«میزگرد تغذیه» درباره روند کاهش وزن آقای یونس علی با حضور دکتر محمدرضا خدایی روان‌پزشک، دکتر محمدرضا مهاجرتهرانی فوق‌تخصص غدد و متابولیسم، دکتر منوچهر قارونی فوق‌تخصص قلب و عروق و دکتر محمدرضا وفا متخصص تغذیه

فرزانه فولادبند

«خام گیاهخواری، تغذیه به روش انسان‌های نخستین است و من با این روش توانستم طی 5 ماه 50 کیلوگرم وزن کم کنم. علاوه بر این، مشکل‌های روانی، اختلال‌های رفتاری و حالت‌های پرخاشگری و افسردگی‌ام برطرف شد و حالا کاملا شاداب و سرحال هستم. قدرت بدنی‌ام بیشتر شده است، میل به تحرک و ورزش دارم و به‌طور حرفه‌ای کوهنوردی می‌کنم.» اینها بخشی از صحبت‌های یونس علی، جوان 31 ساله با قد 180 سانتی‌متر و ساکن تهران است که با خام گیاهخواری وزنش را از 125 به 75 کیلوگرم رسانده است. توضیح بیشتر را همراه نظر و توصیه متخصصان در ادامه بخوانید.

آقای یونس علی که طی 5 ماه وزنش را از 125 به 75 کیلوگرم رسانده، می‌گوید:

خودم کبابی دارم ولی گوشت نمی‌خورم

سلامت:از چه زمانی چاق شدید؟

از 4 سال پیش که سیگار را ترک کردم کم‌کم وزنم بالا رفت. وقتی سیگار را ترک کردم 105 کیلوگرم بودم و طی 4 سال 20 کیلوگرم وزن اضافه کردم.

سلامت: لطفا در این‌باره هم کمی توضیح دهید؛ چه مدت سیگار می‌کشیدید و چطور سیگار را ترک کردید؟

از 15 سالگی و اواخر روزی 2 بسته سیگار می‌کشیدم. قدرت ترک کردن سیگار را نداشتم اما دوست داشتم این کار را انجام دهم. سخت بود اما تصمیم گرفته بودم این کار را انجام بدهم. به‌تدریج تعداد سیگارهایی که می‌کشیدم کم کردم و کم‌کم تمایل به ترک سیگار در من بیشتر شد تا اینکه به کمک دوستم سیگار را ترک کردم و 4 سال است که سیگار نمی‌کشم.

سلامت: چاقی چه مشکل‌هایی برایتان ایجاد کرده بود؟

کبد چرب داشتم و پوستم خراب شده بود. بدنم جوش می‌زد و مشکوک به هپاتیت بودم. آزمایش‌ها نشان داد کبد چرب دارم و حتما باید وزن کم می‌کردم.

سلامت: برای کاهش وزن چه کار کردید؟

به متخصص تغذیه مراجعه کردم اما نتوانستم رژیم غذایی را رعایت کنم. مقدار غذایی که برایم تعیین شده بود خیلی کم بود و نمی‌توانستم گرسنگی را تحمل کنم. به همین دلیل تصمیم گرفتم برای کاهش وزن راه دیگری پیدا کنم.

سلامت: چه راهی؟!

روش تغذیه‌ام را عوض کردم و با خام گیاهخواری طی 5 ماه 50 کیلوگرم وزن کم کردم. یک هفته پس از آغاز خام گیاهخواری تمایل به پیاده‌روی پیدا کردم. مدت 90 روز هر روز یک ساعت و نیم پیاده‌روی می‌کردم. کم‌کم دویدن و ورزش رزمی را شروع کردم. مدتی بوکس کار کردم و یک سال است که کوهنوردی می‌کنم.

برخی تصور می‌کنند خام گیاهخواری باعث ضعیف شدن عضلات و کاهش قدرت بدنی می‌شود اما توان عضلانی‌ام پس از 2 سال خام گیاهخواری بیشتر شده و فعالیتم بیشتر از دیگران است. هفته‌ای 1 تا 2 روز کوهنوردی می‌کنم و تا ارتفاع 4 هزار متر صعود کرده‌ام. البته 3 روز در هفته هم شنا و دوی ماراتن انجام می‌دهم.

