از ژنتیک تا تخمدان پلیکیستیک
بهطور طبیعی موهای افراد بهدلیل نازک شدن پوست کف سر برای ایجاد بستری مناسب برای رشد موهای جدید دچار ریزش میشود. با این حساب، ریختن تا 100 تار مو در طول روز هم غیرطبیعی محسوب نمیشود اما زمانی که فرد دچار اختلال در چرخه ریزش و رشد موها شود و ریزش موهای او از رشد موهای جدیدش بیشتر باشد، میگوییم دچار ریزش مو شده است. در این صورت، فولیکولهای مو تخریب میشوند و دیگر موی جدیدی از آن فولیکول رشد نخواهد کرد. بهطور کلی، دلایل بسیار زیاد و مختلفی برای ریزش موها وجود دارد که در ادامه به مهمترین و شایعترین آنها اشارهای خواهیم داشت.
1.ریزش موی ژنتیکی: عوامل ژنتیکی یا سابقه خانوادگی، نقش پررنگی در ریزش موها یا طاسیهای نوع مردانه و زنانه دارند. این نوع ریزش مو به صورت طاسی جلو یا فرق سر در آقایان و نازک شدن تار موها در خانمها خودش را نشان میدهد. ریزش موی ژنتیکی، بر سن شروع ریزش موها و شدت ریزش هم تاثیر دارد. یعنی افرادی با سابقه خانوادگی طاسی، از سنین پایینتر و با شدت بیشتری دچار ریزش مو میشوند. ریزش موی ژنتیکی یا طاسیهای با الگوی مردانه، بیشتر بین آقایان رواج دارد و حتی میتواند از سن بلوغ هم شروع شود. این نوع ریزش مو، علاوه بر از دست دادن موها، باعث نازک و نرم شدن تار موهای باقیمانده نیز میشود. هر چند معمولا راهی جز کاشت مو برای درمان این نوع خاص از ریزش موها وجود ندارد، اما میتوان با کمک برخی از داروهای خوراکی یا موضعی، زیر نظر متخصص پوست، جلوی ریزش یا نازک شدن بیش از اندازه موها را گرفت.
2. ریزش موی هورمونی: تغییرات هورمونی و از بین رفتن تعادل هورمونها در دوران مختلف زندگی میتوانند از دیگر دلایل شایع برای ریزش موهای دورهای بهخصوص در خانمها باشند. ریزش موهای هورمونی، بیشتر در دوران بارداری، زایمان و یائسگی اتفاق میافتند. سطح هورمونها در اثر اختلال در کارکرد تیروئید هم تغییر میکند. از این رو، ممکن است افرادی که دچار کمکاری یا پرکاری تیروئید هستند هم درجاتی از ریزش مو را تجربه کنند. این نوع ریزش موها باید با درمان زمینه بروز ریزش مو، قطع شوند. ریزش موهای ناشی از تغییرات هورمونی، دورهای هستند و میتوان پس از درمان مشکلات هورمونی، امید به برگشتن الگوی رشد موها به حالت طبیعی خود داشت.
3. ریزش موی سکهای: ریزش مو یا طاسی سکهای که در علم پزشکی به آن آلوپسی آرهآتا میگویند، زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی بدن به فولیکولهای مو حمله میکند و باعث ریزش موی دایرهای و سکهای میشود. در این صورت، پوست قسمتهایی که دچار ریزش مو میشوند، بسیار نرم و کاملا طاس خواهند شد. این نوع ریزش مو در بیشتر موارد و با ارتقای قدرت سیستم دفاعی بدن درمان خواهد شد.
4. عفونت پوست سر: ابتلا به عفونتهای قارچی پوست کف سر میتواند از دیگر دلایل ریزش موها محسوب شود. یکی از بیماریهای عفونی قارچی پوست کف سر، بیماری رینگ وُرم یا درماتومایکوز است که توسط قارچها ایجاد میشود. زمانی که فردی درگیر با رینگ وُرم باشد، قسمتهایی از پوست سر او حالت فلسمانند به خود میگیرد و دچار ریزش مو در این قسمت میشود. بهتر است بدانید خوشبختانه، این نوع ریزش مو با درمان زمینه بیماری، درمان خواهد شد و موهای از دست رفته، دوباره رشد خواهند کرد. بیماریهای پوستی سارکوئیدوز و لوپوس میتوانند از دیگر دلایل ریزش موها محسوب شوند.
5. ریزش مو در اثر تریکوتیلومانیا: تریکوتیلومانیا، یکی از بیماریهای روانپزشکی است که در اثر ابتلا به آن، فرد بیمار موهای سر، ابرو یا بدن خود را میکند و در مواردی هم آنها را میجود. این نوع ریزش مو هم با درمان مشکل روانی فرد، از بین خواهد رفت و موهای کندهشده، دوباره رشد خواهند کرد.
