دکتر محسن نراقی
جراح و متخصص گوش و حلق و بینی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
بیشتر بیماران برای توصیف سرگیجه، سبکی سر، سستی و نداشتن تعادل از عبارت «گیج شدن» استفاده می‌کنند. تشخیص نوع سرگیجه به دقت زیادی نیاز دارد. آنچه به تشخیص بیماری خیلی کمک می‌کند، گرفتن شرح‌حال از بیماران است اما در شرح‌حال بیمار به 5 نکته باید توجه کنیم:
1) شروع علائم: سرگیجه‌ای که ناگهانی شروع شده باشد، می‌تواند علت‌هایی مانند سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم، بیماری منیر یا اختلالی در عروق مغزی داشته باشد.
2) مدت سرگیجه: سرگیجه‌ای که متناوب باشد و زمان کوتاهی داشته باشد، معمولا از نوع محیطی است و اگر مداوم و طول مدتش زیاد باشد، علت مرکزی دارد. سرگیجه‌ای که کوتاه‌مدت باشد، مثلا چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد و با حرکت دادن سر ایجاد شود، «حمله‌ای وضعیتی» و خوش‌خیم است ولی آنهایی که از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشند، ممکن است به دلیل بروز بیماری‌ای به نام منیر باشند.
3) تداوم سرگیجه: در صورتی که حمله‌های سرگیجه منظم باشد و فرد حین حمله احساس سستی و بی‌تعادلی کند، علت مرکزی مطرح می‌شود. اگر هم سرگیجه در اثر تغییرات وضعیت رخ دهد، باید به دنبال علت محیطی باشیم. معمولا این نوع سرگیجه خوش‌خیم است. بعضی از سرگیجه‌ها به‌دلیل عفونت دستگاه تنفسی است. سرگیجه در اثر یک عامل عفونی یا ویروس در بدن علت محیطی دارد.
4) بررسی لابیرنت گوش: سرگیجه به دلیل آسیب به لابیرنت گوش از نوع محیطی است. این بخش از گوش داخلی وظیفه حفظ تعادل بدن را به عهده دارد. به همین دلیل بیمارانی که وزوز گوش دارند یا دچار ترشحات، درد و کم‌شنوایی هستند، ممکن است همراه با آن سرگیجه نیز داشته باشند. در افرادی که سابقه جراحی یا عفونت طول کشیده در گوش دارند، احتمال سرگیجه وجود دارد.
5) بررسی سیستم عصبی: بعضی از انواع سرگیجه نشان از اختلالی در بخش‌های سیستم عصبی مرکزی دارند. این بیماران به همراه سرگیجه علائم دیگری مانند اختلال بینایی، تشنج، سردرد و... دارند. گاهی هم سرگیجه می‌تواند به دلیل وجود توده‌ای در مغز باشد که فشار جمجمه را بالا برده است.