سلامت: قبلا چطور غذا می‌خوردید و در حال حاضر غذا خوردنتان چه تفاوتی کرده؟

قبلا زیاد غذا نمی‌خوردم و حجم غذایم بیشتر از دیگران نبود اما بدغذا بودم و نظم غذایی نداشتم. گوشت و لبنیات زیاد می‌خوردم. خودم کبابی دارم و شب زمان خواب یک سیخ جوجه و یک سیخ کباب برگ می‌خوردم. خام گیاهخواری روش تغذیه مناسبی است و در حال حاضر فقط مواد غذایی گیاهی خام مصرف می‌کنم. مثلا صبح خربزه، سالاد خیار و کاهو با کنجد و روغن زیتون می‌خورم و طی روز هلو، زردآلو، پسته، بادام و جوانه گندم مصرف می‌کنم.

سلامت: پس به این ترتیب غذایتان با سایر افراد خانواده تفاوت دارد؟

همسرم هم خام گیاهخوار است و طی 9 ماه 25کیلوگرم وزن کم کرده است.

سلامت: با توجه به اینکه در کبابی کار می‌کنید هوس خوردن کباب نمی‌کنید؟

چرا ولی باور دارم که غذای من همین است. کبابی دارم اما خودم گوشت نمی‌خورم و به مشتری‌هایم هم می‌گویم کمتر گوشت و لبنیات بخورند. به‌دلیل فوایدی که این شیوه غذا خوردن برایم داشته آن را ادامه می‌دهم. قبلا تحرک نداشتم. همه جا با ماشین می‌رفتم اما در حال حاضر فعال‌تر، سرحال‌تر و جوان‌تر شده‌ام. کیفیت زندگی‌ام خیلی بهتر شده است. مشکل‌های روانی‌ام بدون مصرف دارو برطرف شده است. از کودکی بیش‌فعالی داشتم و از اختلال شخصیت، خشونت شدید و جنون آنی رنج می‌بردم. ریتالین مصرف می‌کردم و چند نوع قرص اعصاب می‌خوردم اما داروها باعث بهبودام نمی‌شد و فقط وابستگی به دارو برایم ایجاد کرده بود. 3 سال است دارو مصرف نمی‌کنم. در این چند سال به ندرت عصبی و افسرده شده‌ام و خیلی شاداب هستم.

سلامت: این نوع تغذیه مشکلی برایتان ایجاد نکرد؟

نه، فقط بعد از 6 ماه اول دچار ریزش مو شدم که پس از مدتی برطرف شد. من با خام گیاهخواری بدون گرسنگی 50 کیلوگرم وزن کم کردم و 2 سال است وزنم را حفظ کرده‌ام. به دیگران توصیه می‌کنم برای یک روز هم که شده خام گیاهخواری را تجربه کنند و تاثیرش را بر سلامت جسم و روانشان احساس کنند.

نگاه متخصص تغذیه

توصیه‌ها و هشدارهای دکتر محمدرضا وفا به سوژه «میزگرد تغذیه»

مراقب کمبود ویتامین B?? باشید!

سلامت: نظر شما درباره روش تغذیه و کاهش وزن آقای یونس علی چیست؟

به‌طور کلی طبق دانش تغذیه غذای اصلی انسان دانه و میوه است. هرچند در الگوی غذایی سالم باید همه گروه‌های غذایی وجود داشته باشد اما سهم اصلی انرژی مورد نیاز انسان باید از دانه‌ها و میوه‌ها تامین شود. چاقی و
اضافه وزن حاصل به هم خوردن این توازن است. مصرف زیاد گوشت‌های پرچرب و غذاهایی با چربی‌هایی با منشاء حیوانی چاقی و اضافه وزن را در پی خواهد داشت. از طرفی، افراط در مصرف سبزی و صیفی می‌تواند مشکل‌هایی ایجاد کند. در کشورهای غربی ویتامین و املاح مورد نیاز بدن به‌صورت صنعتی به محصولات گیاهی افزوده می‌شود و خام گیاهخواری در طولانی‌مدت برای افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند اما در کشور ما هنوز این کمبودها جبران نشده است. اگرچه خام گیاهخواری باعث کاهش وزن می‌شود اما در طولانی‌مدت می‌تواند کمبودهایی برای فرد ایجاد کند. ضمن اینکه 50 کیلوگرم کاهش وزن در 5 ماه زیاد است و ما کاهش وزن با سرعت کمتر را توصیه می‌کنیم.