6. ریزش موی ناشی از دارو و درمان: ریزش موی دارویی که در اثر مصرف برخی از داروهای خاص ایجاد میشود هم جزو ریزش موهای دورهای است و در اثر قطع مصرف دارو برگشتپذیر خواهد بود. این نوع خاص از ریزش مو در اثر مصرف داروهایی مانند داروهای سرطان، ضدافسردگی، بیماریهای قلبی-عروقی، فشار خون بالا و کنترل بارداری ایجاد میشود. به علاوه، مصرف حجم بالای مکملهای ویتامین A هم میتواند ریزش موها را در پی داشته باشد. رادیوتراپی سر نیز یکی از درمانهایی است که برای برخی از بیماریهای موجود در این قسمت از بدن، استفاده میشود ولی میتواند باعث ریزش موها شود و در بسیاری از موارد و بعد از تکمیل چرخه درمان، موهای سر بیمار مانند گذشته رشد نخواهند کرد.
7. ریزش موهای حادثهای: بسیاری از افراد دچار ریزش یا نازک شدن ناگهانی موها پس از تجربه یک شوک فیزیکی یا روانی میشوند. این نوع از ریزش موها، دورهای و قابلبرگشت خواهند بود. معمولا کاهش وزنهای شدید و ناگهانی، تب بالا، عملهای جراحی یا مواجهه با مرگ عزیزان میتوانند منجر به اینگونه ریزش موها شوند.
8. ریزش موی ناآگاهانه: ریزش موی ناآگاهانه میتواند در اثر بستن موها یا آرایش نامناسب آنها ایجاد شود. مثلا افرادی که موهای خود را محکم با کش از پشت میبندند یا آنهایی که بیش از اندازه از حالتدهندههای مو استفاده میکنند، بیشتر از سایرین دچار ریزش موهای دورهای و تکهای میشوند. برای درمان این نوع ریزش مو هم فقط باید الگوی بستن و آرایش آنها را تغییر داد.
9. ریزش موی ناشی از کمخونی: کمخونی ناشی از فقر آهن هم میتواند یکی از مهمترین علتهای ریزش مو در خانمها محسوب شود. معمولا خانمهایی که عادتماهانههای شدیدی را در طول ماه تجربه میکنند یا غذاهای سرشار از آهن به اندازه کافی در برنامه غذاییشان وجود ندارد، با کمبود سلولهای قرمز خونی مواجه میشوند و در معرض ریزش مو قرار میگیرند. سلولهای قرمز خونی، مسئول حمل اکسیژن در سلولهای بدن هستند و میتوانند انرژی مورد نیاز ما را تامین کنند. زمانی که موها در اثر کمخونی فقر آهن دچار ریزش میشوند، میتوان با درمان بیماری زمینهای، از شر این نوع ریزش مو هم خلاص شد و امیدوار به برگشت موهای از دست رفته بود.
10. ریزش موی ناشی از تخمدان پلیکیستیک: تخمدان پلیکیستیک جزو بیماریهای شایع میان خانمهاست که میتواند از حدود 11 سالگی، آنها را درگیر کند. این بیماری با به هم زدن تعادل هورمونها، مشکلاتی مانند رویش موهای زائد در صورت یا بدن خانمها یا ریزش و نازک شدن موهای آنها را به دنبال خواهد داشت. تخمدان پلیکیستیک، جزو بیماریهای خوشخیم است که میتوان بهسادگی آن را تحتنظر
متخصصغدد درمان کرد و از شر ریزش موی ناشی از این بیماری هم خلاص شد.
منبع: mayoclinic
نگاه متخصص پوست
دکتر امیرهوشنگ احسانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
کاشت موی سیگاریها خوب جواب نمیدهد
تا همین چند سال گذشته، عوامل ریزش مو به موارد مشخصی محدود میشدند اما در سالهای اخیر، عوامل جدیدی به آن قدیمیها اضافه شدند که در ادامه به گروهی از مهمترین آنها اشارهای میکنیم.
یکی از این عوامل، اکستنشن موهاست. هرچند اکستنشن ساده و کوتاهمدت نمیتواند تاثیری بر ریزش موها داشته باشد، اما هرچه مدت زمان اکستنشن کردن، طولانیتر باشد و موها هم در طول این کار، کشش زیادی را تحمل کنند، ریزش موها بهدلیل آسیبی که به آنها وارد میشود، بیشتر خواهد شد. در برخی از موارد، آسیب و ریزش موی ناشی از اکستنشن، دائمی خواهد بود. مصرف سیگار و از آن مهمتر، قلیان میان خانمها و آقایان هم میتواند کاهش خونرسانی به فولیکولهای موها، کاهش رویش و افزایش ریزش آنها را دنبال داشته باشد؛ تا جایی که حتی نتیجه کاشت مو در افراد سیگاری، بسیار ضعیفتر از سایر افراد خواهد بود.
نکته دیگر، درباره صاف و فر کردن موهاست. این کارها بهخودیخود باعث ریزش موها نمیشوند؛ مگر اینکه فرد بهصورت وسواسی و هر 3-2 هفته یکبار، این کار را تکرار کند. در این صورت، ریشه موهای او آسیب میبیند و دچار ریزش مو میشود. معمولا ساقه موها در اثر صاف یا فر کردن، دچار آسیب میشوند و ریشه آنها در این میان، کمتر آسیب میبیند.
در مورد رنگ مو هم همین مساله صدق میکند؛ یعنی اگر فردی، بیشتر از سالی 6 بار موهای خود را رنگ نکند، دچار ریزش موی ناشی از رنگ مو نمیشود اما رنگ کردن بیش از اندازه موها باعث خشک و شکننده شدن آنها و افزایش ریزششان میشود.