گرمازدگی هم مانند غرق شدن از مشکلات تابستانی است. البته گرمازدگی فقط به کودکان اختصاص ندارد و هرکس که به مدت طولانی در مواجهه مستقیم نور آفتاب تابستان قرار گیرد، گرمازده خواهد شد. کودکان خردسال، سالمندان ناتوان، مبتلایان به بیماریهای مزمن قلبی، ریوی و افرادی که داروهای خاص مصرف میکنند، بیشتر از بقیه مردم در معرض گرمازدگی قرار دارند. این اتفاق وقتی میافتد که آب بدن به میزان زیادی کاهش یابد و دمای مرکزی آن بالا برود. از دست رفتن مایعات بدن باعث انقباضهای عضلانی در هر نقطهای از بدن مانند پاها، شکم و...، خستگی مفرط، سردرد، حالت تهوع و استفراغ، ضعف، گیجی، برافروختگی پوست، تنفس تند و سطحی و رفتار غیرمعمول و تهاجمی میشود. وقتی این نشانهها را در کودک یا حتی فرد بزرگسال مشاهده کردید، خیلی زود دست به کار شوید. کودک را از محیط گرم به محیط خنکتر انتقال دهید. لباسهای تنگ را خارج کنید. او را مقابل کولر یا پنکه قرار دهید. سعی کنید باد کولر یا پنکه مستقیم به او برخورد نکند. جرعه جرعه آب خنک به او بنوشانید. میتوانید پاهای کودک را در آب سرد قرار دهید. این کار باعث میشود دمای مرکزی بدن زودتر کاهش یابد. در مواردی که گرمازدکی شدید است، تکههایی از یخ را داخل پلاستیک بگذارید و دور آن دستمالی بپیچید و زیربغل کودک و پشت گردنش قرار دهید. برای اینکه این اتفاق نیفتد، باید در روزهای گرم مایعات بیشتری به کودک بدهید. به او اجازه ندهید در ساعتهای گرم روز در فضای گرم قرار گیرد. لباسهای نازک و خنک به او بپوشانید تا هوا به راحتی به آن داخل و از آن خارج شود. به کودک یاد بدهید همیشه با کلاه از خانه خارج شود. کرم ضدآفتاب با SPF15 یا بیشتر روی پوستش بزنید چون پوست آفتابسوخته توانایی کمتری برای حفظ آب دارد. علاوه بر اینها، ورزش تابستانی که برای او انتخاب میکنید، نباید خیلی سخت و پرتحرک باشد و هنگام بیرون بردنش، سعی کنید از سایه عبور کنید.
---------------------------------------
پرسش: افرادی که در مقایسه با دیگران احساس گرمای بیشتری میکنند باید از خوردن چه موادغذایی اجتناب کنند و به خوردن چه موادغذایی روی بیاورند؟
پاسخ دکتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران:
گرما عاملی برای کاهش اشتها نسبت به غذاهای سرشار از نمک، چربی و گوشت است. در این شرایط غذاهایی که منبع گیاهی دارند، بسیار مفید هستند و میتوان از تلفیق حبوبات و غلات، ماست و خیار به همراه سبزیهای معطر و... به جای گوشت، مرغ و ماهی سرخکرده استفاده کرد.
همچنین نوشابههای گازدار و آبمیوهها به دلیل افزایش اسمولاریته و تعریق توصیه نمیشوند. به جای این نوشیدنیها میتوان یک لیوان آب خنک که مقداری آب لیمو به آن اضافه شده است، نوشید. افرادی که علاقه زیادی به مصرف نوشیدنی دارند، میتوانند شربت آبلیموی بسیار کم شیرین بخورند. مخلوط خیار رنده شده با کمی آب لیمو هم عطش را برطرف میکند و قسمتی از نیاز بدن به مواد مغذی را که در اثر تعریق از دست رفته است، جایگزین میکند.
در ضمن، از نوشیدن آب و نوشیدنیهای بسیار سرد که یخ در آن ریخته شده است، خودداری کنید زیرا نه تنها عطش برطرف نمیکند بلکه آن را تشدید هم خواهد کرد. بهطور کلی، افرادی که گرمایی هستند، باید خوردن موادغذایی بسیار شیرین یا غذاهایی که در طب سنتی مزاجشان گرم است، کاهش دهند. از جمله این مواد میتوان به خرما، عسل، حلوا و سایر شیرینیها اشاره کرد. انگور نیز به دلیل داشتن قند میتواند باعث تحریک پانکراس و ترشح انسولین شود.
