علل، علایم و علاج کهیر در گفتگو با دکتر محمدعلی نیلفروش زاده، متخصص پوست و مو
وقتی پوست طغیان می‌کند...
آمارهای موجود نشان می‌دهد بین 15 تا 20 درصد جمعیت جهان حداقل یک‌بار در طول زندگی دچار کهیر می‌شوند و 1 تا 5 درصد نیز کهیر مزمن می‌گیرند. عوارض کهیر نیز برخی از مبتلایان را به شدت آزار می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که حدود 73 درصد افراد مبتلا به کهیر در طول بروز علائم در اجتماع ظاهر نمی‌شوند، در 74 درصد مبتلایان کیفیت کار حرفه‌ای کاهش می‌یابد و 63 درصد دچار اضطراب می‌شوند. بیشتر متخصصان پوست بر این باورند که این بیماری پوستی بیش از آنچه به‌نظر می‌رسد بر روان افراد تاثیر منفی می‌گذارد و به همین دلیل شناختن آن و روش‌های پیشگیری از آن و درمانش اهمیت ویژه‌ای دارد. در «پوست و مو»ی این هفته با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، رئیس انجمن متخصصان پوست ایران و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در رابطه با این بیماری نسبتا شایع پوستی گفت‌وگو کرده‌ایم.
ضایعات پوستی کهیر چه مشخصاتی دارند؟
کهیر در واقع نوعی تورم قرمزرنگ پوست است که با خارش و گاهی سوزش و به‌ندرت با درد همراه می‌شود. این ضایعات معمولا بعد از گذشت چند دقیقه تا چند ساعت در ناحیه درگیر ناپدید و در منطقه دیگری ظاهر می‌شوند. اندازه آنها هم می‌تواند از اندازه یک ماش تا یک بشقاب متغیر باشد. گاهی کهیرها به هم متصل می‌شوند و گاهی در سطح بدن پراکنده‌اند.
چرا برخی افراد به صورت مرتب دچار عود کهیر می‌شوند؟
به طور کلی کهیر 2 نوع است؛ کهیر حاد که معمولا قبل از 6 هفته کاملا برطرف می‌شود و کهیر مزمن که بیش از 6 هفته ادامه‌دار است و مرتبا عود می‌کند. مصرف مرتب و روزانه داروهای آنتی‌هیستامین برای افراد دچار کهیر لازم است.
آیا دلیل ابتلا به کهیر مشخص است؟
خروج پلاسما از مویرگ‌های ریز خونی به‌دلیل برخی مکانیسم‌های شیمیایی از جمله ترشح هیستامین باعث بروز کهیر می‌شود. برخی خوراکی‌ها (تنقلات، شکلات، گوجه‌فرنگی، تخم‌مرغ، انواع توت‌ها، شیر و ماهی)، داروها (آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها، خواب‌آورها، مکمل‌ها، آنتی‌اسیدها، قطره‌های چشمی و برخی ملین‌ها)، نیش حشرات و عفونت‌های ناشی از سرماخوردگی، گلودرد، سینوزیت و آبسه و برخی بیماری‌ها از جمله بیماری‌های کبدی و غدد و داخلی و برخی آلودگی‌های انگلی و بدخیمی‌ها، برخی عوامل فیزیکی مثل گرما و سرما و نور آفتاب، ارتعاشات و ورزش، تعریق و اضطراب، خاراندن و عوامل فشاری و... در ترشح هیستامین در بدن و بروز کهیر حاد نقش دارند اما دلایل بروز کهیر مزمن مشخص نیست و در دوسوم مبتلایان هرگز مشخص نمی‌شود.
آیا درمانی برای آن وجود دارد؟
برای کهیر حاد حذف عامل ایجادکننده مهم است اما در کهیر مزمن باید بیماری را علامتی درمان کرد و رفع کامل آن امکان‌پذیر نیست. برای تمامی مبتلایان مصرف داروهای آنتی‌هیستامینی در راس قرار دارد. البته این داروها تا قبل از بروز کهیر و برای پیشگیری، بیشتر موثرند و میزان تاثیر آنها بعد از بروز کهیر کم می‌شود.
پس مبتلایان باید روزانه این دارو را مصرف کنند؟
در افراد مبتلا به کهیر مزمن زیر نظر پزشک بله، اما در افراد مبتلا به کهیر حاد لازم نیست. این افراد می‌توانند در شرایط خاص مثلا در فصل سرد و خشک سال یا شرایطی که دچار اضطراب هستند با مشورت پزشک دارو مصرف کنند. آنتی‌هیستامین‌ها بدون عارضه نیستند و نه‌تنها خواب‌آورند بلکه باعث احتباس آب می‌شوند. در نتیجه خانم‌های باردار و سالمندان باید مراقب مصرف آن و همچنین تداخلات دارویی باشند. در موارد اورژانسی که کهیر در بلع و تنفس اختلال ایجاد کند، گاهی حتی کورتون‌های تزریقی تجویز می‌شوند.
آیا غیر از دارودرمانی، روشی برای تسکین خارش و علائم کهیر وجود دارد؟
برای تسکین علائم می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد. استفاده از عصاره گیاه بابونه هم می‌تواند خارش را کاهش دهد. پوشیدن لباس‌های سبک با الیاف طبیعی جلوی تحریک پوست را می‌گیرد و برخی تمرین‌های آرامش‌بخش مثل یوگا به کاهش اضطراب کمک می‌کند.
