«میزگرد تغذیه و رژیم‌درمانی» درباره روند کاهش وزن آقای امیررضا رسایی با حضور دکتر علی ترکمان ارتوپد، دکتر خسرو صادق‌نیت فلوشیپ اختلال‌های خواب و دکتر حسین ایمانی متخصص تغذیه
60 کیلوگرم کاهش وزن در 9 ماه

فرزانه فولادبند

«به خاطر معافیت از خدمت سربازی وزن اضافه کردم و معاف شدم ولی نتوانستم وزنم را کم کنم و به مرور زمان وزنم بالاتر رفت. حدود 10 سال از چاقی و اضافه وزن در عذاب بودم تا اینکه پس از تولد فرزندم تصمیم گرفتم به خاطر سلامتم وزن کم کنم...» اینها صحبت‌های امیررضا رسایی، جوان 32 ساله ساکن اهواز با 183 سانتی‌متر قد است که طی 9 ماه وزنش را از 170 به 110 کیلوگرم رسانده است. شرح بیشتر ماجرا را از زبان خودش و نظر متخصصان «سلامت» را درباره روند کاهش وزن او در «میزگرد تغذیه و رژیم‌درمانی» این هفته بخوانید.

امیررضا رسایی که طی 9 ماه وزنش از 170 به 110 کیلوگرم رسیده، می‌گوید:

به خاطر پسرم وزن کم کردم

سلامت: از چه زمانی چاق شدید؟

سال 83 وزنم 115 کیلوگرم بود که به خاطر معافیت از خدمت سربازی با پرخوری و بی‌تحرکی طی
6 ماه آن را خیلی بالا بردم و به 150 کیلوگرم رساندم. پیتزا، کله پاچه و هر چه می‌خواستم می‌خوردم و حسابی از خوردن لذت می‌بردم. معافی گرفتم اما چاقی و اضافه وزن خیلی اذیتم کرد.

سلامت: چه مشکل‌هایی برایتان ایجاد کرد؟

برای خرید لباس مشکل داشتم، عروسی نمی‌رفتم، در جمع حاضر نمی‌شدم. اینقدر از اندامم بدم می‌آمد که از دورانی که خیلی چاق بودم اصلا عکس ندارم. شب‌ها در حد غرش شیر خروپف می‌کردم و تنفسم در خواب قطع می‌شد. صبح‌ها سردرد داشتم و طی روز بی‌حال و بی‌حوصله بودم. یک دستگاه که قیمت بالایی داشت خریده بودم و موقع خواب روی صورتم می‌گذاشتم. در حال حاضر مشکل خواب ندارم و خروپف نمی‌کنم. قبلا ریفلاکس معده داشتم و دارو مصرف می‌کردم اما در حال حاضر مشکلی ندارم و دارو نمی‌خورم. کبد چرب درجه 3 هم داشتم که 4 ماه بعد از رژیم غذایی به درجه 1 رسید.

سلامت: چطور وزن کم کردید؟

با ورزش و رژیم غذایی زیر نظر متخصص تغذیه. من اهواز زندگی می‌کنم اما ماهی یک بار برای مراجعه به متخصص تغذیه به تهران می‌آیم. بیشتر با ورزش وزن کم کردم. هر روز ساعت 7 صبح یک ساعت و نیم ورزش می‌کنم. شب‌ها هم یک روز در میان ورزش می‌کنم و جمعه‌ها دوچرخه‌سواری و فوتبال انجام می‌دهم. اوایل که وزنم بالاتر بود ورزش کردن برایم خیلی سخت بود به‌خصوص که هوای اهواز شرجی است اما برای کاهش وزن تمام سعی‌ام را کردم.

سلامت: قبلا هم رژیم گرفته بودید؟

بعد از افزایش وزنی که داشتم نتوانستم وزنم را کم کنم. وزنم همین‌طور بالا می‌رفت و اراده نداشتم. فقط یک بار برای جشن عروسی‌ام حدود 7 کیلوگرم وزن کم کردم که بعد از ازدواج وزنم بالاتر رفت و به 177 کیلوگرم رسید.

سلامت: چه شد تصمیم گرفتید وزن کم کنید؟

سال گذشته خداوند پسری به من داد. با تولد پسرم تصمیم گرفتم فقط به خاطر سلامتم رژیم بگیرم و وزن کم کنم.

