«میزگرد تغذیه» درباره روند کاهش وزن مونا جلالی با حضور دکتر سیدعلی کشاورز متخصص تغذیه دکتر محمدرضا خدایی روانپزشک و دکتر علیرضا رحیم‌نیا فوق‌تخصص ارتوپدی اطفال دکتر پرویز رزاقی روان‌شناس و دکتر محمد فصیحی‌‌دستجردی محقق طب سنتی

سمیه مقصودعلی

مونا جلالی، دختر 14ساله‌ای است که با جمعی از دوستانش تصمیم به کاهش وزن گرفته و تا اینجای کار موفق بوده. دلیل اضافه‌وزن این نوجوان و اینکه چطور توانسته با کاهش وزن، دوستانش را نیز به کاهش وزن تشویق کند، در «میزگرد تغذیه» این هفته خواهید خواند. نوجوانی دورانی است که در آن، بیشتر افراد دوست دارند در چشم دیگران زیبا به نظر برسند و مثل سایر همسن و سالانشان لباس بپوشند و رفتار کنند اما گاهی رفتارهای اشتباه تغذیه‌ای باعث اضافه‌وزن‌ می‌شود که شاید در نگاه اول خیلی مهم نباشد اما نوجوان را از اجتماع و جمع دوستان دور می‌کند. در «میزگرد تغذیه» این هفته می‌توانید نظر متخصصان «سلامت» را درباره این موضوع و سایر موضوعاتی که در گفت‌وگو با خانم جلالی مطرح شده، بخوانید.

مونا جلالی که در 5 ماه 11 کیلوگرم کاهش وزن داشته، از علل افزایش ناگهانی وزنش و ظرایف رژیم غذایی‌اش می‌گوید:

ناگهان ذائقه‌ام شیرین شد!

سلامت: اولین باری که برای کاهش وزن مراجعه کردید، کی بود و چند کیلوگرم وزن داشتید؟

آبان ماه پارسال بود. آن موقع با قد 160 سانتی‌متر وزنم 81 کیلوگرم بود.

سلامت: آخرین‌بار که مراجعه کردید، کی بود؟

اواخر فروردین ماه 94 که آن موقع با رژیم به وزن 69 کیلو و 700 گرم رسیده بودم و قدم هم 2 سانتی‌متر بلندتر شده بود.

سلامت: از سن خاصی وزنتان بالا رفت؟

از اول راهنمایی ناگهان ذائقه‌ام عوض شد و شیرینی‌خور شدم. درس و مشقم هم که بیشتر شد، تحرکم کاهش یافت و به‌تدریج وزنم بالا رفت، اما بعد مشکلاتی پیدا کردم که باعث شد به خودم بیایم و دنبال کاهش وزن باشم.

سلامت: چه مشکلاتی؟

در دبیرستان دلم می‌خواست هم‌تیپ همکلاسی‌ها و دوستانم باشم اما نمی‌توانستم. همیشه باید دنبال لباس می‌گشتم و چیزی که مناسب و زیبا باشد، پیدا نمی‌کردم. در سنجش مدرسه هم برایم نوشتند که اضافه‌وزن دارم و باید به متخصص مراجعه کنم. پادرد، کمردرد، خستگی شدید و تمرکز پایین را هم به این مشکلات اضافه کنید.

سلامت: متخصص تغذیه چه رژیمی برایتان تجویز کرد؟

تمام گروه‌های غذایی در رژیم روزانه‌ام وجود داشت و همه چیز می‌توانستم بخورم اما به مقدار محدودتر. مثلا برنج و نان مصرفی‌ام تقریبا یک‌سوم قبل شد. تنقلات و شیرینی و شکلات را کامل حذف کردند، میزان مصرف روغن را به شدت کاهش دادم و بیشتر غذاهایم آبپز و بخارپز شد.

سلامت: با توجه به اینکه می‌گویید ذائقه‌تان به شیرینی متمایل شده بود، ترک شیرینی‌ها برایتان سخت نبود؟

چرا، مخصوصا 3-2 هفته اول خیلی سخت گذشت اما چون دوست داشتم وزنم کم شود و به تناسب اندام برسم طاقت آوردم.

