بسیاری از ما وقتی با سالمندان روبرو می‌شویم، بی‌اختیار صدایمان را بلند می‌کنیم چون در ذهنمان چنین نقش بسته که سالمندان توان شنوایی ضعیفی دارند و شاید نتوانند به خوبی صدای ما را بشنوند. این موضوع صحت دارد زیرا سالمندان دچار پدیده‌ای به نام پیرگوشی هستند، گرچه شدت پیرگوشی همه سالمندان یکسان نیست و همه سالمندان به اصطلاح گوششان سنگین نیست. با دکتر بابک ساعدی، متخصص گوش و حلق و بینی، فلوشیپ جراحی صورت و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره این پدیده در دوران سالمندی گفت‌وگو کرده‌ایم.
سلامت: چرا سالمندان قدرت شنوایی جوان‌ترها را ندارند؟
بیماری مهمی که در گوش سالمندان دیده می‌شود، همان کاهش شنوایی است. کاهش شنوایی روی کیفیت زندگی سالمند تاثیر می‌گذارد. انسان‌ها در طول سالیان و تقریبا با گذشت هر دهه از عمر بخشی از سلول‌های بدنشان را از دست می‌دهند. اگر سلول‌ها قابلیت ترمیم داشته باشند، می‌توانند بازسازی شوند اما در مورد سلول‌هایی که قدرت بازسازی ندارند، باید گفت از دست دادن این نوع از سلول‌ها باعث از دست رفتن کارکرد عضو می‌شود و یکی از سلول‌هایی که قدرت بازسازی ندارند، سلول‌های شنوایی موجود در گوش سالمندان هستند.
سلامت: آیا از بین رفتن سلول‌های شنوایی ناگهانی است یا طی سالیان از بین می‌روند؟
از دست رفتن سلول‌های شنوایی را در دهه دوم و سوم زندگی مشاهده می‌کنیم. البته از دست‌رفتن سلول‌های شنوایی در جوانان علامتی ندارد ولی این روند تدریجی است و طی سال‌ها اتفاق می‌افتد و در سالمندی سرعت بیشتری می‌گیرد. تاثیر آن ابتدا روی فرکانس‌های شنیداری است. وقتی درگیری در سلول‌ها به فرکانس‌های شنیداری رسید، فرد دچار کاهش شنوایی می‌شود که اصطلاح پیرگوشی را برای آن به کار می‌برند.
سلامت: آیا همه سالمندان الزاما دچار کاهش شنوایی خواهند شد؟
به‌طور معمول سالمندان از 70 سالگی به بعد درجه‌هایی از این کاهش شنوایی را دارند ولی فقط
40 درصد از آنها به وسایل کمک‌شنوایی نیاز پیدا می‌کنند.
سلامت: عوامل دیگری هم به پیرگوشی کمک می‌کند؟
از دست دادن شنوایی به دلیل تجمع موم گوش در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. ولی در سالمندان که مشکل زمینه‌ای وجود دارد وجود موم، تاثیر زیادی روی شنوایی خواهد گذاشت. پس وقتی فرد سالمندی با کاهش شنوایی به پزشک مراجعه کند در وهله اول باید به داخل کانال گوش توجه شود تا در صورت دیدن موم، موم‌ها خارج شوند.
سلامت: اختلال شنوایی در سالمندان چه الگویی دارد؟
در سالمندان سلول‌های درگیر همان سلول‌های شنیداری عصبی هستند. در درگیری اعصاب گوش الگو‌های متفاوتی دیده می‌شود. گاهی سلول‌های از دست رفته از نوعی هستند که به فرکانس‌های بالا حساس‌اند. با از دست رفتن این سلول‌ها فرد متوجه صداهای زیر نمی‌شود. این الگو شایع‌ترین نوع از دست رفتن سلول‌های شنوایی در سالمندان است الگوی دیگری هم در کاهش شنوایی سالمندان دیده می‌شود که در آن تمام فرکانس‌ها به یک نسبت کاهش پیدا می‌کند و فرد همه فرکانس‌ها را به خوبی متوجه نمی‌شود.
سلامت: آیا پیرگوشی درمان دارد؟
درمان پیرگوشی در سالمندانی که عصب شنوایی‌شان از دست رفته، دارو و جراحی نیست بلکه باید از وسایلی استفاده کنند تا باعث تقویت صدا شود. این وسیله همان سمعک است که تقریبا همه مردم با آن آشنایی دارند.
هفته نامه سلامت550
