طبق آمار با بازگشایی مدارس میزان مراجعه به اورژانس در کودکان زیر 15 سال به‌دلیل حمله‌های آسمی در هفته نخست 2 برابر و در هفته دوم مهر 3 برابر می‌شود. متخصصان می‌گویند بی‌توجهی والدین به درمان‌های آسم در طول تعطیلات و مواجهه ناگهانی کودک با آلاینده‌های موجود در مدارس از جمله دلایل اصلی این افزایش با آغاز سال تحصیلی جدید است.

از هر 10 کودک زیر 15 سال به‌طور میانگین یک نفر به آسم مبتلاست و در هر کلاس20 تا 30 نفره تقریبا 2 تا 3 نفر به این مساله دچارند. کودکان یک‌سوم روز خود را در مدرسه سر می‌کنند و این مساله می‌تواند بیش از پیش آنها را در معرض حملات آسمی قرار دهد. تحقیقات اخیر در 7کشور اروپایی نشان داده، تنها 8/5 درصد کودکان مبتلا به آسم، بیماری‌شان تحت کنترل است. 30 درصد کودکان مبتلا، حداقل یک بار در هفته دچار اختلال خواب ناشی از بیماری می‌شوند و نیمی از کودکان هر ماه حداقل یک بار حمله‌های آسمی را تجربه می‌کنند و یک‌سوم این کودکان محدودیت‌های ورزشی دارند اما افزایش حملات آسم و کنترل نبودن آن تبعات سخت‌تری هم دارد.

در دوران ابتدایی 30 درصد دانش‌آموزان مبتلا به آسم و در راهنمایی و دبیرستان 54 تا 60 درصد دانش‌آموزان دچار غیبت از کلاس درس و عقب‌افتادگی‌های تحصیلی ناشی از حمله‌های آسمی می‌شوند. 63 درصد کودکان مبتلا به آسم در پی این حمله‌ها بستری می‌شوند و این موضوع گاه باعث می‌شود حتی این کودکان ترک تحصیل کرده و وارد مشاغلی شوند که با بیماری آنها چندان سازگار نیست اما چه مسائلی باعث تحریک این کودکان و عود حملات با بازگشایی مدارس در آنها می‌شود؟

استرس

آسم بیماری روانی نیست اما برخی عوامل روانی مثل هراس از مدرسه یا استرس‌های ناشی از شروع سال تحصیلی می‌تواند در این میان تاثیرگذار باشد.

آلرژن

در مدارس، محیط کلاس، زمین و پرده‌ها عموما مملو از آلودگی‌ها و آلرژن‌هایی مانند گرد و خاک هستند و در صورتی که امکان ورود حیواناتی مثل گربه یا موش به داخل کلاس وجود داشته باشد، گاه موی این حیوانات نیز می‌تواند باعث تشدید آلرژی در کودکان مبتلا به آسم شود. برخی ترکیب‌های سمی مثل فرمالدئید‌ها هم برای سلامت این کودکان بسیار مضر است و متاسفانه فراوان در محیط‌های آموزشی به‌ویژه ساختمان‌های تازه ساخت یافت می‌شود. دود سیگار از جمله دیگر آلاینده‌ها و آلرژن‌هایی است که گرچه در مدرسه ممنوعیت دارد اما گاه استعمال آن دیده شده و می‌تواند به سادگی باعث تشدید این حمله‌ها شود.

ورزش

آمار بنیاد استرلینگ نشان می‌دهد 88 درصد کودکان مبتلا به آلرژی‌‌‌های تنفسی ورزش می‌کنند. گرچه 67 درصد والدین کودکان آلرژیک تصور می‌کنند ورزش برای این گروه از کودکان مضر است اما حقیقت اینجاست که ورزش باعث بهبود وضعیت تنفسی و روحیه کودکان بیمار می‌شود. بررسی‌ها نشان داده کودکان آسماتیکی که ورزش می‌کنند کمتر دچار حملات آسمی می‌شوند و میزان تنگی نفس و خس‌خس سینه‌شان کمتر می‌شود. محققان می‌گویند تنها 2 ورزش برای کودکان مبتلا به آسم و آلرژی‌‌‌های تنفسی ممنوع است: غواصی و سوارکاری. اولی به‌دلیل بالا بودن خطر آمبولی هوا و دیگری به‌دلیل حساسیت‌‌‌های ناشی از گرد و غبار و شپش حیوانات. باقی بازی‌ها مثل فوتبال نیز به‌دلیل آنکه دویدن‌‌‌های طولانی می‌تواند علائم آسم و آلرژی را بدتر کند باید کمی محتاطانه انجام شود اما این ورزش‌ها چون توانایی تنفس را بهتر می‌کنند ممنوع نیستند. کودکان مبتلا به آسم باید قبل از شروع به ورزش تمرینات گرم کردن را حتما انجام دهند و در ورزش‌هایی مانند فوتبال نباید طولانی و با سرعت بدوند. حملات آسمی گاهی اوقات بعد از اتمام تمرین آغاز می‌شود و دلیل آن اسپاسم و تنگی مجاری هوایی یا برونش است. در طول ورزش راه‌های هوایی سرد و خشک می‌شوند. با پایان تمرین، گرم کردن راه‌های هوایی و نوشیدن آب، سبب می‌شود ناگهان ماهیچه‌های برونش‌ها منقبض شده و التهاب موضعی باعث بروز حملات آسمی شود. والدین و مربیان مدرسه باید مراقب رفتارهای کودکان قبل و بعد از ورزش باشند. حتی‌المقدور این کودکان باید از انجام ورزش‌هایی که باعث تحریک حملات آسمی می‌شود مثل دو میدانی خودداری کنند البته این نوع ورزش‌ها ممنوع نیست و اگر با شدت مناسب انجام شود سبب تحریک دستگاه تنفسی کودک نخواهد شد.