سلامت: مکمل هم مصرف می‌کنید؟

ابتدای رژیم نه اما بعد از اینکه رژیم شروع شد، کمی پرخاشگر و عصبی شدم و تمرکزم پایین آمده بود به همین دلیل دکتر مکمل پودری پروتئینی قبل از هر وعده و مکمل آرژنین و زینک برای افزایش قد و امگا 3 برای کاهش استرس برایم تجویز کردند.

سلامت: ورزش چطور؟

قبلا والیبال بازی می‌کردم اما حالا 30 دقیقه روی تردمیل راه می‌روم.

سلامت: باید باز هم وزن کم کنید؟

برای رسیدن به وزن ایده‌آل بله ولی می‌توانم رژیم نگهدارنده بگیرم. فعلا چند کیلوگرم دیگر هم باید کم کنم.

سلامت: دوستانتان هم اضافه‌وزن دارند؟

بله و با دیدن کاهش وزن من مشتاق شدند و مدتی است که همراهم شده‌اند.

سلامت: این با هم رژیم گرفتن نتیجه مثبتی هم دارد؟

مسلما انگیزه و رقابت برای کاهش وزن بیشتر می‌شود و در شرایط متفاوت مراقب و مشوق همدیگریم.

نگاه متخصص تغذیه

نظر دکتر سیدعلی کشاورز درباره رژیم سوژه «میزگرد تغذیه»

کاهش وزن و اشتها با مکمل فیبری‌پروتئینی

سلامت: نظر شما درباره رژیم خانم جلالی چیست؟

این خانم جز اضافه‌وزن مشکلی نداشتند. به همین دلیل ابتدا برای آنکه بفهمم چه می‌خورند و به چه مقدار، الگوی غذایی 24 ساعته از ایشان گرفتم. متوجه شدم که اشتهایشان زیاد است چربی و هله‌هوله و مخصوصا شیرینی زیادی می‌خورند. به همین دلیل برای کاهش وزن مصرف هله‌هوله و شیرینی را کاملا ممنوع کردم و گفتم چربی غذا را خیلی کم کنند. برای کاهش اشتها هم مکمل فیبری پروتئینی تجویز کردم که یک وعده با شیر کم‌چرب و 2 وعده را قبل از ناهار و شام باید با آب می‌خوردند. همچنین خواستم سالاد بدون سس با آبلیمو یا آبغوره و سبزی‌های آبپز و بخارپز قبل از هر وعده مصرف کنند تا معده‌شان پر شود و کالری کمتری دریافت کنند. به این ترتیب سیر می‌شدند و اختلالی در عملکردهای روزانه‌شان پیش نمی‌آمد.

سلامت: این مکمل فیبری- پروتئینی نوعی داروی لاغری است؟

دارو نیست. مکمل فیبری- پروتئینی از سبوس گندم و جو که تصفیه شده و میزان فلزات سنگین آن صفر است و پروتئین آب پنیر یا همان کشک که جزو پروتئین‌های با ارزش غذایی بالاست، تهیه شده است. به این مواد مولتی‌ویتامین هم افزوده شده تا نیازهای بدن را تامین کند.تنها افزودنی غیرطبیعی به آن، اسانس و طعم‌دهنده است.

سلامت: این مکمل چطور به لاغری و کاهش وزن کمک می‌کند؟

فیبر مکمل احساس سیری را القا می‌کند و وقتی قبل از غذا مصرف می‌شود، با پر کردن حجم معده، جلوی پرخوری را می‌گیرد. پروتئین آن هم نیاز بدن را رفع می‌کند. این مکمل‌ها 60-50 سال است که در دنیا استفاده می‌شود و 20 سال است که در کشور ما با مجوز وزارت بهداشت به فروش می‌رسد و تاکنون عارضه‌ای با مصرف آن گزارش نشده است.

سلامت: آیا لاغر شدن به کمک این مکمل باعث می‌شود فرد عادت‌های نادرست غذایی‌اش را کنار بگذارد و شیوه زندگی‌اش را اصلاح کند؟

در افرادی که در بیشتر از 6 ماه وزن زیادی کم می‌کنند، مصرف این مکمل باعث جمع شدن معده و عادت به مصرف کمتر موادغذایی می‌شود. سیر نگه داشتن افرادی که ولع شیرینی دارند نیز باعث تغییر دائقه و کاهش میلشان به شیرینی می‌شود. در کسانی که وزن خیلی زیاد کم نمی‌کنند و دوره مدت رژیم کوتاه است، معده جمع نمی‌شود اما می‌توانند مصرف این مکمل را تا پایان عمر ادامه دهند تا به مرور عادت‌های نادرست تغذیه‌ای‌شان اصلاح شود و به تناسب اندام برسند.

