یکی از انواع ناکارآمدی‌های تکاملی و عصبی در کودکان، اوتیسم یا درخودماندگی نام دارد. در این اختلال فرآیند تکامل در مدارهای عصبی که عمدتا مسوول کارکرد‌های رفتاری، ارتباطی یا اجتماعی فرد هستند، دچار نقص می‌شوند. در سال‌های اخیر، بیشتر واژه اوتیسم را در منابع علمی، خبری و اجتماعی می‌شنویم. افزایش تعداد افراد مبتلا به اوتیسم احتمالا به این دلیل است که امروزه با دقت نظر بیشتری این موارد تشخیص داده می‌شوند. ادامه مطلب...

چند روز پیش خانمی به مطب مراجعه کرده بود و از من خواست برای فرزندش که به‌دلیل ابتلا به اوتیسم متوسط زیر نظر بود نامه‌ای بنویسم و تایید کنم این کودک کنار سایر کودکان عادی می‌تواند همراه با مربی سایه در مهدکودک حاضر شود. این مادر می‌نالید که تا به حال 2 بار مهدکودک خود را عوض کرده زیرا یا مهدها به‌دلیل مشکلات رفتاری‌ای که فرزندش دارد پذیرای او نیستند یا حضور مربی سایه را کنار فرزندش در مهد نمی‌پذیرند و او را عامل بروز اختلال در امر آموزش سایر کودکان می‌دانند. این در حالی است که حضور این کودکان کنار کودکان عادی امتیازاتی برای هر 2 طرف دارد و در ضمن حقوق انسانی این کودکان حکم می‌کند در مدارس عادی همراه با همسن و سالان خود درس بخوانند و بازی کنند.  ادامه مطلب...

آپاندیسیت بیماری موذی و شایعی میان کودکان است و یکی از علل مهمی است که هنگام دل‌درد کودکان لازم است به آن توجه شود زیرا تشخیص دیرهنگام آن می‌تواند عواقب خطرناکی برای کودک داشته باشد.

در اینجا شما را با علایمی که به تشخیص به موقع کمک می‌کنند، آشنا می‌کنیم. آپاندیسیت در واقع به التهاب زائده کرمی شکلی که به روده بزرگ متصل است و یک سر آن داخل حفره شکم قرار دارد گفته می‌شود. بچه‌ها معمولا در سنین 9 تا 12 سال ممکن است دچار این مشکل شوند.  ادامه مطلب...

کودکان در یکی ‌دو سال اول زندگی، مهارت کلامی ندارند و نمی‌توانند دل‌درد خود را برای مادر توضیح دهند و درد را با علایمی مانند بی‌قراری، گریه و... نشان می‌دهند. حتی وقتی بزرگ‌تر هم می‌شوند، گاهی نوع دل‌درد آنقدر پیچیده می‌شود که خود مادر هم احساس می‌کند این دل‌درد با دل‌دردهای قبلی تفاوت دارد. بنابراین دل‌درد کودک که مشکل شایعی هم محسوب می‌شود، پیچیدگی‌هایی دارد که مادران باید اطلاعاتی در مورد آن داشته باشند و بدانند چه زمانی لازم است، کودک را به پزشک ارجاع دهند و چه زمانی می‌توانند خوددرمانی کنند. دکتر شیوا رفعتی، متخصص بیماری‌های کودکان و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شاهد، در «درمانگاه» این هفته در این باره بیشتر توضیح داده است.

: دل‌درد‌های کودکان از چه نوعی است؟ ادامه مطلب...

پرسش: درست است که می‌گویند شکلات داغ، به این ترتیب که پودر کاکائو را با آب‌جوش مخلوط کنیم به رفع اسهال کمک می‌کند؟

پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:

کاکائو یک ماده قابض است اما مصرف آن برای‌ درمان اسهال خیلی مناسب نیست. ما موادغذایی طبیعی زیادی داریم که می‌توانند به رفع اسهال کمک کنند. از جمله این مواد می‌توان به انار اشاره کرد.

برخی از موادغذایی هم مدر هستند و آب بیشتری از طریق ادرار از بدن دفع می‌کنند. در نتیجه باعث ایجاد یبوست یا سفت شدن مدفوع می‌شوند.