سلامت: برای شما که پرخور بودید رژیم گرفتن سخت نبود؟

اوایل سخت بود اما حالا عادت کرده‌‌ام. از غذا زده شده‌‌ام. اراده کرده‌ام وزن کم کنم. وقتی صورت فرزندم را می‌بینم، بیشتر برای کاهش وزن مصمم می‌شوم.

سلامت: برای کاهش وزن قرص و دارو هم مصرف کردید؟

نه، فقط از مکمل‌هایی که متخصص تغذیه برایم تجویز کرد، استفاده کردم.

سلامت: قبلا چطور غذا می‌خوردید و حالا چطور؟

قبلا بی‌رویه می‌خوردم. چیزی از مقدار و کالری غذا نمی‌فهمیدم و فقط دوست داشتم بخورم. در یخچال را بازمی‌کردم و هر چه دستم می‌آمد می‌خوردم. در حال حاضر طبق اصول غذا می‌خورم. صبحانه نان و پنیر و یک لیوان شیر، ناهار نصف کفگیر برنج و 7 قاشق خورش، شام اغلب سوپ یا نان و پنیر و میان‌وعده میوه و گاهی یک عدد بیسکویت سبوس‌دار می‌خورم.

سلامت: اشتها و هوس‌هایتان را چطور کنترل می‌کنید؟

اشتهایم مثل قبل زیاد نیست. هفته‌ای یک بار هم بیرون غذا می‌خوریم و من خیلی کم در حد 2 تا 3 برش پیتزا می‌خورم.

سلامت: کاهش وزن مشکلی برایتان ایجاد نکرد؟

فقط به خاطر ورزش زیاد دچار زانودرد شده‌‌ام.

سلامت: در حال حاضر که 60 کیلوگرم وزن کم کرده‌اید چه احساسی دارید؟

از نظر روانی وضعیت خیلی خوبی دارم. خیلی سبک شده‌ام. انگار یک گونی 60 کیلویی را از روی دوشم برداشته‌اند. وقتی دوستان و اطرافیان می‌گویند چقدر لاغر شده‌ای روحیه می‌گیرم. همسرم هم خیلی خوشحال است. ایشان خیلی کمکم کرد و در این مدت برایم غذاهای رژیمی می‌پخت و خودش هم به خاطر من کم غذا می‌خورد.

سلامت: باز هم قرار است وزن کم کنید؟

بله، برنامه کاهش وزنم هنوز ادامه دارد و باید حدود 15 کیلوگرم دیگر وزن کم کنم. به کم خوردن عادت کرده‌‌ام. این نوع غذا خوردن برایم عادت شده و نمی‌توانم زیاد بخورم. امیدوارم بتوانم تا رسیدن به وزن مطلوب وزن کم کنم و وزنم را ثابت نگه دارم.

نگاه متخصص تغذیه

توصیه‌های دکتر حسین ایمانی به سوژه «میزگرد تغذیه»

چگونه با ریفلاکس و کبد چرب بجنگیم؟

سلامت: آقای رسایی برای استفاده از قانون معافی چاقی وزن اضافه کرده‌‌اند و در مدت 6 ماه با خوردن غذاهای پرچرب و پرکالری وزنشان را به 150 کیلوگرم رسانده‌اند. این کار چه خطراتی دارد؟

افرادی که در کوتاه‌مدت پرخوری می‌کنند و در واحد کم زمان حجم زیاد چربی و مواد نشاسته‌ای مصرف می‌کنند، ممکن است دچار کبد چرب شوند. همچنین ممکن است در اثر افزایش زیاد وزن چربی دور قلب افزایش پیدا کند و در نتیجه پمپاژ قلب دچار مشکل شود و فرد با اندکی فعالیت دچار خستگی و تنگی نفس شود. همچنین با افزایش وزن فشار روی مفاصل به‌خصوص مفصل زانو افزایش می‌یابد و فرد ممکن است دچار زانودرد شود که در نتیجه آن تحرکش کاهش پیدا می‌کند و چاقی‌اش تشدید می‌شود.

سلامت: وزن ایشان بعد از ازدواج بالاتر رفته است. چرا برخی افراد پس از ازدواج دچار افزایش وزن می‌شوند؟

برخی افراد پس از ازدواج دچار افزایش وزن می‌شوند که علت آن پرخوری، کم‌تحرکی، مصرف غذا در رستوران و مهمانی‌هاست. اغلب افراد پس از ازدواج به سفر می‌روند و در یک دوره فعالیتشان کم و غذایشان زیاد می‌شود. برای پیشگیری از این مشکل افراد باید مراقب دریافت کالری روزانه‌شان باشند و اگر قرار است وعده‌ای به رستوران بروند یا به مهمانی دعوت شوند وعده قبلی را سبک و مختصر میل کنند، همچنین تحرکشان را بیشتر کنند.