سلامت: این مکمل هزینه بالایی ندارد؟

قیمت هر قوطی از این مکمل‌ها تقریبا 14 هزار تومان است و باید 3 پیمانه در روز مصرف شود و در عرض یک هفته به اتمام می‌رسد، اما متاسفانه 80 درصد افرادی که فقط رژیم می‌گیرند بعد از کاهش وزن دوباره به عادت‌های نادرست غذایی خود برمی‌گردند و چاق می‌شوند و فقط 5 تا 10 درصد با پزشک خود ارتباط دارند و رژیم نگهدارنده دریافت می‌کنند.

سلامت: از دستگاه‌های لاغری هم در مطب استفاده می‌کنید؟

برای کاهش سایز موضعی البته در کنار رژیم غذایی از این دستگاه‌ها استفاده می‌کنیم زیرا بدون رژیم استفاده از این دستگاه‌ها بی‌فایده است.

سلامت: چطور؟

این دستگاه‌ها با ضربه ایجاد موج می‌کنند که باعث تحریک سلول‌های چربی و آزاد‌سازی چربی درون‌سلولی می‌شود. در صورتی که فردی همراه با رژیم از این دستگاه استفاده کند، چربی آزاد شده می‌سوزد اما استفاده دستگاه بدون رژیم، فقط باعث جابجایی چربی در بدن خواهد شد.

سلامت: این دستگاه را برای چه افرادی به کار می‌برید؟

معمولا برای بزرگسالانی که چاقی‌های موضعی دارند و نمی‌خواهند بعد از رژیم پوستشان شل و افتاده شود.

سلامت: برای خانم جلالی غیر از مکمل پودری پروتئینی، دارو یا مکمل دیگری هم تجویز کردید؟

دارو نه اما مکمل آهن، B12، اسیدفولیک و ویتامین C و برای کاهش استرس امگا3 تجویز کردم.

نگاه فوق‌تخصص ارتوپدی اطفال

دلیل کمردرد و پادرد در سن پایین

دکتر علیرضا رحیم‌نیا

عضو هیات علمی دانشگاه بقیه ا...

قد بلند و اضافه‌وزن از عواملی هستند که می‌توانند باعث بروز کمردرد و پادرد در کودکان و نوجوانان شوند اما وقتی فردی با این مشکلات در این سن مراجعه کند، اولین پیشنهادم به او کاهش وزن نیست. در درجه اول لازم است کودک و نوجوان از لحاظ نرمی استخوان و کمبود ویتامین D بررسی شوند. باید مطمئن شویم که مهره‌های کمر سالم و سیستم نخاعی- عصبی بدون اشکال است. در مورد زانو هم اگر معاینه‌ها نشان دهد که محور زانو بدون ایراد حرکت می‌کند، فرد دچار پای پرانتزی یا ضربدری نیست و کشکک زانو و رباط‌ها سالم هستند، می‌توان گفت علت اصلی درد کمر و زانو اضافه‌وزن کودک یا نوجوان است و باید با رژیم درست و اصولی وزن را پایین آورد تا باعث تشدید درد و عوارض شدید‌تر نشود. خانم جلالی تاکنون در روند کاهش وزن خود موفق بوده‌اند و در صورتی که با کاهش وزن درد کمر و زانوهایشان رفع نشده، باید حتما از نظر کمبود ویتامین D و سایر مسائل بررسی شوند اما در صورت رفع شدن می‌توان علت کمردرد را به اضافه‌وزن نسبت داد.

نگاه روان‌پزشک

وزن و تمرکز رابطه دارند؟!

دکتر محمدرضا خدایی

عضو هیات علمی دانشگاه توانبخشی و بهزیستی

چاقی و لاغری هیچ‌یک بر میزان توجه و تمرکز فرد اثر مستقیم ندارند مگر اینکه به حدی برای فرد مهم باشند که به مشغله ذهنی تبدیل شوند و فرد را دچار نشخوار فکری کنند. در این شرایط تمرکز و توجه به مسائل مهم زندگی کم می‌شود و اعتماد به نفس پایین می‌آید.

