«میزگرد پوست» درباره سفیدی جای سوختگی با حضور دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده و دکتر محمدکریم رحیمی متخصصان پوست و دکتر پرویز رزاقی روان‌شناس
سمیه مقصودعلی
جوشگاه از جمله شایع‌ترین مشکل‌های پوستی است و بیشتر افراد روی پوستشان جوشگاه‌هایی ناشی از آکنه، جراحت‌ها یا سوختگی دارند. گاهی جوشگاه ناشی از این حوادث به شکل تغییر رنگ بروز می‌کند و گاهی به فرورفتگی یا برجستگی تبدیل می‌شود. راه‌هایی برای پیشگیری از بروز جوشگاه وجود دارد اما اگر جوشگاه‌ها ایجاد شد، برای درمان آن هم راه‌حل‌هایی هست. میهمان این هفته «میزگرد پوست و مو» خانم 36 ساله‌ای است که به دلیل سوختگی با آتش دچار سفیدی پوست شده‌اند.
رنگ پوستم که برگشت، اعتماد به‌نفسم بالا رفت
«نزدیک 2 ماه است که در مرکز تحقیقات پوست تحت درمان با سوسپانسیون سلولی هستم و عکس‌های مربوط به قبل از درمان و 2 ماه بعد از آن را برایتان ارسال کردم. دوست داشتم در مورد این روش اطلاع‌رسانی کنید چون از زمانی که این درمان را انجام داده‌ام و رنگ پوستم به حالت طبیعی برگشته اعتماد به‌نفسم بالا رفته و زندگی‌ام رنگ و بوی خاصی گرفته است. بعد از آنکه دچار سوختگی شدم احساس می‌کردم دیگر به اندازه قبل در چشم همسرم مقبول نیستم و گرچه خودش می‌گفت این موضوع تاثیری در احساس او ندارد اما خودم ناراحت بودم. متخصص پوست اطمینان داده عمل بهبود تا یک سال ادامه دارد و رنگ پوستم به تدریج به حالت طبیعی برخواهد گشت... خانم ج. ن»
آیا می‌توان از شکل‌گیری جوشگاه‌هاپیشگیری کرد؟
دکتر محمدکریم رحیمی، متخصص پوست و استادیار دانشگاه آزاد
پوست افراد مختلف نسبت به جراحت، واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد. بعد از جراحت، بدن شروع به ترمیم ناحیه آسیب‌دیده می‌کند و در صورتی که این ترمیم درست انجام شود، پوست ناحیه آسیب‌دیده مثل قبل خواهد شد در غیر این صورت، جوشگاه به جا می‌گذارد. در محل آسیب‌دیده معمولا سلولهای فیبروبلاست و سرم و سلولهای سیستم ایمنی تجمع می‌کنند. این سلول‌ها برای ترمیم بافت، کلاژن و فیبرونکتین می‌سازند.
اگر تجمع سلول‌ها و پروتئین‌ها در ناحیه آسیب‌دیده بیش از حد باشد، ناحیه برجسته می‌شود و به آن جوشگاههای پرتروفی یا گوشت اضافه می‌گویند. اگر کمتر از حد باشد، ناحیه به خوبی ترمیم نمی‌شود و فرو رفته می‌شود که به آن جوشگاه آتروفیک می‌گویند. گاهی پوست خوب ترمیم می‌شود اما یا تغییر رنگ وجود دارد یا پوست آن ناحیه مشابه پوست اطراف نیست و بدون شیار و صاف‌تر می‌شود.
نوع جوشگاه با توجه به ناحیه آسیب‌دیده در بدن متفاوت است. بازو، قفسه‌سینه، سرشانه و حتی ساعد استعداد بیشتری برای گوشت اضافه دارند و به همین دلیل انجام کارهای جراحی در این نواحی خیلی توصیه نمی‌شود. در جوشگاههای آتروفیک که فرورفتگی وجود دارد می‌توان از لیزر CO2 و CO2 فرکشنال استفاده کرد.
در این روش امواج لیزر زیر پوست وارد می‌شود و بافت‌های کلاژن و الاستین را تحریک می‌کند و باعث پر شدن محل فرو رفته خواهد شد. برای پیشگیری از بروز هر نوع جوشگاه بعد از جراحی و جراحت‌ها باید 2 حاشیه پوست را دقیقا کنار هم گذاشت و با بخیه‌های زیرجلدی یا هر نوع روش دیگری 2 سر پوست را به هم رساند. بازماندن جراحت‌ها احتمال جوشگاه را بالا می‌برد. در مورد سوختگی‌ها برداشتن تاول و تمیز کردن روزانه پوست احتمال جوشگاه را کم می‌کند. کرم‌های حاوی آنزیم‌های فیبرولایزین نیز تا حدودی می‌تواند جوشگاههای برجسته را اصلاح کند. این کرم‌ها یک هفته بعد از جراحی باید استفاده شوند.
نگاه روان‌شناس
دکتر پرویز رزاقی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
چگونه با عوارض روانی جوشگاه کنار بیاییم؟
افرادی که بعد از بیماری یا حادثه دچار مشکل‌های پوستی می‌شوند به دلیل بروز اختلال در زیبایی و اهمیتی که زیبایی برای انسان‌ها دارد دچار تغییر‌هایی در خلق و خو می‌شوند.