سلامت: ایشان معتقدند این روش تغذیه روی خلق و خویشان تاثیر مثبت داشته و اختلال‌های رفتاریشان را برطرف کرده است. شما این موضوع را تایید می‌کنید؟

بله، این موضوع تا حد زیادی مورد تایید است. نتایج مطالعه‌های بسیاری نشان داده مصرف بیش از اندازه غذاهای حیوانی می‌تواند خوی پرخاشگری، حالت افسردگی و طیفی از مشکل‌های روانی ایجاد کند و مصرف مواد غذایی با منشاء گیاهی می‌تواند در برطرف شدن این حالت‌ها موثر باشد. به‌طور کلی اثبات شده تغذیه عاملی تاثیرگذار در خلق و خو و حالت‌های روانی است.

سلامت: ایشان بعد از ترک سیگار چاق شده و طی 4 سال 20کیلوگرم وزن اضافه کرده‌اند. چرا برخی افراد پس از ترک سیگار چاق می‌شوند؟

سیگار مانند یک شمشیر دولبه است. سیگار کشیدن در افرادی که زیاد سیگار می‌کشند باعث مهار اشتها و کاهش در بافت غذا و در نتیجه کاهش وزن می‌شود اما دود سیگار در افرادی که کمتر سیگار می‌کشند باعث کاهش حرکت‌های دودی دستگاه گوارش، افزایش جذب کالری و در نتیجه چاقی و اضافه وزن می‌شود. ایشان هم زیاد سیگار می‌کشیده‌اند و ترک سیگار می‌تواند دلیل عمده افزایش وزنشان باشد اما عوامل دیگر از جمله عادت‌های غذایی بر وزن افراد تاثیرگذار است بنابراین سیگار به‌عنوان یک تک‌علت نمی‌تواند باعث چاقی و لاغری شود اما به‌خصوص تا حد زیادی روی وزن افرادی که زیاد سیگار می‌کشند موثر است.

سلامت: این آقا به‌طور نمونه طی روز خربزه، هلو، زردآلو، خیار، کاهو، روغن زیتون، کنجد، پسته، بادام و جوانه گندم می‌خورند. این خوراکی‌ها نیاز بدنشان را تامین می‌کند؟

در کل مشکلی وجود ندارد و غذای اصلی انسان دانه و میوه و فراورده‌های گیاهی است که همه مفید و سالم‌اند اما افراط در مصرف غذاهای گیاهی و ادامه این روند می‌تواند مشکل‌هایی برایشان ایجاد کند. مثلا از آنجا که ویتامین B12 منحصرا از طریق غذاهای حیوانی تامین می‌شود و ویتامین‌های A ،D و گروهB از جمله B2 و آهن و روی عمدتا از منابع حیوانی به دست می‌آیند، در صورت ادامه روند خام گیاهخواری بعد از چند سال به‌تدریج نشانه‌های کمبود این ریزمغذی‌ها بروز خواهد کرد. همچنین افراط در مصرف خوراکی‌های گیاهی و زیاد شدن سهم روغن‌های مایع و مغز دانه‌ها که کالری بالایی دارند می‌تواند منجر به چاقی شود بنابراین افراد حتی در گیاهخواری هم باید مراقب دریافت کالری‌شان باشند.

سلامت: آقای یونس علی معتقدند خام گیاهخواری برایشان هیچ عارضه‌ای ندارد و باعث بهبود خلق و خو و افزایش قدرت بدنی و شادابی‌‌شان شده است. آیا ادامه این روند ممکن است مشکل و عارضه‌ای برایشان ایجاد کند؟

پیشنهاد می‌کنم ایشان برای پیشگیری از مشکل‌های احتمالی در طولانی‌مدت آزمایش کامل انجام دهند و از قرص مولتی‌ویتامین و در صورت وجود کمبود به‌طور موردی از مکمل‌های لازم استفاده کنند.

نگاه روان‌پزشک

تاثیر تغذیه بر سلامت روان

دکتر محمدرضا خدایی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

در حال حاضر روش‌های تغذیه و شیوه زندگی ما به اصلاح نیاز دارد. متاسفانه مدتی است رژیم‌های غذایی به‌دلیل شرایط زندگی و کمبود وقت تغییر کرده و بیشتر به سمتی رفته که با فرهنگ ما متناسب نیست. مصرف غذاهای فراوری‌شده، فست‌فود، سوسیس و کالباس و غذاهای سرخ‌کرده و چرب با طبیعت انسان سازگار نیست و سلامت را به خطر می‌اندازد. در گذشته رژیم‌های غذایی سالم‌تر و سرشار از مواد گیاهی و فیبر بوده و اکنون نیز باید به مصرف غذاهای گیاهی و کم‌چرب روی بیاوریم. ایشان رژیم غذایی گیاهی را شروع کرده‌اند اما توصیه می‌کنم برای پیشگیری از کمبودهای احتمالی زیر نظر متخصص تغذیه مکمل‌های لازم را مصرف کنند زیرا کمبود برخی ریزمغذی‌ها روی اعصاب بدن تاثیر می‌گذارد.