برای پیشگیری از عود حملات آسمی در مدرسه چه می‌توان کرد؟

• برای تهویه هوای کلاس برای یک ربع تا نیم ساعت پنجره‌ها را باز بگذارید.

• از مواجهه کودک با آلرژن‌هایی مانند کپک، کنه‌ها و آلودگی‌ها پیشگیری کنید.

• درمان‌های کودک را بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید.

• همیشه همراه کودک و در کیف مدرسه درمان‌ها و داروهای مربوط به آسم را بگذارید و دستورالعمل، نحوه استفاده و زمان مصرفشان را یاداشت کنید.

• هنگام ثبت‌نام حتما در مورد آسماتیک بودن کودکتان به مسوولان مدرسه خبر دهید.

• در هوای سرد یا آلوده حتما برای کودک از ماسک استفاده کنید.

منبع: pediatre-online.fr

آزمـون آسم

برای تشخیص شدت آسم در کودکان 4 تا 12 ساله تستی وجود دارد. این آزمون فوق‌العاده ساده و کوتاه است و والدین خود می‌توانند آن را در خانه انجام دهند. البته این تست نباید جایگزین مراجعه به متخصص شود. آزمون کنترل آسم شامل 4 سوال از کودک و 3 سوال از والدین است. برای پاسخگویی به سوالات مربوط به کودک از صورتک‌های خندان استفاده کنید. برای صورت کاملا خندان 3 نمره، برای لبخند 2 نمره، برای صورت عادی 1 نمره و برای صورت ناراحت صفر در نظر بگیرید. حالا می‌توانید به این سوالات پاسخ دهید:

پرسش‌های مربوط به کودک:

1) وضعیت آسمت در حال حاضر چگونه است؟

مشکل بزرگی است و نمی‌توانم زندگی عادی داشته باشم. (صفر نمره)

مشکل‌ساز است و ناراحتم. (1 نمره)

مشکلی نیست. با آن کنار می‌آیم. (2 نمره)

مشکلی نیست. حالم خوب است. (3 نمره)

2) هنگام دویدن یا انجام فعالیت بدنی مثل ژیمناستیک به مشکل برمی‌خوری؟

همیشه (صفر نمره)

اکثر اوقات (1 نمره)

گاهی (2 نمره)

هرگز (3 نمره)

3) آیا به‌دلیل آسم، زیاد سرفه می‌کنی؟

همیشه (صفر نمره)

اکثر اوقات (1 نمره)

گاهی (2 نمره)

هرگز (3 نمره)

4) آیا نیمه‌شب به‌دلیل حملات آسمی از خواب می‌پری؟

همیشه (صفر نمره)

اکثر اوقات (1 نمره)

گاهی (2 نمره)

هرگز (3 نمره)

پرسش‌های مربوط به والدین:

5) طی 4 هفته گذشته چند روز فرزند شما دچار علائم آسم بوده است؟

بدون علامت (5 نمره)

بین 1 تا 3 روز (4 نمره)

بین 4 تا 10 روز (3 نمره)

بین 11 تا 18 روز (2 نمره)

بین 19 تا 24 روز (1 نمره)

هر روز (صفر نمره)

6) طی 4 هفته گذشته چند مرتبه تنفس کودک شما به‌دلیل آسم به شماره افتاده است؟

بدون علامت (5 نمره)

بین 1 تا 3 روز (4 نمره)

بین 4 تا 10 روز (3 نمره)

بین 11 تا 18 روز (2 نمره)

بین 19 تا 24 روز (1 نمره)

هر روز (صفر نمره)

7) طی 4 هفته گذشته چند بار به‌دلیل علائم آسم کودک شما نیمه‌شب از خواب برخاسته است؟

بدون علامت (5 نمره)

بین 1 تا 3 روز (4 نمره)

بین 4 تا 10 روز (3 نمره)

بین 11 تا 18 روز (2 نمره)

بین 19 تا 24 روز (1 نمره)

هر روز (صفر نمره)

تفسیر آزمون