در این شرایط افراد سعی می‌کنند با درمان‌های مختلف، جوشگاه‌ها را از بین ببرند و به حالت قبل برگردند یا حداقل کاری کنند که تغییر‌های پیش آمده در روابط اجتماعی‌شان تاثیر منفی نگذارد. به‌عنوان مثال یا با لباس ناحیه آسیب‌دیده را می‌پوشانند یا در اماکن عمومی کمتر حاضر می‌شوند. این افراد با وجود مشکلی که دارند گمان می‌کنند ضعف بزرگی دارند که ذهن دیگران را با چراهایی در رابطه با آن پر کرده است.
تمام این مسائل اعتماد به‌نفس فرد را پایین می‌‌آورد و باعث کاهش ارتباط‌ها و حس تنفر از خود می‌شود. در این شرایط خانم‌ها آسیب‌‌پذیرند. خانم‌هایی که دچار جوشگاههای نسبتا وسیع می‌شوند، هم برای ازدواج کردن هم ادامه زندگی مشترک احساس خطر می‌کنند. این ترس‌ها واقعی است. غالب مردان، ازدواج با این خانم‌ها را نمی‌پذیرند و اگر بپذیرند به مرور در طول زندگی ممکن است یا این موضوع را به روی همسرشان بیاورند یا همیشه این موضوع که، چرا این همسر را انتخاب کرده‌ام، در ذهنشان باقی بماند.
افراد متاهل که دچار جوشگاههای وسیع بعد از سوانح می‌شوند معمولا واکنش‌های پرخاشگری از خود نشان می‌دهند. همیشه همسرشان را کنترل می‌کنند و ترس از خیانت دارند. نگرش منفی همیشه با این افراد هست و خود را آزار می‌دهند. اگر از موقعیت مالی و اقتصادی بالایی برخوردار باشند سعی می‌کنند همسر را از خود دور کنند یا دارایی‌ها را به نام خود یا با بچه‌دار شدن زندگی خود را پایدار کنند. این نوع روش‌ها انتقام‌جویانه است و در نهایت باعث دورشدن همسر از آنها خواهد شد.
برعکس این افراد برخی دیگر مساله را می‌پذیرند و سعی می‌کنند با مهربان بودن حمایت خانواده را کسب کنند، اما بهترین روش، تغییر نگرش نسبت به بدن خود است. باید فرد توانمندی‌های دیگر خود مثل هنر، شغل، توانایی خانه‌داری و... را تقویت و بر عیب ظاهری غلبه کند.
توصیه متخصص پوست
دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، رئیس انجمن پوست و موی ایران
روش جدیدی برای درمان جوشگاه ناشی از سوختگی
ملانوسیت‌ها سلولهای رنگدانه‌ساز هستند که رنگدانه پوست یا ملانین تولید می‌کنند و رنگ پوست افراد را می‌سازند. در سوختگی‌های عمیق، رنگدانه‌های پوستی لایه اپیدرم، از بین می‌روند و وقتی سلول‌ها تخریب شدند پوست از حالت عادی خارج شده و سفید می‌شود که اصطلاحا به آن لوکودرما می‌گویند. یکی از جدیدترین روش‌هایی که در حال حاضر برای درمان لوکودرما توصیه می‌شود، پیوند اتولوگ سلولهای ملانوسیت است.
در این روش که برای جوشگاههای نه‌چندان وسیع توصیه می‌شود، سلولهای ملانوسیت را از ناحیه پوست سالم استخراج و به شکل سوسپانسیون به اپیدرم ناحیه سوخته منتقل می‌کنند. از مزایای این روش امکان انجام آن در مدت کوتاه و به واسطه مقدار کمی از پوست نواحی سالم است. مطالعه‌های انجام‌شده نشان داده به واسطه این روش درمانی بعد از 6 ماه تا 90 درصد لوکودرما از بین می‌رود.
در درمان جوشگاه ناشی از سوختگی درمان دارویی یا استفاده از اشعه ماورای بنفش برای تحریک ملانوسیت و استفاده از لیزر فرکشنال بی‌فایده است و به رنگدانه‌سازی کمک نمی‌کند و تنها روش موثر در حال حاضر پیوندهای بافتی و سلولی است. پیوندهای بافتی شامل استفاده از لایه‌های نازک پوست یا بافت است که قبلا استفاده می‌شد و هنوز هم برای جوشگاه سوختگی‌های وسیع توصیه می‌شود. روش‌های سلولی به تازگی رواج یافته که به 2 نوع کشت داده شده و غیرکشت است.
در ایران تهیه سوسپانسیون سلولی یعنی از روش غیرکشت استفاده می‌شود. اصل اولیه در این روش، انتقال سلول سالم به محلی است که سلول‌ها تخریب شده است. سلول سالم معمولا از لایه نازکی از پوست ناحیه سالم بیمار برداشته می‌شود. موفقیت درمان به تجهیزات پزشکی مورد استفاده و تبحر پزشک بستگی دارد. درمان باید در محیط آزمایشگاهی انجام شود و در مطب امکان‌پذیر نیست. مطالعه‌های
انجام شده نشان داده این روش پایدار است و رضایت بیماران را در پی داشته است. برای انجام این روش درمانی زمان طلایی وجود ندارد و هر زمانی که مراجعه کنید امکان ترمیم وجود دارد.