لازم به ذکر است مصرف انواع شکلات‌‌های کاکائویی برای‌ بند آوردن اسهال در کودکان توصیه نمی‌شود زیرا این مواد هم حاوی کافئین زیادی هستند که برای کودکان مضر است و هم درجه خلوص آنها مشخص نیست و ممکن است علاوه بر کاکائو، مواد دیگری به شکلات اضافه شده باشد که برای سلامت کودکان مناسب نخواهد بود.

هفته نامه سلامت/604

 بار دیگر فصل تابستان و تعطیلات تابستانی فرا رسیده و کودکانی که می‌خواهند از لحظه‌لحظه تعطیلاتشان به نحو احسن استفاده کنند و به شیطنت و بازیگوشی بپردازند، مراقبت بیش از پیش والدین را می‌طلبند. همان‌طور که می‌دانید اتفاقاتی که در اثر شیطنت و حواس‌پرتی ممکن است برای کودکان به وجود بیاید، در تابستان شیوع بیشتری پیدا می‌کنند و از آنجا که بسیاری از آنها احتمالا حین سفر یا در اماکنی که دسترسی به مراکز درمانی سخت‌تر است برای کودک پیش می‌آید، دانستن نکات اولیه‌ای که خطر را از کودک دور کند و شرایط را تا رسیدن به مراکز درمانی برای او آسان‌تر کند، برای والدین مفید و لازم است. به این اقدامات، به اصطلاح «کمک‌های اولیه» می‌گویند. در واقع، کمک‌های اولیه، عبارت است از کاربرد درست و ماهرانه اصول درمانی هنگام بروز حادثه، با استفاده از وسایل موجود برای پیشگیری از ضایعات احتمالی یا مرگ مصدوم تا قبل از رسیدن پزشک یا انتقال وی به بیمارستان. در این شماره به کمک‌های اولیه در صورت بروز انواع زخم‌های پوستی می‌پردازیم. ادامه مطلب...

مقداری روغن روی دست‌های خود بریزید و آن را به آرامی روی پای نوزاد بمالید. کف پا را نگه داشته و از قوزک تا بالای ران او را نوازش کنید. دست‌های شما فقط باید روی پاهای او بلغزند.

دکتر الهام امیرآذر؛ متخصص طب سوزنی- لیزرتراپی

 تأثیر ماساژ در دستگاه‌‌های مختلف بدن اطفال

بهبود هضم و بلع کودکان، کاهش ابتلا به اسهال و یبوست، بهبود فرآیند شیر خوردن
ایجاد واکنش عمیق در اطفال، بهبود خواب، کاهش ناآرامی‌ها و زودرنجی اطفال
افزایش مقاومت نسبت به عفونت‌ها
جلوگیری از سرفه، سرماخوردگی، عفونت‌های گوش و مشکلات بینی
تقویت ماهیچه‌ها و مفاصل به دلیل خونرسانی بیشتر
تسریع در گردش خون، دفع بیشتر مواد زائد
کاهش مشکلات روحی، درونی و عاطفی در آینده- افزایش اعتماد به نفس- استقلال، امنیت و تعادل روحی ادامه مطلب...

اگر کودک شما دچار گرفتگی بینی شده نگران نشوید، کارهایی هست برای بهبود آن می‌توانید خودتان در منزل انجام دهید.

دکتر محمود خدادوست

سلامتی بیش از آنچه که تصور می‌‌کنید، به شما نزدیک است: در اینجا به برخی از شیوه‌های درمانی اشاره خواهیم کرد که واقعاً موثر واقع شده‌اند و خوشبختانه می‌‌توانید آنها را در منزل عملی کنید.

برای داشتن بدنی قوی و سالم 

برای اینکه بدنی قوی و سالم داشته باشید. خواب یکی از مهم‌ترین عناصر است. هیچ‌چیز بهتر از این نیست که وقتی صبح چشمان خود را باز می‌کنید، پس از یک خواب خوب شبانه، احساس آرامش و انرژی کنید. اگرچه خواب یکی از عوامل سلامت است، ولی اغلب نادیده گرفته می‌شود. 6 - 8 ساعت خواب در شبانه‌روز برای افراد بالغ مناسب است و خواب کمتر یا بیشتر از آن اثر سوء بر سلامتی دارد. برای حدود 50 -70میلیون افرادی که از مشکلات خواب رنج می‌برند، 6 تا 8 ساعت خواب در شبانه روز یک رویا است. مشکل این افراد در طول ماه‌های سرد سال که هوا زودتر تاریک می‌شود و زندگی کم تحرک‌تر است، بسیار شدیدتر می‌شود. برای داشتن بدنی سالم و دور ماندن از بیماری‌ها در طول فصل زمستان باید سیستم ایمنی بدن قوی باشد؛ ولی متاسفانه اختلال در خواب، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. اگر نمی‌خواهید به داروها متوسل شوید، باید خواب آرامی داشته باشید و برای دستیابی به یک خواب آرام به نکات زیر توجه کنید ادامه مطلب...