جای خوشحالی دارد که ایشان از نظر روانی احساس سلامت می‌کنند اما برخی بیماری‌ها ممکن است دوباره عود کنند و با توجه به سابقه بیش‌فعالی در دوران کودکی، سابقه مصرف دخانیات و تشخیص‌های روان‌پزشکی که در موردشان وجود داشته، لازم است برای حفظ وضعیت فعلی از کمک متخصصان سلامت روان استفاده کنند. این کمک‌ها لزوما دارویی نیست و می‌تواند شامل فعالیت‌های توانبخشی و پیشگیرانه باشد که فرد را در حفظ سلامتی که به‌دست آورده، کمک می‌کند. ورزش و رژیم غذایی مناسب، توانبخشی روانی برای ایشان ایجاد کرده و بهتر است کنار آن برای فراگیری مهارت‌های زندگی، مدیریت استرس و وارد شدن به فعالیت‌های اجتماعی از متخصص سلامت روان مشورت بگیرند و در این مورد احساس بی‌نیازی نکنند.

نگاه فوق‌تخصص غدد و متابولیسم

درمان کبد چرب

کاهش وزن تدریجی است

دکتر محمدرضا مهاجر تهرانی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

کبد چرب که شیوع زیادی دارد با افزایش چربی‌خون، دیابت و چاقی مرتبط است. در گذشته به کبد چرب خیلی اهمیت داده نمی‌شد اما امروزه مشخص شده کبد چرب، خطر بیماری‌های مزمن کبدی را افزایش می‌دهد و حتی ممکن است به سمت سیروز کبدی پیش برود. اگر افراد مبتلا به کبد چرب اضافه وزن داشته باشند لازم است وزن کم کنند. البته برخی داروها هم برای بهبود وضعیت کبد پیشنهاد شده که تاثیر زیادی ندارد بنابراین، بهترین راه درمان، کاهش وزن و بررسی مجدد آنزیم‌های کبدی و سونوگرافی است. البته اگر چربی‌خون فرد بالا باشد کاهش چربی‌خون هم توصیه می‌شود.

گرچه کاهش وزن بخشی از درمان است اما کاهش وزن سریع می‌تواند مشکل‌های کبدی و سنگ کیسه صفرا ایجاد کند و این کار باید به‌صورت آهسته و تدریجی و به مقدار نیم تا یک کیلوگرم در هفته انجام شود و مهم‌تر اینکه فرد وزنش را ثابت نگه دارد. کاهش وزن سریع با رژیم‌های سخت اغلب افزایش وزن را در پی دارد و عوارض کاهش و افزایش مکرر آن از چاقی بیشتر است.

نگاه فوق‌تخصص قلب و عروق

از معاشرت با دوستان سیگاری پرهیز کنید

دکتر منوچهر قارونی

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

ایشان دست به اقدام مناسبی زده‌اند اما سرعت کاهش وزنشان زیاد بوده و بهتر بود در مدت طولانی‌تر مثلا طی 2 سال این مقدار وزن را کم می‌کردند. مطمئنا با کاهش وزن وضعیت کبدشان بهتر شده است. البته اگر اصراری به خام گیاهخواری ندارند و فقط برای کاهش وزن از این روش استفاده کرده‌اند، بهتر است خیلی به خودشان سخت نگیرند و گاهی وقت‌ها مختصری شیر، لبنیات و گوشت سفید مصرف کنند.

خام گیاهخواری در طولانی‌مدت به بدن فشار می‌آورد و بهتر است گوشت و لبنیات را در برنامه غذایی‌شان بگنجانند. ایشان با اراده وزن کم کرده‌اند اما باید توجه داشته باشند استعداد چاقی دارند و باید همچنان با اراده برای حفظ وزنشان تلاش کنند. ترک سیگار هم قدم مثبتی است که ایشان برای سلامتشان برداشته‌اند. در این مورد هم باید مراقب باشند تا در هیجانات و شادی‌ها و غم‌های زندگی به سمت مصرف سیگار نروند و از رفت و آمد با دوستان سیگاری پرهیز کنند. در کل ایشان قدم‌های خوبی برای رسیدن به سلامت برداشته‌اند و از این به بعد باید مراقب سلامتشان باشند.

هفته نامه سلامت/537