق غذاخوری از آن را مانند دارو به کودک بدهید. همین مقدار هم از کمبود آب و املاح بدنش جلوگیری می‌کند.
با‌توجه به اینکه مسمومیت های غذایی در این روزهای گرم افزایش پیدا کرده، بعد از اسهال و استفراغ شدید، خوردن چه موادغذایی و نوشیدنی هایی در روزهای ابتدایی دوران نقاهت توصیه می شود؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
چنانچه فردی دچار اسهال و استفراغ شود، مهم‌ترین نیاز بدنش تامین آب و الکترولیت های از دست رفته است. بهترین اقدام هم تهیه محلول ORS و نوشیدن جرعه‌جرعه آن است تا بدن دچار بی حالی نشود اما با‌توجه به اینکه منشاء مسمومیت می‌تواند عفونی باشد، بهتر است سریع برای نوع اسهال و اقدام‌های درمانی مناسب اقدام شود زیرا اسهالی را که به دلیل پرنوشی و پرخوری ایجاد می شود، می توان با اقدامات سنتی درمان کرد ولی با توجه به گستردگی آلودگی ها در فصل تابستان و گرما و شیوع بیماری هایی مثل حصبه، شبه‌حصبه، وبا، شبه‌وبا و... که بیشتر هم از راه آلودگی های غذایی و آشامیدنیها ایجاد می شوند، بهتر است از درمانهای خودسرانه خودداری و هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. در دوره نقاهت که بدن به دلیل از دست دادن آب و الکترولیت و داشتن حالت تهوع تحلیل رفته است، باید از منابع غذایی مفیدی که هضم و جذبشان راحت است، استفاده کرد تا سیستم بدنی بتواند کمبودهای تغذیهای ایجاد شده در دوران بیماری را جبران کند و آزردگی مخاط روده ها به تدریج بهبود پیدا کند.
اگر احیانا بیمار برای درمان اسهال از آنتی بیوتیک استفاده کند، فلورهای مفید رودهاش تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند و از بین می روند. در این هنگام استفاده از ماست هایی که کمی هم ترش هم باشند، به دلیل داشتن باکتریهای مفید، توصیه می‌شود. طبیعتا استفاده از میوه های فصل در صورت تحمل روده و معده نیز در دوران نقاهت بسیار خوب خواهد بود.
از بهترین این میوهها می‌توان به سیب و موز اشاره کرد. چنانچه فردی تحمل خوردن میوه های خام را نداشته باشد، می‌تواند میوه پخته و خنک شده بخورد تا قسمتی از پتاسیم، منیزیم و مواد‌معدنی که در اثر اسهال از بین رفته است، جبران شود. توجه داشته باشید بیماران مبتلا به اسهال و استفراغ چه در دوره بیماری و چه در دوره نقاهت نباید غذاهای سرخ‌کردنی استفاده کنند. بهترین روش پخت برای این بیماران، آبپز، تنوری کردن و فرپزکردن است که هضم و جذب بهتر و راحت‌تری دارند و بیشتر می‌توانند سلامت انسانها را تامین کنند. در بین غذاها، سبزیهای پخته شده هم به دلیل داشتن مقدار زیادی فیبرهای محلول و نامحلول و مواد‌معدنی، برای تامین و تقویت نیازهای بدن توصیه می شوند.
پرسش: خاکشیر چه خواصی دارد؟ به چه دلیل به رفع سردرد ناشی از گرما کمک می کند؟
پاسخ دکتر محمدرضا دلنوازی، داروساز و متخصص فارماکوگنوزی:
در طب سنتی از خاکشیر به‌عنوان دارویی گیاهی با طبیعت گرم و تر و با خواص اشتهاآور و مقوی دستگاه گوارش، افزاینده قوای جنسی، کاهنده التهابات پوستی و خلط آور نام برده شده است. جوشانده خاکشیر خاصیت ضداسهال دارد و مخلوط آن با آب سرد ملین و ضدیبوست است بنابراین مصرف خاکشیر به شکل رایج؛ یعنی شربت خاکشیر، به‌عنوان ملین و حجم دهنده برای افراد مبتلا به یبوست مزمن و همچنین افرادی که در رژیم غذایی خود به مقدار کافی مایعات، میوه و سبزی دریافت نمی کنند، مفید است. یکی دیگر از مصارف خاکشیر، رفع گرمازدگی و تنش های ناشی از آن به‌خصوص سردرد است. از این رو مصرف شربت آن در ماه های گرم سال توصیه می شود.
علت، علامت و علاج سلیاک در گفت‌وگو با دکتر علی‌اکبر حاج‌آقامحمدی فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد
پرنیان پناهی
«2 سالی بود که اسهال و نفخ داشتم. البته این عارضه آنقدر شدید نبود که روی زندگی‌ام تاثیر بگذارد، تا اینکه روزی یکی از دوستانم به رنگ‌پریده بودن چهره‌ام اشاره کرد. به پزشک مراجعه کردم و آزمایش‌های لازم را درخواست کرد. در جواب آزمایش فقط کم‌خونی آهن گزارش شده بود و بعد از انجام آزمایش و اندوسکوپی معلوم شد به بیماری سلیاک مبتلا هستم...» شرح‌حالی که خواندید، روند تشخیص یکی از مبتلایان به بیماری سلیاک بود. این روند ممکن است برای خیلی‌ها به همین شکل یا شکل‌های دیگر تکرار شود. در «درمانگاه» این هفته با دکتر علی‌اکبر حاج‌آقامحمدی، فوق‌تخصص گوارش و کبد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین درباره بیماری سلیاک گفت‌وگو کرده‌ایم؛ بیماری‌ای که اگرچه خطرناک نیست ولی می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را کاهش دهد.