پرسش: با توجه به اینکه محلول ORS بدمزه است و کودک تمایلی به خوردن آن ندارد، چطور می‌توان این سرم مفید را هنگام اسهال به کودکان داد؟

پاسخ دکتر ناصر کلانتری، متخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:

  ORS یک محلول شور و شیرین است و چنین محلولی نمی‌تواند مزه خوبی داشته باشد. بهتر است محلول ORS را پس از آماده‌سازی در یخچال بگذارید تا خنک شود سپس به جای استفاده از لیوان در دفعات مختلف روزی 10 تا 15 بار یک قاشق غذاخوری از آن را مانند دارو به کودک بدهید. همین مقدار هم از کمبود آب و املاح بدنش جلوگیری می‌کند.

هفته نامه سلامت/577

یکی از سخت‌ترین فصول سال برای خانواده‌ها فصل تابستان است زیرا برنامه‌ریزی و سرگرم کردن فرزندان کمی مشکل است و بدون این برنامه‌ریزی اصطکاک و تنش بین فرزندان سبب عصبی شدن والدین و تبعات منفی برای کودکان می‌شود. معمولا با تعطیل شدن مدارس و افزایش تعداد ساعاتی که فرزندان یک خانواده کنار هم هستند، مشکلات والدین بیشتر می‌شود. از دعواهای بین کودکان بگیرید تا افزایش ساعات تماشای تلویزیون و بازی با تلفن‌همراه و تبلت و به هم ریختن ساعت‌های خواب و... در این مقاله نگاهی داریم به 4 مشکل شایع والدین و فرزندانشان در تابستان. در ادامه نیز پیشنهاداتی برای سر و سامان دادن به این مسایل خواهیم داشت.

1. افزایش ساعات مواجهه فرزندان با هم و بالاگرفتن تنش در خانواده
     لازم است در تابستان برای کودکان برنامه‌ریزی داشته باشید و آنها را در کلاس‌های متنوع ثبت‌نام کنید. کلاس‌های ورزشی از جمله شنا انتخاب خوبی است که سبب تقویت قدرت فیزیکی و جسمی کودکان و فرم‌گیری اندام‌هایشان می‌شود. کلاس‌های هنری‌ای که مورد علاقه کودک باشد هم مناسب است. اگر تعداد فرزندان خانواده زیاد است، بهتر است کلاس‌ها به نحوی انتخاب شود که کودکان در ساعات جدا از هم در کلاس باشند تا تعداد ساعات مواجهه آنها با هم کمتر شود و تنش ناشی از ارتباط آنها با هم کاهش یابد. در صورتی که امکان ثبت‌نام فرزندان در کلاس‌های هنری-ورزشی وجود ندارد، مادر می‌تواند در خانه ساعاتی را به کتابخوانی اختصاص دهد. او می‌تواند برای کودکانی که توانایی خواندن و نوشتن دارند، کتاب بخرد و از آنها بخواهد کتاب را خلاصه شده تحویل دهند. نقاشی گروهی نیز برنامه دیگری است که در آن مادر می‌تواند کنار فرزندان بنشیند تا آنها سرگرم شوند. نقاشی برای تخلیه هیجانات، اضطراب و پرخاشگری بسیار کمک‌کننده است. از دیگر فعالیت‌ها خمیربازی است که ضمن تخلیه هیجانات، خلاقیت را در کودکان افزایش می‌دهد. عصرها هم لازم است والدین فرزندان را به خارج از خانه ببرند. بیرون بردن نیاز به صرف هزینه بالایی ندارد و می‌توان از پارک‌های کوچک محلی استفاده کرد. ارتباط کودکان در این محیط با کودکان همسن و سال خود و استفاده از وسایل بازی تعبیه‌شده در پارک در تقویت هوش اجتماعی کودکان موثر است.