وقتی انسولین ترشح میشود، تمام درشتمغذیها را به داخل سلول میراند و باعث گرسنگی کاذب میشود. در نتیجه فرد میل بیشتری به شیرینی پیدا میکند. شیرینی فراوان هم باعث عطش زیاد، گرگرفتگی و ایجاد یک چرخه معیوب میشود.
توصیههای تغذیهای دکتر محمدحسن انتظاری به کمخونها
ندا احمدلو
«کمخونی انواع مختلفی دارد اما در همه آنها ما با کاهش میزان هموگلوبین خون مواجه هستیم که البته این مشکل باعث کاهش میزان اکسیژنرسانی به مغز و سایر اندامهای بدن میشود. البته ما بیشتر با 3 نوع شایع از کمخونیها، یعنی کمخونی ناشی از فقر آهن، کمبود اسید فولیک و کمبود ویتامین B12 سر و کار داریم.» اینها را دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علومپزشکی اصفهان درباره انواع کمخونیها گفت و باب گفتوگوی این شماره صفحه «سفره سالم» را باز کرد.
سلامت: تفاوت کمخونی ناشی از فقر آهن با سایر کمخونیها چیست؟
در کمخونی ناشی از فقر آهن، علاوه بر کاهش سطح هموگلوبین خون با کوچکتر شدن سلولهای خونی، مخصوصا گلبولهای قرمز خون هم مواجه هستیم. به همین دلیل گاهی برای معرفی این نوع کمخونی از واژه «میکروسیتیک» هم استفاده میشود.
پرسش: آیا زگیل تناسلی در استخر هم منتقل میشود؟
پاسخ دکتر افشین علیزاده، متخصص بیماری های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی:
نه، بیشترین امکان انتقال ویروس زگیل تناسلی از راه جنسی است و رفتن در آب استخر نقشی در انتقال این ویروس ندارد.
علت خارشهای مکرر کانال گوش خارجی چیست و چطور درمان میشود؟
پاسخ دکتر ابراهیم رزمپا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
خارش گوش دلایل بسیار زیادی دارد که از شایعترین آنها میتوان به آلودگی قارچی، اگزما و حساسیتهای پوستی، کم شدن ترشحات گوش، تورم و خارش گوش بعد از شنا و... اشاره کرد. اگر فردی دچار مشکل خارش گوش شده باشد، باید حتما به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند تا پس از معاینه، باتوجه به مشکلی که باعث ایجاد خارش شده است، درمان شود. مثلا استفاده از قطرههای کورتونی در افرادی که دچار حساسیت هستند، میتواند مشکل خارش گوش را حل کند اما همین داروها در مواردی که مجرای گوش دچار آلودگی قارچی شده باشد باعث بدتر شدن مشکل و رشد بیشتر قارچها خواهد شد، بنابراین نباید برای رفع مشکلات گوش خودسرانه عمل کرد.
پرسش: مدتی است ناخن هایم پوسته پوسته می شوند. آیا کمبود ماده مغذی باعث بروز این وضعیت شده است؟
پاسخ دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه، استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان:
کمبود برخی موادمغذی مانند کمبود شدید آهن، سلنیوم و... میتواند باعث ایجاد یا تشدید پوسته پوسته شدن ناخن ها شود اما این مشکل الزاما به معنای کمبود موادمغذی نیست. عوامل دیگری مانند مشکلات خود ناخن یا ضربه هایی که به آن میخورد هم میتوانند باعث شکستگی یا پوسته شدن ناخن ها شوند.