تنها درمان در این شرایط کاهش وزن اصولی است تا فرد را به تناسب اندام طبیعی برساند. افرادی که رژیم‌های کاهش وزن غیراصولی می‌گیرند، به‌دلیل کمبودهایی که در بدنشان به‌وجود می‌آید، عصبی و پرخاشگر می‌شوند و میزان توجه‌شان کاهش پیدا می‌کند. البته این مشکل موقتی است و با قطع رژیم برطرف خواهد شد. تاکنون از نظر علمی به اثبات نرسیده که مکمل یا دارویی خاص می‌تواند باعث افزایش توجه و تمرکز شود.

برای افزایش توجه و تمرکز، بهترین راه گرفتن رژیم غذایی اصولی است که طی آن تمام مواد مغذی مورد نیاز به بدن برسد. ورزش نیز در کنار رژیم اهمیت زیادی دارد. در صورتی که فردی حین درس خواندن عادت به خوردن موادغذایی دارد و در عین حال رژیم کاهش وزن گرفته، می‌تواند از موادغذایی کم کالری مثل سبزی‌ها به جای موادغذایی پر کالری مثل تنقلات استفاده کند.

نگاه روان‌شناس

فواید رژیم دسته‌جمعی

دکتر پرویز رزاقی

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

وقتی گروهی با هم رژیم می‌گیرند، جلوی بسیاری از احساسات منفی‌شان گرفته می‌شود. وقتی هدف از انجام کاری در یک گروه مشخص است، افراد ساده‌تر در کنار هم تکنیک‌ها را پیاده می‌کنند. به هر حال در طول رژیم شرایطی پیش می‌آید که فرد به سمت شکستن رژیم می‌رود اما با هم بودن نوعی هشدار است که جلوی بخش ناهوشیار مغز را که به سمت خوردن گرایش دارد، می‌گیرد. بو و طعم و ماهیت خوراکی‌ها همیشه وسوسه‌کننده است اما در جمعی که همه با هم یک هدف دارند و برای کاهش وزن تلاش می‌کنند، همه همدیگر را کنترل می‌کنند و زیر نظر دارند. با هم بودن خودآگاهی فرد را بیشتر می‌کند و جلوی بی‌نظمی در خوردن و وسوسه‌ها را می‌گیرد.

رژیم گرفتن گروهی، اعتماد به نفس افراد را نیز بالا می‌برد و آنها را مسئولیت‌پذیر می‌کند. وقتی همه با هم رژیم می‌گیرند و همدیگر را کنترل می‌کنند، درصد موفقیت هم بالا می‌رود و نوعی رقابت سالم پیش می‌آید که خود باعث شوق دسته‌جمعی و تشویق بیشتر افراد برای پیمودن ادامه مسیر می‌شود.

نگاه محقق طب سنتی

مزاج گرم‌تر، طول عمر بیشتر

دکتر محمد فصیحی

متخصص عفونی

مزاج افراد همیشه ثابت نیست. بخشی از مزاج ارثی است که به آن مزاج‌پایه می‌گویند اما بخشی از مزاج تحت‌تاثیر شرایط، محیطی که در آن زندگی می‌کنیم، آب و هوا، غذایی که می‌خوریم و میزان استرس و اضطراب‌های روزانه‌مان تغییر می‌کند. به‌طور طبیعی مزاج افراد تا قبل از 17 سالگی گرم و تر، بین 17 تا 30 سالگی گرم و خشک، بین 30 تا 50 سالگی سرد و خشک و بعد از 50 سالگی سرد و‌ تر است. هرچه مزاج گرم‌تر نگه داشته شود، بدن سالم‌تر و عمر طولانی‌تر خواهد بود. افرادی که عمر طولانی‌تری دارند، سعی می‌کنند مزاج خود را برحسب غذاهایی که می‌خورند گرم و خشک نگه دارند.

خانم جلالی به‌طور طبیعی در این سن باید مزاج گرم و‌ تر داشته باشند اما به‌دلیل عادت‌های نادرست تغذیه‌ای مثل مصرف سس و غذاهای پرکالری و برنج یا استرس زیاد مزاجشان به سمت سرد و‌ تر گرایش پیدا کرده و به همین دلیل ذائقه‌شان به سمت شیرینی تغییر کرده است. طبیعی است که با اصلاح عادت‌های غذایی و شیوه زندگی مزاج این خانم اصلاح می‌شود و لاغر می‌شوند.

هفته نامه سلامت/523