2. افزایش وقت‌گذرانی پای تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای و شبکه‌های مجازی
     به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم ساعات مشخصی را برای تماشای تلویزیون یا استفاده از بازی‌های رایانه‌ای برای فرزندانشان در تابستان در نظر بگیرند و در عین حال اذعان می‌کنیم خانواده موظف است برای وقت کودکان برنامه‌ریزی کند. کودکانی که ساعات طولانی را صرف این برنامه‌ها می‌کنند، دچار علائم افسردگی و اضطراب می‌شوند. کم‌تحرکی، پرخوری و اضافه وزن هم از دیگر عوارض وقت‌گذرانی پای تلویزیون است. والدین باید برای اوقات طولانی تابستان کودکان برنامه‌ریزی داشته باشند. استفاده از استخرهای عمومی شنا بسیار توصیه شده است. با توجه به علاقه کودک می‌توان آنها را در کلاس ژیمناستیک، فوتبال، اسکیت و... هم ثبت‌نام کرد. کنار این کلاس‌ها ثبت‌نام در کلاس‌های آموزشی به میزان کم هم خوب است. البته باید کلاس با توجه به علایق بچه‌ها انتخاب شود و هرگز وقت بچه‌ها با کلاس‌های فشرده و با توجه‌ به علاقه والدین پر نشود.

3. مختل شدن ساعات خواب کودکان
     معمولا کودکان در تابستان تا دیروقت بیدار هستند و اغلب تا ظهر می‌خوابند. بعد از بیدار شدن هم وقتشان را پای تلویزیون و بازی‌های رایانه‌ای صرف می‌کنند. توصیه می‌کنیم برای اینکه ساعات خواب کودکان به هم نریزد و روزها وقتشان هدر نرود، صبح‌ها در کلاس‌های ورزشی ثبت‌نام شوند تا برنامه همیشگی بیدار شدن در صبحگاه را داشته باشند و در عین حال برای عصرها برنامه دیگری در نظر گرفته شود تا کمتر وقت خود را صرف تماشای تلویزیون و بازی‌های ویدیویی کنند. یکی از نکاتی که باید توجه والدین را به آن جلب کرد، تماشای فیلم‌های خانوادگی کنار هم است اما برخی فیلم‌ها مناسب تماشای هر سنی نیست و اگر مادر خانواده مصر به دیدن چنین فیلم‌هایی است باید برنامه را ضبط کند یا تکرار آن را در ساعاتی که فرزندان در کلاس‌های تابستانی به سر می‌برند یا خواب هستند، تماشا کند. تماشای فیلم ترسناک همراه با کودکان هم اضطراب‌زاست و در درازمدت سبب ایجاد ترس‌های خاص در آنها می‌شود. پس نه‌تنها باید ساعات خواب و بیداری کودک را در طول تابستان کنترل کرد بلکه باید به برنامه‌هایی که کودکان تماشا می‌کنند هم توجه کرد.

4. دوستی و برقراری ارتباط با غریبه‌ها‌
     وقتی کودکان را پارک می‌بریم، گاهی آشنایی‌های موقتی ایجاد می‌شود که ممکن است مورد تایید خانواده نباشد. این آشنایی‌ها گذراست و ویژه فصل تابستان است، بنابراین خانواده‌ها نباید جز در موارد خاص نگران شوند. نکته‌ای که بسیار اهمیت دارد اینکه والدین هرگز نباید کودک را در پارک رها کنند. باید کنار فرزندشان کنار سایر مادران بنشینند و رفتارها و ارتباطات فرزندانشان و دوست‌های آنها را زیر نظر بگیرند. وقتی مادر کودکان را پارک می‌برد، حتما باید در مورد مسائل امنیتی نیز صحبت کند. او باید مراقب فرزندانش باشد تا از جلوی چشم او دور نشوند. اگر والدین کودک را به اماکن عمومی می‌برند باید در مورد صحبت کردن با غریبه‌ها، جواب دادن به سوالات آنها، خوراکی گرفتن از آنها و... به کودک اطلاعات کافی بدهند. این فرهنگ که در خانواده‌های ما رایج است و به همه اطرافیان ناآشنا خاله و عمو گفته می‌شود، بسیار اشتباه است. این القاب را فقط باید به خاله و عموی اصلی داد. سایر افراد باید برای کودک غریبه معرفی شوند. باید به کودک یاد داد با غریبه‌ها ارتباط برقرار نکند و همراهشان جایی نرود. این امکان وجود دارد که غریبه‌ها قصد آدم‌ربایی یا آزار جنسی کودکان را داشته باشند.

دکتر کتایون خوشابی
روان‌پزشک اطفال

هفته نامه سلامت/577