توصیههای دکتر محمدعلی نیلفروشزاده برای پیشگیری از لکهای پوستی
سمیه مقصودعلی
گاهی اگر جلوی آینه بایستید و به پوستتان نگاه کنید، متوجه وجود لکهایی میشوید که شاید حتی نفهمیده باشید کی و چرا روی پوستتان ظاهر شدهاند؛ لکهایی که در خیلی از مواقع پیشگیری از ایجاد آنها چندان هم سخت نیست. در «کلینیک پوست» این هفته با دکتر محمدعلی نیلفروشزاده، متخصص پوست و رئیس مرکز تحقیقات پوست و سلولهای بنیادی، درباره دلایل بروز این لکهای پوستی و نحوه پیشگیری و درمان آنها گفتوگو کردهایم.
پرسش : علت خارشهای مکرر کانال گوش خارجی چیست و چطور درمان میشود؟
پاسخ دکتر ابراهیم رزمپا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران:
خارش گوش دلایل بسیار زیادی دارد که از شایعترین آنها میتوان به آلودگی قارچی، اگزما و حساسیتهای پوستی، کمشدن ترشحات گوش، تورم و خارش گوش بعد از شنا و... اشاره کرد. اگر فردی دچار مشکل خارش گوش شده باشد، باید حتما به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند تا پس از معاینه، باتوجه به مشکلی که باعث ایجاد خارش شده است، درمان شود. مثلا استفاده از قطرههای کورتونی در افرادی که دچار حساسیت هستند، میتواند مشکل خارش گوش را حل کند اما همین داروها در مواردی که مجرای گوش دچار آلودگی قارچی شده باشد باعث بدتر شدن مشکل و رشد بیشتر قارچها خواهد شد، بنابراین نباید برای رفع مشکلات گوش خودسرانه عمل کرد.
پرسش: کف دستهایم همیشه عرق میکند. علت چیست و چه باید بکنم؟
پاسخ دکتر حسین طباطبایی، متخصص پوست، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران:
تعریق کف دست معمولا ژنتیکی است و در اثر برخی عوامل از جمله گرما، فعالیت جسمی، استرس، هیجان، بعضی غذاها مانند ادویهها و داروها بیشتر میشود. همه افراد تعریق کف دست دارند اما بعضی افراد بهدلیل خصوصیات فردی که میتواند ژنتیکی باشد یا نباشد، با یکی از چند دلیلی که گفته شد، کف دستهایشان به شدت عرق میکند و خیس میشود. تعریق زیاد کف دست درمان ریشهای و اساسی ندارد اما میتوان با انجام اقدامهای پزشکی خاصی برای مدتی شدت آن را کاهش داد. قدم اول، استفاده از داروهای موضعی است که فرد باید آنها را شبها به کف دستانش بمالد و بخوابد. با مصرف دارو، میزان تعریق کف دستها در روز بعد طبیعی خواهدشد اما این کار باید هر شب انجام شود تا روی غدد عرق تاثیر داشته باشد. اگر یک شب دارو مصرف نشود، روز بعد تعریق دستها دوباره افزایش خواهد یافت. اشکال بزرگ مصرف داروهای ضدعرق موضعی این است که استمرار و تکرار مصرف هر شب آنها معمولا افراد را خسته میکند، به طوری که از ادامه درمان خودداری میکنند.درمان بعدی، تزریق بوتاکس است. این کار حتما باید زیر نظر متخصص پوست انجام شود.
5 توصیه برای درمان هرچه سریعتر تاولهای پوستی
دکتر مجتبی امیری، متخصص پوست و عضو هیاتعلمی بیمارستان بقیها...
عوامل مختلفی در بروز تاول نقش دارند که از آن جمله میتوان به بیماریهای خودایمنی و سوختگیها اشاره کرد اما شایعترین دلیل بروز تاول، سایش است. در افرادی که کفشهای خیلی تنگ یا گشاد میپوشند یا کارهای شدید فیزیکی مثل اره کردن با دست انجام میدهند، شاهد بروز تاول هستیم. گرچه تاول معمولا درد ندارد ولی چون مایع اثر فشاری ایجاد میکند، فرد دچار سوزش در ناحیه میشود. با رسیدن به فصل گرما تعداد افرادی که تاول پشت پا میزنند، بیشتر میشود چون جوراب نمیپوشند. از طرفی، تعریق احتمال بروز تاول را افزایش میدهد. در
«کلینیک پوست» این هفته توصیههایی برای پیشگیری و درمان این مشکل داریم که در ادامه خواهید خواند.