سلامت: ایشان مشکل ریفلاکس معده داشته‌اند که با کاهش وزن و اصلاح برنامه غذایی برطرف شده است. افراد مبتلا به ریفلاکس معده باید چطور غذا بخورند؟

اضافه وزن، چاقی و چربی شکمی باعث فشار زیاد به معده و وارد شدن محتویات معده به مری و احساس ترش کردن و سوزش سردل می‌شود. چربی شکمی با رژیم غذایی کاهش پیدا می‌کند و فشار روی معده کمتر می‌شود و ریفلاکس هم کاهش پیدا می‌کند. به علاوه، برخی ملاحظات تغذیه‌ای باید رعایت شود. به‌عنوان مثال نعناع و پونه که ریفلاکس را تشدید می‌کنند باید کمتر مصرف شود. افراد مبتلا به ریفلاکس معده نباید غذاهای خیلی چرب مصرف کنند. توقف غذاهای چرب در معده بیشتر است و باعث ترشح زیاد اسید معده و تشدید ریفلاکس می‌شود. در رژیم کاهش وزن چربی غذا کاهش پیدا می‌کند و ریفلاکس بهبود می‌یابد. همچنین مصرف مواد غذایی کافئینی، قهوه و چای زیاد و نوشابه‌های کولادار که باعث شل شدن دریچه پایین مری می‌شود و ریفلاکس را تشدید می‌کند باید محدود شود. به افرادی که نفخ زیاد و ریفلاکس دارند توصیه می‌کنیم بین غذا آب نخورند و پنیر پیتزا، گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس و کالباس و همبرگرهای چرب مصرف نکنند، حجم غذا را کم و تعداد وعده‌ها را بیشتر کنند و 3 تا 4 ساعت قبل از خواب غذای سنگین نخورند و هنگام خواب سرشان با زمین زاویه 45درجه داشته باشد.

سلامت: 4 ماه پس از شروع برنامه کاهش وزن کبد چرب ایشان از درجه 3 به 1 رسیده است. کاهش وزن چقدر در درمان کبد چرب موثر است؟

یکی از عوارض چاقی مفرط تجمع چربی در کبد است. کبد چرب در سونوگرافی با 3درجه شناخته می‌شود. مصرف زیاد چربی و مواد نشاسته‌ای به‌خصوص قندهای ساده مانند مربا، شیرینی و حتی عسل زیاد باعث افزایش تری‌گلیسرید می‌شود و در کبد به شکل چربی تجمع پیدا می‌کند. با کاهش وزن چربی ذخیره کم‌کم از کبد خارج و وارد خون می‌شود و به‌عنوان سوخت انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته کاهش وزن باید تدریجی باشد زیرا کاهش وزن شدید باعث آزاد شدن ناگهانی اسیدهای چرب در خون و تشدید کبد چرب می‌شود.

سلامت: ایشان برای حفظ وزن باید چه برنامه‌ای داشته باشند؟

پس از رسیدن به وزن مطلوب باید برنامه تثبیت وزن داشته باشند. برای پیشگیری از ولع خوردن با نظر متخصص تغذیه می‌توانند غذاهای مورد علاقه‌شان را در برنامه غذایی داشته باشند. غذا خوردنشان طبق برنامه زمان‌بندی‌شده باشد و طبق میل و هوس غذا نخورند. بیشتر از سبزی‌ها استفاده کنند و صبحانه مفصل بخورند. تا حد امکان از خوردن غذای بیرون خودداری کنند. به‌طور مرتب وزنشان را اندازه‌گیری کنند و به محض بالا رفتن وزن با افزایش فعالیت بدنی و محدود کردن کالری آن را جبران کنند.

نگاه فلوشیپ اختلالات خواب

چاقی بر کیفیت و کمیت خواب تاثیر می‌گذارد

دکتر خسرو صادق‌نیت

رئیس مرکز اختلال خواب بیمارستان بهارلو

شایع‌ترین عارضه چاقی بر کیفیت و کمیت خواب، ایجاد اختلال تنفسی هنگام خواب و واضح‌ترین علامت آن خروپف همراه با وقفه تنفسی هنگام خواب است. البته معمولا فرد مبتلا متوجه خروپف و حتی وقفه تنفسی‌ خود نمی‌شود. اغلب مواقع اطرافیان بیمار متوجه این اختلال می‌شوند و در بسیاری از موارد تنها علامتی که خود فرد درک می‌کند این است که صبح با احساس کسالت از خواب بیدار می‌شود و طی روز هم خسته و خواب‌آلود است. مشکل تنفسی هنگام خواب در افراد چاق، در مقایسه با افراد لاغر، شایع‌تر است و بیماران مبتلا به این اختلال معمولا خواب با کیفیت پایینی را تجربه می‌کنند. محققان اثبات کرده‌اند میزان خواب سبک این افراد بیشتر از حد طبیعی می‌شود و میزان خواب عمیقشان به‌طور واضح کاهش می‌یابد. این موضوع باعث افزایش احساس خستگی و خواب‌آلودگی طی روز شده و در نتیجه منجر به کاهش فعالیت فیزیکی فرد هنگام بیداری می‌شود. در نهایت این افراد با گذشت زمان چاق‌تر می‌شوند یا تلاششان برای کاهش وزن با شکست روبرو می‌شود. در این حالت بیمار وارد یک چرخه معیوب می‌شود؛ یعنی با افزایش چاقی مشکل‌های خواب وی بیشتر و با کاهش کیفیت خواب طی روز خسته‌تر و خواب‌آلوده‌تر می‌شود و این موضوع باعث فعالیت فیزیکی کمتر و در نتیجه افزایش چاقی وی خواهد شد. البته کاهش وزن یکی از روش‌های درمانی مناسب برای مشکل تنفسی هنگام خواب نیز محسوب می‌شود و در برخی از موارد حتی می‌تواند مشکل‌های تنفسی هنگام خواب بیمار را کاملا برطرف کند. در نتیجه موفقیت در کاهش وزن، می‌تواند باعث بهبود کیفیت خواب شود. در مورد آقای رسایی نیز، احساس سرحالی پس از بیدار شدن می‌تواند موید همین تاثیر باشد. افراد بالغی که بیشتر از9 ساعت می‌خوابند و پس از بیداری همچنان احساس خستگی و خواب‌آلودگی می‌کنند، احتمالا دچار یکی از انواع اختلال‌های خواب هستند و لازم است مورد بررسی قرار گیرند. تاکنون بیش از 80نوع اختلال خواب شناخته شده و افراد مبتلا می‌توانند برای تشخیص ریشه و علت ایجاد مشکل خود و درمان مناسب آن به مراکز مربوطه مراجعه کنند. مشکل اصلی در تشخیص به موقع و درست بیماران مبتلا به اختلال‌های خواب این است که افراد مبتلا معمولا دیر به مراکز اختلال‌های خواب مراجعه می‌کنند و در نتیجه مشکلشان مدت زیادی ناشناخته باقی می‌ماند. بنابراین توصیه می‌شود برای موفقیت در کاهش وزن و از آن مهم‌تر حفظ وزن کاهش‌یافته، به کیفیت و کمیت خواب نیز توجه جدی داشته باشید.

نگاه ارتوپد و فوق‌تخصص جراحی زانو

فعلا فعالیت‌های ورزشی‌تان را کمتر کنید

دکتر علی ترکمان

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

ایشان هرچقدر بتوانند وزن کم کنند فشار وارده بر زانو و فقرات کمتر می‌شود و از این نظر کاهش وزن به نفعشان است اما به نظر می‌رسد سرعت کاهش وزنشان زیاد است. کاهش وزن هر چه تدریجی‌تر باشد ماندگارتر است. اینکه ایشان کنار رژیم غذایی، ورزش می‌کنند بسیار خوب است. اگرچه نقش رژیم غذایی در کاهش وزن بیشتر است اما ورزش با پیشگیری از ضعیف شدن عضلات نقش مهمی در کنترل وزن دارد. عضلات کارخانه اصلی سوخت چربی بدن هستند. با تقویت عضلات سوخت‌وساز بدن بهتر می‌شود. اگر عضلات ضعیف شوند سوخت‌وساز بدن کاهش پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد ایشان به‌دلیل فشار بیش از حد دچار زانودرد شده‌اند. بهتر است در حدی ورزش کنند که درد نداشته باشند. در واقع، درد هشدار و اخطار است و باید زیر آستانه درد فعالیت کنند. توصیه می‌کنم فعلا فعالیت‌های ورزشی‌شان را محدود کنند و پس از رفع درد مجددا فعالیت‌های ورزشی به‌خصوص ورزش‌های هوازی را از سر بگیرند تا به وزن مطلوب برسند.

هفته نامه سلامت-541